Wydawnictwo Afera

Lektura Krótkiej historii Ruchu była moim pierwszym spotkaniem z prozą czeskiej pisarki. Autorka określana jest „specjalistką od literackich skandali i językowych wygibasów”.

„Kobiety, które nie swą wartość wewnętrzną, a prezencję mają za kapitał, i pielęgnować istotę ludzką w sobie, zajmują się dbałością o wygląd zewnętrzny (jak biblioteczka, która bez przerwy ściera kurz z własnych półek, zamiast zająć się studiowaniem stojących na nich ksiąg), niechaj nie będą przedmiotem nienawiści naszej, a współczucia […]”.

W swojej najnowszej powieści Petra Hůlová tworzy nowy świat, nową rewolucyjną rzeczywistość, w której ciemnoczas zastąpiono jasnoczasem. Gdzie wygląd kobiet nie ma żadnego znaczenia, a mężczyźni winni doceniać i kochać ich wnętrze, a nie szykowną, wymalowaną oraz sztuczną kreację.

Kilka słów o fabule

Věra jest pracownicą jednej z Instytucji, która leczy mężczyzn. Zwieńczeniem przeprowadzanej terapii jest całkowicie odporny na kobiece wdzięki, ba! na kobiecość, mąż.

„Dzięki nam IQ penisa pani męża znacząco wzrośnie […] co najmniej do 130, satysfakcja gwarantowana”, po czym wciskamy kobiecie materiały reklamowe.

Nie tylko mężczyźni są edukowani w jasnoczasie. Również kobiety muszą zrozumieć, że dbanie o wygląd i chęć bycia atrakcyjną jest złe.

Kilka słów o wrażeniach

Świat wykreowany przez Petrę Hůlovą z jednej strony rodzi bunt. Z drugiej jest pociągającą alternatywą, której eksploracja może zwrócić ciekawe obserwacje i wnioski. Światem Krótkiej historii Ruchu można się zachłysnąć. Jednak w czasie lektury nadchodzi czas refleksji i narodziny konstatacji, że zachowanie równowagi to złoty środek.

Powieść czeskiej pisarki jest głosem krytyki patriarchatu oraz radykalnego feminizmu. Czyli znów pojawia się pożądany stan równowagi. Wiele postaci, zachowań, sytuacji jest przerysowanych. Dzięki temu ich obraz jest kontrowersyjny, a zarazem frapujący.

Krótka historia Ruchu była dla mnie eksperymentem fabularnym, który wielokrotnie zaskakiwał. Zaserwowana przez autorkę inna rzeczywistość wywołała wewnętrzny dialog i ścieranie się różnych argumentów. Bawiłam się bardzo dobrze.

PS Polecam uwadze recenzję Georginy z bloga Literacka Kavka, która jest jedną z matronek.

Tytuł: Krótka historia Ruchu
Autor: Petra Hůlová
Wydawnictwo Afera
Przekład: Julia Różewicz
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

Polscy czytelnicy mogli poznać twórczość czeskiej prozaiczki dzięki wydanej przez Wydawnictwo Afera powieści „Jezioro”. Książka ta została optymistycznie przez nich przyjęta oraz doceniona przez krytyków. „Otrzymała za nie Nagrodę Literacką Unii Europejskiej 2017, Magnesia Litera 2017 w kategorii Książka Roku oraz nagrodę studencką Česká Kniha”. W Polsce „Jezioro”, w przekładzie Anny Radwan-Żbikowskiej, znalazło się w finale Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus 2019.

Wiem, że chcę przeczytać tę powieść. Nawet nie jej międzynarodowy sukces mnie ku temu skłania, ale lektura „Mony”. Poczułam i posmakowałam jak pisze Bianca Bellová, jakie emocje przekazuje i z czym mogę się w „Jeziorze” zmierzyć.

