Wydawnictwo Znak Literanova

Ann Patchett jest autorką cenionego Domu Holendrów. Nie czytałam tej powieści, więc bez żadnych oczekiwań, ale z ekscytacją sięgnęłam po Stan zdumienia. Pierwsze polskie wydanie ukazało się dziesięć lat temu. W listopadzie ubiegłego roku zostało wznowione przez Wydawnictwo Znak Literanova. Stwierdzam, że okładka mnie oczarowała. Kolory, estetyka, minimalizm pobudzający wyobraźnię, mocno na mnie zadziałały. Aż przyjemnie wziąć taką książkę do ręki. Projektantką okładki i wklejek jest Magda Kuc.

Kilka słów o fabule

Przyznaję, że lektura Stanu zdumienia mnie zaskoczyła. Nie spodziewałam się powieści z jednej strony przygodowej, z drugiej trochę fantastycznej, przekraczającej granice realności, zszytej naukową i poznawczą nicią. Zaczyna się bardzo niewinnie, ale od razu tajemniczo. Umiera jeden z naukowców, przy czym informacje o jego śmierci i jej okolicznościach wydają się bardzo mętne i zdecydowanie niejednoznaczne. Wbrew sobie, wyznaczona przez zaufane osoby, do amazońskiej dżungli jedzie Marina. Ma za zadanie dowiedzieć się, jak postępują badania, nad którymi pracuje nieprzystępna naukowczyni Annick Swenson. Jednak jej osobistym i najważniejszym celem jest poznanie ostatnich chwil życia przyjaciela.

Amazońska dżungla okazuje się nie tylko światem osobliwym i nietuzinkowym, który otwiera przed Mariną drzwi do bogactwa fauny i flory. Staje się również powiernikiem naukowych tajemnic, o których nie śniło się współczesnym ludziom.

Kilka słów o wrażeniach

Stan zdumienia zaskoczył mnie żonglerką postaw, zachowań, moralności bohaterów. Kilkukrotnie byłam zdumiona fabularnymi rozwiązaniami i zwrotami akcji, co upatruję jako zaletę. Styl Ann Patchett i snucie opowieści przypadł mi do gustu, chociaż stwierdzam, że zdarzały się chwile mniejszej aktywności czytelniczej, gdy wyczekiwałam kolejnego wątku i popchnięcia akcji do przodu.

Powieść traktuję jako literacką przygodę i podróż w rejony fantastyczne, na których mocno i wyraźnie odciska się dzika przyroda. Będę ją również wspominała jako meandrowanie pomiędzy tym, co możliwe a tym, co człowiek na swoją modłę chciałby przeorganizować i udoskonalić. Ciekawa lektura.

Wiesz, nadzieja to straszna rzecz. Nie mam pojęcia, kto postanowił ją uznać za cnotę, bo wcale nią nie jest. To utrapienie. Nadzieja jest jak chodzenie z haczykiem wędkarskim w ustach, za który ktoś nieustannie ciągnie i ciągnie.

Tytuł: Stan zdumienia
Autor: Ann Patchett
Wydawnictwo Znak Literanova
Przekład: Anna Gralak
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book
Gatunek: literatura piękna
Współpraca

„Berdo” Anny Cieślar jest jej literackim debiutem. Tak, muszę to podkreślić, gdyby ktoś nie będzie dowierzał, tak jak ja. Chciałam tę powieść przeczytać od poznania notki wydawniczej i pierwszych opinii czytelników. Ciągnęła mnie do niej zarówno piękna okładka, jak i treść z miejscem akcji w dzikich Bieszczadach. Po lekturze dołączam do grona zachwyconych!

Berdo samotnie wychowuje sześcioletniego syna. Chociaż słowo wychowuje to, w jego przypadku, duże nadużycie. Radek plącze się koło swojego taty, jest jego kulą u nogi i utrapieniem. Prawdy o życiu czerpie z rozmów z innymi dorosłymi. Żyją nędznie, w małym domu w Bieszczadach. Krainie nie takiej przyjaznej, odpicowanej, znanej z kurortów i dużej ilości turystów, ale dziewiczej i surowej. W Bieszczadach, w których żyją wilki, niedźwiedzie i inna zwierzyna, na którą Berdo nielegalnie poluje.

Mężczyzna bierze kolejne zlecenie które, na pozór proste i rutynowe, przeistacza się w walkę o życie i byt swoje i syna.

Powieść Anny Cieślar oczarowała mnie na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim opisem Bieszczad – nieujarzmionych, wymagających, gdzie przyroda dyktuje warunki, a nie człowiek. Jak również kreacją bohaterów, zwłaszcza tytułowego Berdo, zgnębionego i motającego się pomiędzy tym co musi, a co powinien.

