Kategoria:

Reportaż

„27 śmierci Toby’ego Obeda” Joanna Gierak-Onoszko – Jesteśmy ocaleńcami

przez Katarzyna Denisiuk 10 lipca 2019

Mała Lili miała na zadanie domowe zrobić prezentację o jednym z państw Ameryki Północnej. Wybrała Kanadę, bo ma piękne jeziora, wodospad Niagara, syrop klonowy, oryginalną flagę, hokej na lodzie i można porozumieć się po angielsku i francusku. To również kraj, „który uważa się za obrońcę praw człowieka, bastion tolerancji i otwartości.”

Książka Joanny Gierak-Onoszko jest o Kanadzie jakiej wielu z nas nie zna. Szeroko otwiera oczy, daje po pysku i uderza w splot słoneczny. To reportaż o pojednaniu. Ale jak wejść wspólnie na jego drogę, „skoro nie ma ani mapy, ani nawet punktu zbiórki?”

Droga do pojednania jest stroma i nierówna. Na razie widać, że zaczęła się od symboli i na nich tak naprawdę się nie kończy. Obie strony rozumieją, że to już bardzo dużo – a jednocześnie o wiele za mało. Pojednanie jest procesem o wyraźnym początku, ale bez końca.

„27 śmierci Toby’ego Obeda” sięga wstecz, do ponurej, bezwzględnej, nieludzkiej historii Kanady, która krzywdziła dzieci i rdzennych mieszkańców. To powieść o ocaleńcach, czyli ludziach, którzy przeżyli i utrzymali się przy życiu.

Ile razy można umrzeć? Ile razy otoczenie, przedstawiciele instytucji państwowych, Kościoła mogą sprawić, że mały człowiek zostanie pozbawiony godności, wiary w drugiego człowieka, miłości i czułości? Toby’emu udało się 27 razy. Przetrwał. Ocalał.

Książka Joanny Gierak-Onoszko jest zatrważająca, bo prawdziwa. To nie jest fikcja literacka, ale świadectwo tych, którzy na własnej skórze odczuli jak bezwzględny może być nauczyciel i opiekun. Cennik krzywd jaki przedstawia autorka nie jest na kieszeń jednego człowieka. Żeby go udźwignąć, trzeba mieć dużo siły.

To książka, w której jej bohaterowie wołają o uwagę, błagają o przeprosiny i pragną rozliczenia z przeszłością poprzez ukaranie tych, którzy katowali oraz tych, którzy dawali na to przyzwolenie. By nie pamiętać i żyć normalnie.

Szkoły z internatem zniszczyły całą naszą społeczność. Nigdyśmy się nie podnieśli. Ekscytujecie się mogą na Kanadę, bo patrzycie na nią przez kolorowe skarpetki naszego nowoczesnego premiera. Ale prawda mniej nadaje się do lajkowania.

Debiut Joanny Gierak-Onoszko jest znakomity. Nie tylko dzięki temu, że autorka z ogromnym szacunkiem do rozmówcy pochyliła się nad tematem, który wielu z nas jest nieznany, ale przede wszystkim w sposób jaki to uczyniła – z reporterską dociekliwością. To książka o istocie państwowości, sposobie (nie)radzenia sobie z przeszłością i naprawienia wyrządzonego zła. Naszpikowana jest mnóstwem mądrych słów i ma ogromną wartość poznawczą. Bardzo mocna i świetnie napisana.

Tytuł: „27 śmierci Toby'ego Obeda”
Autor: Joanna Gierak-Onoszko
Wydawnictwo Dowody na Istnienie
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: reportaż

10 lipca 2019 0 komentarz

Audiobook Reportaż

„Raban! O kościele nie z tej ziemi” Mirosław Wlekły – Rewolucja w myśleniu

przez Katarzyna Denisiuk 23 czerwca 2019

Chcę byście poszli na ulicę robić raban. Chcę rabanu w waszych diecezjach, Chcę, żeby Kościół wyszedł na ulice. Żeby odrzucił ziemską powłokę, wygodę i klerykalizm, żebyśmy przestali zasklepiać się w sobie. (…) Parafie muszą wychodzić na ulice; w przeciwnym razie staną się organizacjami pozarządowymi. A Kościół nie może być organizacją pozarządową! /Jorge Bergoglio, 25 lipca 2013 roku, podczas Światowych Dni Młodzieży w Rio de Janeiro./