Kilka słów o fabule

„Mona” jest powieścią o kobiecie, która niewiele od życia oczekuje i niewiele jest jej dane. Ale nie jest bierna i nie jest bezwolną marionetką. Jest żoną, której mąż nie traktuje z czułością, ale jej nie bije (sic!). Matką syna, który jest pełen obojętności, ale w momencie, kiedy ona reaguje emocjonalnie, okazującym zdziwienie. Pielęgniarką w szpitalu wchłanianym, zasysanym przez dżunglę, w którym jest opiekunką ludzi cierpiących oraz powierniczką ciężko rannego mężczyzny. Jednak przede wszystkim jest kobietą, która pragnie chodzić bez zakrytych włosów, być obiektem troski i czułości, poszukującą zrozumienia i wolności.

Patrząc na jej obecne życie, wydaje się, że szczęście jest na wyciągnięcie ręki. Wiemy jednak, że kumulacja niewielkich przykrości, nakazów, ograniczenia praw, może człowieka tego szczęścia skutecznie pozbawić.

Bianca Bellová zagląda również w przeszłość Mony i obrazek, który ukazuje się oczom czytelnika, daleki jest od piękna i komfortu.

Kilka słów o wrażeniach

Najnowsza powieść czeskiej pisarki charakteryzuje uniwersalność i tragizm głównej bohaterki. Akcja powieści dzieje się wszędzie i nigdzie. Nie potrafimy wskazać miejsca na mapie, a równocześnie ten wykreowany obrazek pasuje do wielu miejsc i sytuacji kobiet na świecie. Sam czytelnik może snuć przypuszczenia, z jakich kultur oraz środowisk autorka czerpała inspiracje. I to jest bardzo fajne!

Bardzo spodobała mi się konstrukcja świata pełnego sprzeczności i przedstawienie bohaterki wypełnionej wewnętrznym buntem, który nie wybuchnie z siłą rewolucji, ale w takim wymiarze, na jaki Monę stać i na ile jej siły pozwalają.

Świetna powieść. Smutna, momentami duszna i niepokojąca, rezonująca emocjami.

PS O „Monie” obszerną recenzję napisała Gina z bloga Literacka Kavka. Polecam jej tekst uwadze.

Tytuł: „Mona”
Autor: Bianca Bellová
Wydawnictwo Afera
Przekład: Anna Radwan-Żbikowska
Forma książki: papierowa
Gatunek: literatura piękna

Rzut oka na okładkę i czytelnik ma przeczucie, że książka, którą ma przed sobą może go zabrać w różne rejony ludzkiej osobowości. Zastanawia się, czy autor odkryje przed nim mapę człowieka? Powiedzie do miejsc wrażliwych i czułych?

Rzeczywistość nie ma żadnej historii. Ma tylko nieskończoną liczbę strzępków, które składają się na coraz to nowe obrazy w tym szalonym kalejdoskopie naszego krótkiego życia.

„Mapa Anny” to zbiór dziesięciu opowiadań czeskiego pisarza Marka Šindelki. Podczas pierwszego (sic!) czytania, wydają się być oderwanymi od siebie historiami. Jedne z nich są dłuższe, inne bardzo krótkie, ale cały czas dotykają obszaru ludzkich zachowań i relacji pomiędzy kobietą, a mężczyzną.

Zygzakowatą ścieżką czworo przyjaciół wspinało się po zboczu góry , każde ciągnęło w sobie swoje życie i każde zupełnie innym spojrzeniem obserwowało dolinę, która rozpościerała się nisko pod nimi, wyryta w masywach wapienia przez lodowaty prąd potoku.

Marek Šindelka nakreślił słowem bardzo ciekawą literacką mapę. Jak każda mapa, tak i ten zbiór krótkich form, skrywa wiele, na pierwszy rzut oka niewidocznych, wskazówek, ważnych punktów, które mogą być kluczowymi w dalszej wędrówce. Aby odkryć właściwy kierunek należy uważnie ją czytać. Jeśli coś nam umknie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby czytać ponownie, odkrywając historie na nowo.

