Wydawnictwo Znak Literanova

Podziałały na mnie zachęty: „zakazana klasyka w nowym przekładzie Agaty Ostrowskiej”, „przełomowa, poruszająca i wciąż aktualna”. I jeszcze to, że Radclyffe Hall stworzyła pierwszą powieść saficką, która wstrząsnęła opinią publiczną i wzbudziła liczne kontrowersje. Premiera tej powieści odbyła się w 1928 roku. Co i jak opisała autorka, że powieść została w Wielkiej Brytanii zakazana?

To skandal, […], ta umyślnie egoistyczna tyrania milczenia narzucona przez świat, tego chytrego, starego tchórza, dbającego wyłącznie o własny komfort i dobre samopoczucie. Świat niczym struś chował głowę w piasek konwenansów, jakby nie widząc Prawdy, mógł jej uniknąć.

O fabule

Źródło samotności opowiada historię Stephen Gordon, dziewczynki, która dorasta w arystokratycznym domu, gdzie tylko ojciec jest przyjacielem, a matka wrogiem jej odmienności. Zamknięta w swoim świecie niezrozumienia, innej perspektywy, odczuwania i postrzegania relacji, zmuszona jest dusić swoje pragnienia. Nie potrafi pojąć, co się z nią dzieje, dlaczego woli fechtunek od „dziewczyńskich” przebieranek. Stephen nie pasuje do ról kobiecych narzucanych jej przez społeczeństwo i matkę. Ma silne poczucie inności i nie może się odnaleźć w heteronormatywnym świecie.
Osamotniona znajduje przyjaźń z nielicznymi osobami z jej otoczenia. Z czasem zakochuje się w kobietach. Jedno z pierwszych zauroczeń doprowadza niemal do skandalu i konieczności opuszczenia ukochanej posiadłości. Stephen czuje się wykluczona, a jej życie staje się historią walki o godność i prawo do miłości, w świecie, który tę miłość odrzuca.

O wrażeniach

Hall portretuje swoją bohaterkę z empatią i godnością, jakby starała się przekonać czytelnika, że homoseksualność to naturalna część ludzkiego istnienia, a nie patologia. Jej obraz jest niezwykle smutny, nasączony samotnością i spotęgowany niemożnością bycia sobą.
Styl, jakim pisze Hall, jest uroczysty, elegancki, momentami wręcz pompatyczny. Oddaje ducha czasu i wszechobecnych konwenansów, gdzie nie ma miejsca na odmienność. Gdyby ta historia miała powstać współcześnie, to nie byłaby aż tak rozpisana i poprowadzona szerokim nurtem. Czuć, że autorka chciała jak najlepiej przedstawić emocje, stan ducha bohaterki i ówczesne społeczne nastroje. Z naszej perspektywy ta narracja jest momentami zbyt melodramatyczna, jednak warto mieć na uwadze, że powstała prawie 100 lat temu. Stąd też nie dziwi fakt, że zyskała status powieści kultowej w środowiskach lesbijskich i queerowych. Przez dekady była jedyną szeroko dostępną powieścią, w której lesbijska bohaterka nie była karykaturą ani obiektem drwiny.
Źródło samotności bardzo dobrze się czyta i słucha (przeplatałam te dwie formy). Taki trochę powrót do przeszłości, do źródeł, z przyjemnym klimatem osadzonym w ograniczeniach, które oplatają człowieka.

Tytuł: Źródło samotności
Autor: Radclyffe Hall
Wydawnictwo Znak Literanova, Audioteka
Przekład: Agata Ostrowska
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook
Gatunek: literatura piękna
Współpraca barterowa

Napisać, że Jazda mnie zaskoczyła, to jak nic nie napisać. Ta mikropowieść Muriel Spark wywołuje wiele emocji. Przede wszystkim, kiedy uświadomimy sobie, że została napisana w 1970 roku, a jej bohaterka podejmuje nietuzinkowe działania, to dochodzi do eksplozji doznań.

Jeśli Jazda powstałaby teraz, współcześnie, to przy pojawiających się utworach literackich z niekonwencjonalnym stylem i narracją, nie byłaby niczym nowatorskim. Zdecydowanie czymś poza głównym nurtem, ale niczym niespotykanym. Co więcej, ta powieść została zekranizowana, a główną rolę zagrała Elizabeth Taylor. Niezwykle ciekawa jestem, jak udało się pokazać wyjątkowość fabuły i samą postać Lise.

Kilka słów o fabule

Lise leci na południe Europy. Nie wiemy skąd i dokładnie dokąd. Potrafi mówić czterema językami i cechuje ją zamiłowanie do ekstrawaganckiego ubioru i … ekscentrycznego zachowania. Poza tym niewiele o niej wiemy. Na pewno jeszcze to, że ułożyła w głowie plan, który konsekwentnie realizuje. Co ważne, autorka już na początku historii zdradza istotną rzecz – Lisa zostanie zamordowana. Stąd napięcie budowane jest nie wokół pytania „czy”, ale „jak” i „dlaczego”.