Nie miałam zamiaru czytać „Rabanu”, bo bałam się, że mnie przygnębi, zdenerwuje oraz wywoła bardzo skrajne emocje. Że to będzie kolejna z historii płynących z falą bieżących smutnych wydarzeń w polskim kościele. W sumie przypadek zdecydował o tym, że jednak po nią sięgnęłam i po wysłuchaniu audiobooka cieszę się, że wpadł w moje ręce. Książka Mirosława Wlekłego okazała się niezmiernie interesującym spojrzeniem na instytucję kościoła, religii i wiary w szerokim, iście światowym spektrum.

Razem z autorem podróżujemy do różnych krajów Europy, Ameryki, Azji oraz Afryki. Przyglądamy się istocie wiary towarzyszącej mieszkańcom Argentyny, Czech, Brazylii, Stanów Zjednoczonych, Anglii, Haiti, Dominikany, Libanu, Belgii, Kamerunu oraz Birmy. Poznajemy jak wygląda katolicyzm w niepolskim wydaniu, co niejednokrotnie wywołuje uczucie tęsknoty za tym, co na naszym podwórku jest niedostępne, a wręcz niemożliwe.

„Raban”, to książka nie tylko o religii i wierze. Kiedy cichną słowa papieża i rozważania na temat katolicyzmu, Wlekły mówi o problemach świata. Nie jest to przerywnik, który miałyby służyć jako wypełniacz treści, ale jest bardzo ciekawym dopełnieniem całości.

Jeśli jesteście ciekawi jak postrzegana jest sfera religijności na świecie, jak poza Polską wygląda posługa duszpasterska, jaka jest potrzeba wiary oraz gdzie tak naprawdę bije serce Kościoła, to serdecznie polecam Wam lekturę najnowszej książki Mirosława Wlekłego. Zaskakująco ciekawa!

Róbmy raban, bo Kościół, to każdy z nas, niezależnie od orientacji seksualnej oraz statusu społecznego.

Są różne religie, ale jedna rzecz jest pewna: wszyscy jesteśmy dziećmi Boga /Papież Franciszek/

Tytuł: „Raban! O kościele nie z tej ziemi”
Autor: Mirosław Wlekły
Wydawnictwo Agora SA
Forma książki: audiobook, czyta Albert Osik
Gatunek: reportaż, dokument

23 czerwca 2019 0 komentarz

Audiobook Reportaż

„Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach” Filip Springer – O wizjonerach wierzących w drugiego człowieka

przez Katarzyna Denisiuk 5 czerwca 2019

Są takie książki, które pobudzają wyobraźnię. Są i takie, które sprawiają, że myszkujemy po Internecie, czy też innych dostępnych źródłach danych, żeby zgłębić temat. Są również takie, które są katalizatorem obu wymienionych przeze mnie działań. Przykładam tak ciekawej książki jest „Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach” Filipa Springera.

Wiemy czym jest zaczyn, ale kim byli Zofia i Oskar Hansenowie? W momencie przeczytania tytułu, w komiksie, wyglądałabym jak postać z narysowaną chmurką nad głową i umieszczonym w niej ogromnym znakiem zapytania, albo i trzema. W sukurs przychodzi opis wydawnictwa, który pozwolę sobie zacytować:

Błyskotliwy reportaż biograficzny poświęcony parze polskich architektów-wizjonerów, którym przyszło tworzyć w epoce PRL-u. Losy Oskara Hansena i jego rodziny mogłyby posłużyć za scenariusz niejednego filmu. Syn Norwega i Rosjanki wojnę spędza w Wilnie, gdzie przyłącza się do polskiej partyzantki. Po wojnie studiuje architekturę i wyjeżdża na stypendium do Paryża. Tam trafia do pracowni Jeannereta i odwiedza wielkich malarzy, m.in. Picassa, któremu udziela kilku cennych rad. Pomimo propozycji pozostania na Zachodzie, wraca do kraju, gdzie wraz z żoną, Zofią, pracuje jako architekt i tworzy koncepcję Formy Otwartej. Projekty Hansenów są śmiałe, niestandardowe i dostosowane do potrzeb zwykłych ludzi — kto nie chciałby mieć mieszkania skrojonego na własną miarę? Niestety, w szarej rzeczywistości PRL-u pomysły te ulegają pewnym modyfikacjom, na co architekci nie mają już wpływu. Rezultat to m.in. owiane złą sławą warszawskie osiedle Przyczółek Grochowski, miejsce, którego się nie wybiera, lecz na które jest się skazanym… Tam właśnie decyduje się zamieszkać autor książki, Filip Springer. Chce on na własnej skórze poczuć, jak żyje się w miejscu urzeczywistnienia teorii Hansenów i zrozumieć, dlaczego ich nowatorskie pomysły nie najlepiej sprawdziły się w rzeczywistości.

Poznając losy tak niebanalnych i ciekawych ludzi, ma się ochotę podążyć śladami ich twórczości oraz zwiedzić wszystkie te miejsca, które współtworzyli, tworzyli oraz mieli wpływ na ich kształt. Kreatorzy przestrzeni, nowych, wizjonerskich form, wierzący w człowieka i mający poczucie powinności wobec innych, zapisali się na kartach historii.

Reportaż Filipa Springera sprawił, że „zwykły zjadacz chleba” jakim jestem, otworzył głowę i na czas lektury oderwał się od ziemi i poszybował w zupełnie nieznane dotąd rejony. Autor przedstawił treści, które nie są zagadką dla specjalistów związanych na co dzień z architekturą i sztuką, a które stały się dostępne i przystępne laikowi. Po lekturze „Zaczynu” czuję się po prostu douczona. Wszystkim, niezależnie od profesji, polecam udać się w literacką podróż w świat Linearnych Systemów Ciągłych oraz Formy Otwartej. Świetny reportaż.

PS Niebywale ciekawa jak wygląda przestrzeń Przyczółka Grochowskiego, byłam bardzo blisko, żeby na własne oczy zobaczyć najdłuższy budynek mieszkalny w Warszawie. Nie udało się teraz, ale liczę na to, że uda się kiedyś.

Tytuł: „Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach”
Autor: Filip Springer
Wydawnictwo Karakter
Forma książki: audiobook, czyta Przemysław Bluszcz
Gatunek: reportaż

5 czerwca 2019 0 komentarz

Literatura faktu Reportaż

„Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” Swietłana Aleksijewicz – Wojna kobiet

przez Katarzyna Denisiuk 7 maja 2019

Są takie książki, są takie historie, które uzupełniają naszą wiedzę o wydarzeniach z przeszłości, nadają naszym wyobrażeniom inny kształt, albo po prostu są źródłem wiedzy, której do tej pory nie mieliśmy. I nie są literaturą popularnonaukową. Do ich grona niewątpliwie można zaliczyć reportaże Swietłany Aleksijewicz. Nie tak dawno pisałam o „Czarnobylskiej modlitwie„, będącej chórem poruszających głosów świadków największej w dziejach energetyki katastrofy jądrowej. W „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” autorka wysłuchała dziesiątek kobiet, radzieckich kobiet, które walczyły w II Wojnie Światowej.

Kiedy myślę „wojna”, to pierwszym skojarzeniem i obrazem jaki mi się wyłania są mężczyźni w mundurach, samoloty, czołgi, broń, zniszczenia, śmierć. Kobiety są obecne, a jakże, jednak w pierwszym odruchu obsadzam je w roli sanitariuszek, kucharek, zaopatrzeniowców, czyli dosyć stereotypowo. A przecież kobiety, radzieckie kobiety były snajperkami, lotniczkami, stały ramię w ramię z mężczyznami. Heroski, silne, waleczne, oddane sprawie i ojczyźnie.