Przyznają, że ogromną przyjemność sprawiło mi wracanie do opowiadań i przeżywanie losów bohaterów. Cofałam się, kartkowałam i wyłuskiwałam słowa i myśli. A eteryczne nitki przeznaczenia nabierały wyraźnego kształtu i koloru. Szukałam odpowiedzi na pytanie, czy posiadamy umiejętność czytania drugiego człowieka i jego indywidualnej mapy uczuć?

Nie wszystkie opowiadania podobały mi się w równym stopniu. Również ich głębia była różna. Część z nich łatwo układała się w głowie, a inne były trudne do zinterpretowania. 

Chodź! Idę, oddycham, wszędzie wokół oczy, oklaski, ogłuszający hałas, reflektory, mało kto podejrzewa ile trzeba przeżyć, do czego się przyzwyczaić, kiedy się nie ma wyboru.

Czytelnik, który lubi opowiadania, będzie czerpał przyjemność z obcowania z prozą czeskiego pisarza, bo jest on bardzo dobrym przewodnikiem po zawiłościach ludzkich zachowań. „Mapa Anny” do mnie przemówiła. Polecam!

Tytuł: „Mapa Anny”
Autor: Marek Šindelka
Wydawnictwo Afera
Tłumaczył: Anna Wanik
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna, opowiadania

O innych powieściach Wydawnictwa Afera możecie przeczytać na blogu, klikając na: "Pod śniegiem", "Zniknąć", "Najlepiej dla wszystkich" autorstwa Petry Soukupovej.

Przyznaję, że obawiałam się tej książki, jej tematyki oraz ciężaru emocji. Jednak na fali ostatnich literackich wyborów, które obfitowały w historie wojenne, obozowe, żydowskie, postanowiłam zmierzyć się z powieścią czeskiej pisarki Kateřiny Tučkovej. Teraz mogę napisać, że moje obawy były nieuzasadnione. Pomimo tego, że historia Gerty Schinrch nie jest ani wesoła, ani przyjemna, to sama jej kreacja naprawdę wyborna.

Akcja powieści rozpoczyna się w Brnie w czasie wojny, gdzie mieszka Gerta wraz z bratem i rodzicami – matką Czeszką i ojcem Niemcem. Do śmierci matki tworzą w miarę stabilną wspólnotę rodzinną, jednak po jej śmierci wszystko się rozpada. 

Nić, która wiązała ich w całość zwaną rodziną, zerwała się bezpowrotnie. Każde z nich poszło w swoja stronę, w mieszkaniu zapanowała złowroga cisza.

Los Gerty nie oszczędza. Naznaczona literą D na kartkach żywnościowych, nigdy nie czuła się Niemką, pomimo usilnych starań ojca. Wydarzenia majowej nocy 1945 zmieniają wszystko. Stają się początkiem gehenny nie jednostki, a tysięcy,  zarzewiem poczucia niesprawiedliwości i izolacji, które odcisną piętno na całym ich życiu.

W ostatnim roku wojny w mieście było zarejestrowanych 58375 Niemców, nie wiadomo jednak, ilu jednak zniknęło w dniach ewakuacji. Niemcy, którym pozwolono zostać, skończyli, zgodnie z rozporządzeniem, w obozach pracy pod Brnem. Reszta miała się zebrać 31 maja 1945 na placu Mendla, skąd zostali wyprowadzeni z miasta. 

Podróż Gerty Schnirch nie obiecuje nic dobrego. Nawet nie majaczy w oddali i nie wabi lepszą przyszłością. Za to porywa czytelnika i wiąże go niewidzialną nicią empatii. Tułaczka głównej bohaterki, jak i losy jej podobnych, którzy w małej rubryce mieli wpisane tylko, albo aż, „narodowość niemiecka”, wzbudza ogrom emocji. Mając z tyłu głowy historię narodu polskiego oraz Żydów, konfrontujemy losy Gerty Schnirch z okrucieństwami jakie wojna wyrządziła ludności cywilnej różnych nacji. Piętno wojny zostawia nieusuwalny ślad, który wpływa na życie kolejnych pokoleń.