I tak lecimy z tym tekstem, bawimy się nim, rozciągamy w różne strony poszczególne elementy fabuły, by dowiedzieć się, co się wydarzyło. Czy uda nam się ułożyć wszystko w spójną całość? Nie byłabym tego taka pewna.

O wrażeniach

Jazda to niezwykle filmowa opowieść. Po lekturze już się nie dziwię, że ma swoje odbicie na dużym ekranie. Muriel Spark operuje kadrami, krótkimi sekwencjami zdarzeń, przy czym te momenty są gęste i nasycone. Każdy element ma znaczenie, każdy pcha akcję do przodu.
Jazda (oryginalny tytuł The driver’s seat) to powieść, która stawia trudne pytania, a odpowiedzi pozostawia w gestii czytelnika. Postać Lise daje ogromne pole do interpretacji, o których z oczywistych względów nie napiszę. W swojej formie i treści przypomina dzieła egzystencjalistów, ale z wyraźnym kobiecym, psychologicznym ujęciem.
Powieść przetłumaczył Jacek Dehnel i napisał również posłowie, które jest wisienką na tym niezwykle kolorowym, a zarazem mocno niepokojącym torcie.
Polecam. Jazda bez trzymanki gwarantowana!

Tytuł: Jazda
Autor: Muriel Spark
Wydawnictwo Znak Literanova
Przekład: Jacek Dehnel
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook
Gatunek: literatura piękna
Współpraca barterowa

Nie mając doświadczenia z literaturą koreańską, można zanurzyć się w powieść Cheon Myeong-kwana z otwartą głową, wielką ciekawością i pragnieniem poznania nowych czytelniczych obszarów.

„Koreańscy krytycy zwrócili uwagę na oryginalność stylu autora, w którym można odnaleźć motywy zaczerpnięte z koreańskich mitów, filmów, melodramatu, ludowych opowieści, legend, dziwacznych historii, czarnego humoru, elementów fantastycznych oraz wszelkiego rodzaju literatury”.

Wieloryb to z jednej strony bajkowa historia, w której złocą się elementy fantasy, nadające jej lekkości i niefrasobliwości. Jednak ta opowieść równocześnie mocno zakorzenia się w świecie realnym, poprzez naturalistyczne opisy wydarzeń i uwypuklenie tego, co było znamienne dla zmian zachodzących w społeczeństwie południowokoreańskim.

Kilka słów o fabule

To historia o kobietach, o strachu przed śmiercią, o wytyczaniu sobie celów i dążeniu, do ich realizacji. Jedna z bohaterek pomimo trudności wynikających z ubóstwa i niskiego statusu społecznego, bierze sprawy w swoje ręce i krok po kroku, ufając swojej intuicji i mądrości, buduje dobrostan oraz realizuje marzenia. Ta jej nieokiełznana tęsknota za nieosiągalnym i kreowanie osobistego imperium, powoduje deficyt empatii w stosunku do najbliższych. Obsesja staje się jej zgubą.

O wrażeniach

Niezwykłość Wieloryba można odczuć na każdym kroku. Między innymi w kreacji bohaterów, ich nieprzeciętności, we wplataniu w ich życie nietuzinkowych zwierząt i ludzi, mających magiczne właściwości. Również styl autora potrafi unieść tę historię nad ziemię, by zaraz zrzucić z wysokości, boleśnie raniąc swoich bohaterów.

Cheon Myeong-kwan stworzył powieść niezwykle przyjemną, a równocześnie drapiącą. Pod powierzchnią rodzinnych przeżyć głównych bohaterek punktuje patriarchat, przywiązanie do tradycyjnego podziału ról płciowych. Pisze o przemianach społecznych, rozwoju kapitalizmu, fascynacji amerykańską kulturą, pragnieniu modernizacji kraju. W Wielorybie ważnym elementem jest przyjaźń, która bywa lekarstwem i ostoją.

Wieloryb jest obszerny, jednak płynie się przez tę historię niezwykle swobodnie, dzięki bogatemu, barwnemu językowi, pełnego metafor, które przenikają się z rzeczywistością, tworząc fascynującą i wielowymiarową opowieść o Korei i jej ludziach. Bardzo mi się spodobała.