Swietłana Aleksijewicz dała im głos, a one opowiadały. Niektóre z chęcią, wylewnie, szczerze, inne zaś fragmentarycznie, przepuszczając wspomnienia przez filtr emocji, bo to wszystko co przeżyły nadal było zbyt bolesne i nadal w nich rezonowało. Dzięki nim możemy dowiedzieć się co przeżywały, jak czuły się w roli żołnierzy wyzutych z kobiecości. I w końcu w jaki sposób otoczenie je przyjęło i jak były traktowane kiedy wojna już się skończyła.

Reportaż poraża autentycznością. Jest bolesny i wstrząsający. Nie znam innego, tak „kobiecego obrazu” wojennych działań, okresu, który wyzwala w człowieku niezbadane pokłady siły i bohaterstwa. To proza, która porusza do głębi i obok której nie da się i nie można przejść obojętnie.

Nie można mieć jednego serca do nienawiści, a drugiego – do miłości. Człowiek ma jedno, więc zawsze myślałam o tym, jak to serce ocalić.

Krzyknięto do nas: „Zwycięstwo!” (…) Pamiętam swoje pierwsze uczucie – radość. I od razu, w tej samej chwili – strach! Panika! Panika! Jak tu dalej żyć? (…) Przedtem bałyśmy się śmierci, a teraz życia – to było jednakowo straszne.

Tytuł: „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”
Autor: Swietłana Aleksijewicz
Wydawnictwo Czarne
Tłumaczył: Jerzy Czech
Forma książki: audiobook, czyta Krystyna Czubówna
Gatunek: reportaż, literatura faktu

Ocena: 5,5/6

7 maja 2019 0 komentarz

Literatura faktu Reportaż

„Pianie kogutów, płacz psów” Wojciech Tochman – Tam gdzie żyją złe duchy

przez Katarzyna Denisiuk 24 kwietnia 2019

Otworzyć książkę i przenieść się w odległe rejony świata, mające bogatą i ciekawą historię? W miejsca, które bardzo chcemy poznać, ale niekoniecznie poprzez fizyczną podróż? Nie zawsze trzeba czegoś dotknąć, żeby poczuć i doświadczyć. Czasami wystarczy o tym przeczytać, zwłaszcza, że literacka przygoda jest o wiele bardziej bezpieczna i przede wszystkim dostępna dla każdego.

Kambodża, państwo w południowo-wschodniej Azji, na Półwyspie Indochińskim, nad zatoką Tajlandzką. Graniczy od zachodu i północy z Tajlandią, od północy z Laosem, a od wschodu z Wietnamem.

Państwo, które przeżyło wojnę domową, rządy Czerwonych Khmerów i Pol Pota. Zmasakrowane polityką terroru i ludobójstwem.

Wojciech Tochman z ogromnym wyczuciem i mądrością potrafi pisać o najgorszych wydarzeniach i tragediach jakie dotknęły drugiego człowieka. Oddaje głos ludziom, którzy byli świadkami bezbrzeżnego zła, którzy na własnej skórze odczuli czym ono jest.

„Pianie kogutów, płacz psów” to książka przedstawiająca obraz okaleczonego państwa, na który składa się ogląd społeczeństwa oraz pochylenie się nad losami jednostki.

Smutek nie jest bezpieczny. Smutek człowiekowi nie służy. Potrafi odebrać rozum, władzę w nogach, oddech.
Smutek to umieranie.

„Pianie kogutów, płacz psów”, to reportaż paraliżujący zmysły i wywołujący bardzo silne emocje. Bo jak inaczej zachować się w obliczu rzeczywistości, która zakłada człowiekowi łańcuchy, zakuwa w kajdany i zamyka w ciasnych komórkach? Gdzie czułość nie istnieje i zwykły dotyk jest czymś obcym?

Wojciech Tochman ma dar pisania o ciemności, bo „ciemność jest naturalnym środowiskiem reportera. Świat jasno oświetlony nie jest dla reportera tematem”. Używa oszczędnej frazy, celnie trafiającą do serca czytającego. Po raz kolejny zagrał na moich uczuciach, ale sama się o to prosiłam i tego chciałam doświadczyć. Jego reportaże miażdżą percepcję, bo są prawdziwe, a prawda bardzo często jest bolesna i uwiera.