Powieść Kateřiny Tučkovej to powieść o ludziach, ich słabościach, jak i ogromnej sile i woli przetrwania. To również historia nieustającej walki o sprawiedliwość i zadośćuczynienie. Napisana świetnym stylem, zabiera czytelnika w długie pgodziny literackiej przygody. „Wypędzenie Gerty Schnirch” to Przejmująca i ważna lektura, którą serdecznie polecam! A ja wpisuję „Boginie z Žítkovej” autorstwa czeskiej pisarki na listę „do przeczytania”.

Tytuł: „Wypędzenie Gerty Schnirch”
Autor: Kateřina Tučková
Wydawnictwo Afera
Tłumaczył: Julia Różewicz
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

Kiedy szukam fikcji literackiej skupiającej się na wiwisekcji rodzinnych relacji, to bez zastanowienia sięgam po książki czeskiej pisarki Petry Soukupovej. To w jaki sposób potrafi portretować rodzinę, opisywać jej życie, koegzystencję, myśli niewypowiedziane, jest porażająco realistyczne. Czytelnik ma wrażenie, że autorka siedzi w głowie dosłownie każdej postaci, każdego bohatera powieści i przelewa na papier jego doświadczenia, to z czym się zmaga, najskrytsze myśli i lęki. Co więcej, za każdym razem robi to z niebywałą precyzją i wyczuciem, nie grając na emocjach, ale dając czytelnikowi materiał do samodzielnego przepracowania.

Bohaterami „Najlepiej dla wszystkich” jest dziesięcioletni chłopiec mieszkający z mamą w Pradze, która samotnie go wychowuje oraz jego babcia Eva, niedawno owdowiała. Viktor rozrabia. Hana często wzywana jest do szkoły by gasić „pożary”. Ewidentnie nie radzi sobie z synem, który zabiega o jej atencję. Będąc aktorką dostaje propozycję zagrania w serialu. Jest to dla niej wielka szansa na rozwój kariery, jak również ogromne wyzwanie. Pogodzenie obowiązków służbowych z wychowawczymi, pracę z domem, będzie niebywale trudne. Ale jest przecież babcia! „Instytucja”, która nigdy nie zawodzi. Hana z Evą ustalają między sobą, że Viktor zmieni szkołę i zamieszka przez jakiś czas poza Pragą. Zmiana szkoły, otoczenia, domu, nie są dla dziesięciolatka łatwe. Czy babcia poradzi sobie z niesfornym wnukiem? Jaki wpływ na Viktora będzie miała nowa rzeczywistość? Czy Hana zrealizuje swój cel i poukłada sobie życie? Mnóstwo pytań i wiele odpowiedzi, do których prowadzą wyboiste, pełne pułapek drogi.

Powieść Petry Soukupovej jest pełna emocji. Emocji, które targają Viktorem, Haną i Evą, jak i emocji jakie ich zachowania wywołują w czytelniku. Każde z nich ma swoje problemy, z którymi muszą się mierzyć, bagaż, który muszą dźwigać i tajemnice, które rzeźbią głębokie tunele w ich duszach. Poradzenie sobie z nimi, ich rozwiązanie ma znaczenie, jest ważne, bo rzutuje na innych członków rodziny. Bo rodzina to naczynia powiązane nitkami, które się rwą, sznurkami, które się plątają i węzami, które mocno trzymają i nie pozwalają się rozpaść.

Po raz kolejny lektura powieści czeskiej prozaiczki pozostawia mnie w zachwycie. Jest mistrzynią pisania o nieuchwytnych aspektach naszego życia, jak i sytuacjach, które wybuchają i dają po głowie. Pozostaję jej wielką fanką i czekam na kolejną powieść.

Bo co miała robić? Tylko ustalony porządek, tylko małe codzienne rytuały mogą pomóc przetrwać, kiedy w jednej chwili zmienia się całe życie.

Tytuł: „Najlepiej dla wszystkich”
Autor: Petra Soukupová
Wydawnictwo Afera
Tłumaczył: Julia Różewicz
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura piękna