Ta historia boli. Ta powieść jest smutna. Z jednej strony poznając losy Berdo byłam na niego wściekła za brak czułości i empatii, za wszystko zło, które rozsiewał wokół siebie, z drugiej zaś współczułam mu. Najbardziej żal mi  było Radka – dziecka, które w całej sytuacji było najbardziej poszkodowane. Przyznaję, że w pewnym momencie miałam obawy, czy ta historia nie pójdzie w złym kierunku, czy autorka nie zdecyduje się na ckliwe rozwiązania, ale nie. Wspaniale poprowadziła fabułę od początku do końca, nadając jej bardzo realistyczny szlif.

Po raz kolejny podkreślam – „Berdo” jest debiutem literackim Anny Cieślar. Takich debiutów szukam i takie debiuty cenię. To lektura bardzo emocjonalna, wchodząca w interakcje z czytelnikiem, sprawiająca, że chcemy zmienić bieg historii i podać pomocną dłoń jej bohaterom.

W tej powieści wszystko współgra. Zarówno surowość przyrody, warunki egzystencjalne bohaterów jak i wszystkie, szorstkie relacje pomiędzy nimi. Bardzo podoba mi się jej minimalizm oraz oszczędność słowa i wyrazu. Na pewno będę śledziła dalszą karierę autorki. Mocno jej kibicuję! 

PS Oczywiście na początku myślałam, że Berdo, to góra.

Tytuł: „Berdo”
Autor: Anna Cieślar
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

Nie polecenie Joanny Bator, której twórczość literacką bardzo cenię, sprawiło, że zainteresowałam się debiutem Pauliny Jóźwik, ale słowa z tylnej okładki: „Paulina Jóźwik pisze z czułością i wrażliwością na drugiego człowieka. Strupki to opowiedziana ciepłym szeptem powieść o godzeniu się z życiem, pamięci i rodzinnym domu, którego głos pozostaje w nas na zawsze.”

Pola uciekła z rodzinnego domu, z rodzinnej wsi i odcięła łączące ją więzi z najbliższymi. Nie potrafiła sobie poradzić z chorobą babci.

Praca mnie pochłaniała. Była jak jazda na karuzeli, ze świadomością, że nigdy nie zabraknie mi żetonów na kolejne przejażdżki. Potrafiłam pracować od rana do nocy, z godziny na godzinę przesuwając przerwę na posiłek. Gdyby nie pies, czasami nie wiedziałabym, jaka jest pora roku. Jego zimny nos przywoływał mnie do porządku.

Wraca tydzień przed jej pogrzebem, by zanurzyć się w rodzinnych wspomnieniach, odkurzyć i właściwie odczytać znaki czasu oraz spróbować we właściwy sposób poukładać wzajemne relacje z tymi, którzy zostali.

To co uderza już od pierwszych akapitów, to nagromadzenie metafor i kwiecisty język. Nie jest to mój ulubiony styl i bardzo często źle wpływa na odbiór książki. W „Strupkach” Pauliny Jóźwik w ogóle mi nie przeszkadzał i nie przytłoczył. Wręcz przeciwnie – idealnie zgrał się w nostalgiczną nutą powieści, historią Poli i jej rodziny. 

Cmentarze są odzwierciedleniem pamięci. Umiera ktoś z rodziny, a grób to gałąź, której możemy się jeszcze chwilę przytrzymać. W pewnym momencie gałąź usycha, bo lata lecą, a następne pokolenia nie pamiętają już tak jak my.

„Strupki” są zarówno ciepłe, jak i smutne. To ten rodzaj literatury, który jest pełen melancholii, spokoju, rozważań natury egzystencjalnej, ale nie filozoficznej. Akcja powieści jest niespieszna, skonstruowana ze wspomnień i powrotów do przeszłości. To swoisty album rodzinny utkany z zachowanych w pamięci obrazów i wyjawionych tajemnic. To w końcu historia refleksyjna, która idealnie wpisuje się w zbiór powieści, w których na piedestale stoi rodzina, rodzinny dom, nasze korzenie i tożsamość.

W mojej ocenie „Strupki” są debiutem, na który warto zwrócić uwagę. Bardzo się cieszę, że mogłam tę książkę przeczytać jeszcze przed premierą. Po strupku zostaje ślad, który blaknie, a z czasem całkowicie zanika. Ta powieść zostanie ze mną.

Tytuł: „Strupki”
Autor: Paulina Jóźwik
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

Niech nie zwiedzie Was tytuł powieści Zofii Posmysz, który przywodzi na myśl czas błogiego relaksu skąpanego w słońcu i letniej bryzie. Okładka książki nieco obniża temperaturę, ale na pewno nie zwiastuje emocji, które wybuchają w czasie lektury. W takim razie czego możemy się spodziewać? Literatury najwyższych lotów, a zarazem powieści niełatwej, której nie można czytać „z doskoku”. Historii wymagającej pełnej uwagi oraz skupienia zarówno ze względu na tematykę jaką porusza, ale przede wszystkim na osobliwą narrację.