Tytuł: „Pianie kogutów, płacz psów”
Autor: Wojciech Tochman
Wydawnictwo Literackie
Forma książki: audiobook; czyta Marcin Dorociński, Danuta Stenka
Gatunek: literatura faktu

Ocena: 5,5/6

24 kwietnia 2019 0 komentarz

Audiobook Reportaż

„Królowe Mogadiszu” Paweł Smoleński – Afrykańskie piekło

przez Katarzyna Denisiuk 28 marca 2019

W kraju legendarnej królowej Araueelo, która przed wiekami odsunęła mężczyzn od władzy, kobiety wciąż walczą o przetrwanie dla swoich rodzin. Wyplatają koszyki i maty z resztek starych worków wygrzebanych na wysypisku śmieci. Pracują w policji, zakładają organizacje wspierające uchodźców. Sprzedają khat na rogach ulic. W kolorowych czadorach, czasem przymierające głodem, ale wciąż piękne jak modelki. Królowe Mogadiszu.

Reportaż Pawła Smoleńskiego mówi o Mogadiszu stolicy Somalii, będącej jednym z siedmiu najniebezpieczniejszych krajów świata. To państwo nękane wojnami domowymi, terroryzowane przez członków organizacji Asz-Szabab, gdzie panuje wieczny głód oraz ogromna bieda i analfabetyzm.

Autor wspomina mieszkańców Somalii, którzy każdego dnia zmagają się z otaczającą ich beznadzieją. Przedstawia kobiety, które muszą opiekować się rodziną, dać jeść dzieciom i zaspokoić ich podstawowe potrzeby. Wykonują heroiczną pracę, za którą wynagrodzeniem jest przeżycie. I to właśnie te kobiety, pomimo ogromnych trudów życia, nie chcą wyjeżdżać. Deho mówi:

Nie chcę do was, bo zamkniecie mnie w obozie, który tak naprawdę jest więzieniem. Nie chcę podlizywać się wam i prosić was o litość. Nie będę żebrać u was o pracę. Nie będę odpowiadać na te wszystkie upokarzające pytania: skąd jesteś? jak tu przyjechałaś? co tu robisz? co zamierzasz? W Mogadiszu nikt mnie tak nie zapyta. Nie chcę, żeby mnie wywozili z miejsca, do którego dotrę, i przetrzymywali tam, gdzie nie chcę być. Nie będziecie do mnie mówić „ty czarnuchu”, „brudasie”. Nie będę tłumaczyć się z nakrycia głowy, skoro to moja tradycja, moja religia, ta chustka w niczym mi nie przeszkadza. Po co mi taka Europa, gdzie wszystko jest zabronione albo dozwolone tylko dla was, białasów?

„Królowe Mogadiszu”, to jeden z tych reportaży, który każdemu żyjącemu w kraju bez wojny i w godnych warunkach uzmysławia, jak wielkie ma szczęście. Poza tym rzuca światło na charakter i skuteczność pomocy humanitarnej. „Nam się wydaje, że weźmiemy trzy worki ryżu, pięć butelek oleju, staniemy gdzieś na rogu i rozdamy potrzebującym, ale to nie na tym polega.”

Książka Pawła Smoleńskiego, to dobry reportaż, dzięki któremu poznajemy państwo z Rogu Afryki, a nie tylko odnajdujemy jego położenie na mapie świata. Tytuł sugeruje, że głównymi bohaterkami są kobiety, jednak czytelnik, który poszukuje wnikliwego studium ich sytuacji w Mogadiszu, może poczuć się nieco rozczarowany.