Tytuł: Wieloryb
Autor: Cheon Myeong-kwan
Wydawnictwo Znak Literanova
Przekład: Anna Diniejko
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook
Gatunek: literatura piękna
Współpraca barterowa

Nie dziwię się wydawnictwu Znak Literanova, że na okładce pokazuje zdjęcie autora i wskazuje rok jego urodzin. 1998 rocznik – młody człowiek, młody pisarz! Dlaczego tak myślę? Nikt, kto sięgnie po Suplementy siostry Flory nie będzie obojętny na język powieści. Dziwaczność, inność stylu bije po oczach i albo popłynie się z nurtem, albo osiądzie na mieliźnie. Bogiem a prawdą jest jeszcze trzecia możliwość – podróż z licznymi przystankami, dla złapania oddechu, nabrania sił i próby poukładania sobie zaproponowanej treści. A również i ona, oprócz języka, jest osobliwa.

Kilka słów o fabule

Nieożywionym bohaterem książki jest klasztor, w którym rządzi przeorysza, a rzecz dzieje się w lipcu. Żywymi bohaterkami są mieszkanki klasztoru, karmelitanki bose oddane czci Matki Bożej. Na podorędziu mają krowę Gwiazdulę, której obecność namiesza w lokalnej społeczności oraz za klasztornym murem. Nie tylko krowa dostąpi zmiany. Klasztor zostanie poddany transformacji, która zburzy wewnętrzną harmonię i wzburzy nastroje. Co zastaniemy u celu podróży, tego nikt nie przewidzi.

Kilka słów o wrażeniach

Bardzo chciałam poczuć ten język, przyzwyczaić się do tej formy i płynąć z nurtem historii. Niestety nie udało mi się. Zawadzał mi, stawał na mojej drodze, potykałam się o słowa, sformułowania, rytm tej prozy. Cały czas myślałam o narracji, nie mogąc w pełni skupić się na fabule i tym, co chciał autor przekazać, wyśmiać, wyszydzić, podkreślić. W momentach, kiedy fabuła układała się w mojej głowie, czułam się z tą historią naprawdę świetnie.

Jestem przekonana, że gdyby Stanisław Syc napisał ją w (bardziej) konwencjonalny sposób, to byłabym zachwycona. Sam pomysł na tę historię (tak, udało mi się ją wyłuskać) jest smakowity, doprawiony, przyjemnie ostry. Z drugiej strony rozumiem pomysł na stworzenie czegoś innego, do tej pory niespotykanego. A może już ktoś współcześnie tak napisał powieść? Poprawcie mnie, jeśli się mylę.

Ta proza na pewno zyska swoich entuzjastów. Już same okładkowe polecenia to potwierdzają. Mnie nie kupiła, chociaż absolutnie nie mieści mi się w głowie, że tak młody człowiek potrafi w ten sposób pisać. Ba! Że ktokolwiek potrafi wskrzesić język pełen archaizmów. Niezwykła to forma! Chylę czoła.

Tytuł: Suplementy siostry Flory
Autor: Stanisław Syc
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book
Gatunek: literatura piękna
Współpraca barterowa

Z prozą Ann Patchett miałam do czynienia czytając Stan zdumienia. To było na tyle ciekawe doświadczenie, że zdecydowałam się wziąć do recenzji jej najnowszą powieść Tom Lake, którą zachwyciła się Meryl Streep. Aktorka przeczytała powieść dla amerykańskich czytelników. Poza tym trzeba przyznać, że Wydawnictwo Znak Literanova pięknie te powieści wydało. Na pewno mogą być ozdobą niejednego regału z książkami.

Kilka słów o fabule

Ze Stanem zdumienia odbyłam podróż do amazońskiej dżungli, natomiast Tom Lake zaprosił mnie do czereśniowego sadu, gdzie unosi się czar rodzinnych wspomnień. Z bliskości, wzajemnego zaufania i czułości rodzi się obraz przeszłości Lary, którym syci się trójka jej córek. Mogłoby się wydawać, że zapach drzew, ciepłe i długie letnie wieczory zamkną czytelnika w bezpiecznej i sielskiej opowieści. Tak się nie dzieje. Przeszłość Lary, jej romans ze znanym aktorem, kładzie się cieniem na całej historii. Teatr Tom Lake mógł być dla młodej kobiety początkiem pięknej aktorskiej kariery, jednak kilka życiowych zakrętów prowadzi ją w nieoczekiwane ścieżki życia.

Kilka słów o wrażeniach

Proza Ann Patchett jest niezwykle spokojna, momentami wręcz kojąca. Jednak, jak to w życiu bywa, sielanka nie trwa wiecznie i wszystko jest zmienną. Jedni mają nieocenioną zdolność do adaptacji, inni poddają się cieniowi i pogrążają się w mroku, z którego znaleźć drogę jest niezwykle ciężko. Ann Patchett stawia nas w roli widzów w teatrze życia, na tyle sugestywnie tkając swoją historię, że wydaje się nie tyle sztuką, ile rzeczywistością.