Przychodzimy tu co dzień, na to samo miejsce pod parasolowatymi drzewkami, markującymi czynność dawania cienia, przychodzimy każde niosąc obowiązujące plażowicza współczesnego oprzyrządowanie (…)

Na tej plaży, przebywając na wakacjach nad Adriatykiem, bohaterka-narratorka przywołuje wspomnienia z pobytu w obozie koncentracyjnym. Samo zainicjowanie podróży w głąb pamięci, w bolesną przeszłość, jest tak niecodzienne, że już niemal na samym początku tej historii czytelnik zyskuje świadomość, że to będzie wyjątkowa literacka przygoda.

Ogromną, wręcz nieocenioną wartością książki jest fakt, że to o czym czytamy, to nie są retrospekcje i fakty zaczerpnięte „z drugiej ręki”, ale wspomnienia byłej więźniarki, która posiadając niezwykły dar przelała na karty powieści historię Ptaszki. Gdyby nie silna dłoń bohaterki oraz jej determinacja w dążeniu do uratowania siebie i młodej, zdolnej kobiety, to czytelnik mógłby się poddać bezmiarowi dojmującej beznadziei.

(…) o ileż łatwiej oddać się rozpaczy, niż szukać ratunku, którego nie ma.

Zofia Posmysz swoją opowieść snuje w taki sposób, że na każdym etapie historii stawia czytelnika w roli aktywnego uczestnika wydarzeń. Angażuje go do aktywności w obozowym życiu w każdej minucie i każdym darowanym kwadransie. Nie zostawia nas bez opieki, ale cały czas trzyma za dłoń, tak jak Ptaszkę, dając oparcie w trudnych chwilach. Wakacyjna aura, która unosi się w teraźniejszości daje chwilowe wytchnienie. Odpoczywamy, wyciszamy się, by po chwili, po zaczerpnięciu głębszego oddechu, albo i bez tego swoistego koła ratunkowego, zanurzyć się w odmętach obozowej rzeczywistości.

„Wakacje nad Adriatykiem”, to książka inna niż wszystkie, z ogromnym zagęszczeniem myśli. Z jednej strony wymagająca uwagi, z drugiej zaś dająca w zamian cały wachlarz doznań. Myślę, że niejeden czytelnik po zakończeniu lektury będzie emocjonalnie zamurowany. Naprawdę warto podjąć wyzwanie i chwycić za dłoń wyciągniętą przez autorkę.

Tytuł: „Wakacje nad Adriatykiem”
Autor: Zofia Posmysz
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura piękna

Pierwsze co rzuca się w oczy, to kapitalne wydanie książki. W stylu retro, w formie strony wieczornego wydania „Kuriera Warszawskiego” z 9 sierpnia 1933 roku. Dodatkowo, na czwartej stronie okładki możemy przeczytać: „Góry strzegą tajemnic lepiej niż ludzie”; „Przedwojenne Zakopane, tajemnica z przeszłości i historia wstrząsająca bardziej niż słynna sprawa Gorgonowej”; „Powieść inspirowana prawdziwymi wydarzeniami”. Nie oceniam książki po okładce – chociaż przyznaję, w tym przypadku, ocena już na starcie byłaby bardzo wysoka – dlatego zagłębiłam się w jej treść.

Tłem powieści Katarzyny Zyskowskiej są Czechosłowackie Tatry, przedwojenna Polska oraz Zakopane. Stolica polskich Tatr jakiej nie znają współcześni turyści, przyciąga entuzjastów towarzyskich spotkań, hulanek i bohemy. Tylko góry są niezmienne – piękne, majestatyczne, groźne i budzące respekt. Na górską wycieczkę wyrusza prokurator Hoffman z małżonką Mirą i dwunastoletnim synem. Do Zakopanego wraca tylko kobieta, a na Lodowej Przełęczy ratownicy znajdują ciała dwóch mężczyzn i chłopca. Miasto huczy od plotek i hipotez – co stało się w górach? dlaczego ocalała tylko kobieta? Miasto wydało wyrok – Hoffmanowa jest winna. Mira nie potrafi się bronić.

„Sprawa Hoffmanowej” to powieść, którą można przeżywać jak pasjonującą górską przygodę, równocześnie próbując rozwikłać zagadkę, której świadkami były tatrzańskie turnie. Ale to nie wszystko. Powieść Katarzyny Zyskowskiej, to również podróż w meandry ludzkiego umysłu, percepcji i wspomnień. Doskonała kreacja głównej bohaterki, której tragiczna historia życia kładzie się cieniem na jej przyszłości, tworzy niepowtarzalny, klaustrofobiczny klimat. Tylko góry dają przestrzeń. Tylko tam można odnaleźć spokój, albo … śmierć.

Powieść Katarzyny Zyskowskiej, to książką którą się pochłania, bo i historia w niej opisana jest bardzo wciągająca. Jednak w mojej ocenie najlepszy w tej książce jest klimat lat 30. oraz postać głównej bohaterki – gwiazdy warszawskich kabaretów, femme fatale, kobiety zagubionej pomiędzy światem „tu i teraz”, a demonami przeszłości. I nie zapominajmy o epilogu. To jest dopiero tąpnięcie! Bardzo polecam!

Tytuł: „Sprawa Hoffmanowej”
Autor: Katarzyna Zyskowska
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 5/6