Tytuł: „Królowe Mogadiszu”
Autor: Paweł Smoleński
Wydawnictwo Czarne
Forma książki: audiobook; czyta Wojciech Chorąży
Gatunek: reportaż

Ocena: 4/6

28 marca 2019 0 komentarz

Literatura faktu Reportaż

„Chrobot. Życie najzwyklejszych ludzi świata” Tomek Michniewicz – Kalejdoskop życiorysów

przez Katarzyna Denisiuk 24 marca 2019

Kiedy w ubiegłym roku na Warszawskich Targach Książki Tomek Michniewicz w kilku słowach opowiedział o czym będzie jego nowa książka, wiedziałam, że będę chciała ją przeczytać.

Siedem osób, siedem rożnych miejsc. A może jednak tylko jedno, do tego wspólne, jeśli się nad tym dobrze zastanowić.

„Chrobot” jest kalejdoskopem historii siedmiu osób – kobiet i mężczyzn – mieszkających na czterech kontynentach, w siedmiu państwach. Różni ich wszystko – status społeczny, warunki życia, kultura, religia. Miejsce narodzin determinuje ich dalsze życie.

Kanae w Japonii mnóstwo czasu poświęci na naukę i pracę. Juanita w Kolumbii będzie chciała zrobić karierę piosenkarki, ale w kraju, który ma przyklejoną łatkę „eldorado dla karteli narkotykowych”, nie będzie to łatwe. Marggie w Ugandzie będzie chciała zdobyć wykształcenie – zadanie przerastające większość. Madhuri w Indiach każdego dnia będzie toczyła walkę z ubóstwem. Casey w USA będzie zmagał się ze sobą i permanentnie szukał swojej drogi do szczęścia. Mika w Finlandii, w kraju, w którym równość płci to jego duma i ważna część życia publicznego, również będzie dążył do określenia swojego miejsca w świecie. Reilly w Zimbabwe, przećwiczony przez surowe wychowanie, będzie chronił rezerwat przed kłusownikami i spełniał zachcianki bogatych.

To tylko hasła, prosty szkic i próba usystematyzowania bohaterów książki. Tomek Michniewicz opisał ich życie od narodzin do dorosłości, przeplatając ich historie. Tutaj nie ma rozdziałów, ale krótkie akapity poświęcone danej osobie. Napisane przez autora z wielkim szacunkiem do ich właścicieli, bez oceniania ich postępowania, czy też bezpardonowego ingerowania w kulturę i państwowość danego kraju. Tomek Michniewicz jest zbyt doświadczonym podróżnikiem, żeby panoszyć się w obszarach, które zostały ukształtowane przez wieki. Ale nie milczy. Zabiera głos w sprawach globalnych, dotyczących głodu, wyzysku biednych państw, nierówności w dostępie do edukacji. Z jednej strony to wszystko wiemy, a z drugiej książka jeszcze szerzej otwiera oczy, daje pstryczka w nos i uświadamia, że pomimo tego, że mamy nierówne szanse, to sami jesteśmy kowalami własnego losu.

Tomek Michniewicz ma dar opowiadania. Robi to szalenie interesująco i bardzo swobodnie, dlatego przez „Chrobot” się płynie swobodnie i z wielkim zainteresowaniem. Niektórych sposób narracji może gubić – zwłaszcza na początku. Zróbcie sobie ściągawkę z imionami bohaterów książki i bez problemu będzie poruszać się po świecie.

Dla mnie bomba! Czekam na kolejną książkę autora.

Tytuł: „Chrobot.  Życie najzwyklejszych ludzi świata”
Autor: Tomek Michniewicz
Wydawnictwo Otwarte
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura faktu, reportaż

Ocena: 5,5/6

24 marca 2019 0 komentarz

Audiobook Reportaż

„Urobieni. Reportaże o pracy” Marek Szymaniak – Bez pracy nie ma kołaczy

przez Katarzyna Denisiuk 19 marca 2019

Przyznaję się, że sceptycznie podchodziłam do tej książki. Zastanawiałam się, co odkrywczego może być na 240 stronach o rynku pracy w Polsce? Przecież każdy z nas wie, że jest on bardzo zróżnicowany. Są zatrudnieni, którzy zarabiają krocie, jest i gros osób pracujących „na czarno” za marną pensję. Poza tym każdy z nas zna osoby, które w ogóle nie mogą znaleźć „roboty”.