Dużo jest w Tom Lake miłości, namiętności, wzajemnej fascynacji, poszukiwania bliskości z drugą osobą, jak i zaskakujących niepowodzeń, zawodów, czy rozczarowań. Ta proza udowadnia, że życie pisze różne scenariusze i warto podążać nad podszeptami namiętności, równocześnie nie tracąc gruntu pod nogami. W końcu życie mamy jedno i warto je przeżyć jak najlepiej.

Proza Ann Patchett nadal jest dla mnie zagadką. Nie potrafię odkryć jej znaków szczególnych (a może ich nie ma?). Na pewno nie zostawia swoich bohaterów w stagnacji, ale buduje mosty do przeszłości, innych miejsc, które odcisnęły swój trwały ślad.

Piękne wydanie, spokojna narracja doprawiona pikantnymi wątkami, nadającymi fabule wyrazistości, może być świetnym towarzyszem podczas długich wieczorów. Pomimo sielskości czereśniowego sadu lektura dobrze skomponuje się z zimową aurą.

Spędziłam z tą powieścią bardzo miły czas. Polecam!

Tytuł: Tom Lake
Autor: Ann Patchett
Wydawnictwo Znak Literanova
Przekład: Anna Gralak
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book
Gatunek: literatura piękna
Współpraca

To nie pierwsza, nie druga, a nawet nie trzecia powieść Katarzyny Zyskowskiej, którą przeczytałam, a wręcz pochłonęłam. Tak, przyznaję – książki polskiej autorki wciągam zachłannie niczym zapach lasu. Zanurzam się w nich, otaczam historiami, które mnie oplatają. I tak sobie trwamy w miłej symbiozie. Tylko na koniec jest żal, że ta czytelnicza podróż tak szybko się skończyła.

Pierwsze wrażenie, kiedy zobaczyłam papierowy egzemplarz najnowszej powieści Nocami krzyczą sarny, było mocne. Uderzyła mnie świetna kompozycja okładki, chociaż za elementami twarzy nie przepadam. Całość kusi tajemnicą, mrokiem i niedopowiedzeniami. Czyż to nie wspaniała zachęta?

Kilka słów o fabule

Nocami krzyczą sarny jest wielogłosem bohaterek. Poznajemy Mareike, Marię i Mariannę. Każda z nich jest inna, ale wszystkie łączy jedno – tajemnica, która zalega w najgłębszych i najlepiej strzeżonych pokładach pamięci. Dopuszczenie do niej osoby postronne, może spowodować burzę w życiu ich samych oraz bliskich.

Fabuła powieści jest utkana jako sztafeta pokoleń. Na każdej zmianie czai się niebezpieczeństwo, ból, gorycz niesprawiedliwości i krzywdy. A przecież każda z bohaterek chce po prostu spokojnie żyć i dowieźć to swoje życie do szczęśliwego końca. Otoczenie i historia mają jednak inne zdanie na ten temat i bez pardonu rzucają im w twarz nowe przeciwności. Podnieść się z kolan, kiedy wcześniej barki przygniótł kolejny cios, nie jest łatwo. Walczą, bo muszą, bo czują, że tak trzeba.

Kilka słów o wrażeniach

Katarzyna Zyskowska odsłania przed czytelnikiem tajemnice Dolnego Śląska, dzikie i pachnące lasem Góry Sowie. Niczym wytrawny i bogaty w opowieści z przeszłości przewodnik prowadzi ścieżkami tajemnic, mrocznych i trudnych czasów, kiedy mieszkańcy tych rejonów byli marionetkami w rękach polityki i władzy. W czasie lektury wracamy do bolesnego czasu przesiedleń, kiedy rodziny polskie przybywały na Dolny Śląsk, a rodziny niemieckie musiały go opuścić przy akompaniamencie bestialskich poczynań sowieckiej armii.

Jednak Nocami krzyczą sarny to nie tylko echo przeszłości. To również współczesna historia Marii, która ma swoje traumy do przepracowania, a równocześnie życie, na które rzuca cień tajemnica jej rodziny.

Słowem podsumowania

Nocami krzyczą sarny dostarcza czytelnikowi mnóstwa emocji i wrażeń. Nie dość, że poznajemy mroczne tajemnice bohaterek, to równocześnie razem z nimi przeżywamy bolesne momenty, pragnąc dodać im otuchy. Nieocenioną wartością dodaną powieści jest wspaniale klimatycznie przedstawione miejsce akcji. Myślę, że czytelnicy, którzy znają te rejony południowej Polski, będą zachwyceni.

W tę powieść się wsiąka. Przez tę powieść się płynie. Co prawda czasami brakuje powietrza od mocnych wrażeń, ale naprawdę warto usłyszeć krzyk saren i dać się uwieść. Świetna literatura.

Tytuł: Nocami krzyczą sarny
Autor: Katarzyna Zyskowska
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: papierowa
Gatunek: literatura piękna
Współpraca