Reportaże, będące świadectwami pracowników i pracodawców polskiego rynku pracy, tworzą patchwork, którego nikt nie chciałby mieć na własność, ani się z nim zetknąć. Bo to twór smutny, a momentami wręcz tragiczny. Z czego mamy się cieszyć, skoro niejeden z nas stał się ofiarą dzikiego kapitalizmu, gdzie są równi i równiejsi? Jak sprostać stwierdzeniu rzuconym w twarz – „jak się nie podoba, to do widzenia”?

Autor doskonale przygotował się do realizacji swojego pomysłu, bo oprócz przeżyć konkretnych osób, mamy tutaj pełen ogląd rynku pracy, również z ekonomicznego punktu widzenia. Marek Szymaniak poruszył wątek związków zawodowych oraz Państwowej Inspekcji Pracy. Ile i co mogą zrobić, żeby pomóc pracownikowi? Czy mają jakikolwiek wpływ na pracodawcę?

Uważam, że ta książka mogłaby posłużyć jako wartościowa lektura uzupełniająca akademicką bibliografię na niejednym kierunku studiów, bo to, że niejednemu pracodawcy – kierownikowi – dyrektorowi otworzyłaby oczy, nie łudzę się.

Słowo „urobieni” jest celnym podsumowaniem historii bohaterów, którym autor dał w swojej książce głos. Wysłuchał i przekazał nam, czytelnikom. Bez moralizatorskiej nuty, za to rzeczowo i kompleksowo.

Niestety reportaż Marka Szymaniaka nie jest wesołą lekturą, która wprowadzi w doby nastrój. Wprost przeciwnie, może wywołać silne wzburzenie. Mimo wszystko warto po nią sięgnąć, bo mówi o zachowaniach i praktykach, o których niejeden z nas nie ma pojęcia. Czy pęknie bańka ułudy?

Tytuł: „Urobieni. Reportaże o pracy”
Autor: Marek Szymaniak
Wydawnictwo Czarne
Forma książki: audiobook; czyta Wojtek Stagenalski
Gatunek: reportaż

Ocena: 5/6

19 marca 2019 0 komentarz

Reportaż

„Dzieci Norwegii. O państwie (nad)opiekuńczym” Maciej Czarnecki – Zderzenie dwóch kultur

przez Katarzyna Denisiuk 14 marca 2019

Ostatnio bardzo mi po drodze z reportażami. Z prostej przyczyny – odpowiada mi ta forma poznawania świata, innych kultur, ważnych wydarzeń, czy też wgryzania się w konkretne zagadnienie.

Tym razem padło na bogatą Norwegię. Głównym motywem przewodnim reportażu jest instytucja Barnevernetu, czyli Norweskiego Urzędu Ochrony Dzieci. Wystarczy wpisać w internetową wyszukiwarkę ten wyraz, a otrzymamy wiele nagłówków, w tym gros szokujących. Przykładowo: „Tak Barnevernet odbiera dzieci”, „Norweski Barnevernet szykanuje Polaków” albo „Czy Barnevernet naprawdę odbiera dzieci?”

Maciej Czarnecki opisał liczne sytuacje, w których ten urząd musiał interweniować. Dał głos rodzicom, pracownikom społecznym oraz ekspertom. Na chłodno każdy z nas może ocenić, czy rozstrzygnięcie danego przypadku, to było nadużycie, z którym nie chcemy się zgodzić i go nie popieramy, czy też sporo racji było po stronie instytucji państwowej? Rzadko kiedy sporne sprawy są jednoznaczne lub zdecydowanie przechylają szalę na jedną stronę – wtedy nie byłoby konfliktu. Również w przypadku interwencji Barnevernetu tak jest. Autor pokazuje i udowadnia, że prawda miewa wiele odcieni.

Wartością dodaną reportażu jest bardzo interesująca otoczka, czyli spojrzenie na Norwegię jako całość. Książka mówi nie tylko o działalności urzędu, ale również o sytuacji gospodarczej kraju, jego kulturze oraz podejściu do wychowywania dzieci. To wszystko rysuje wyraźną linię pomiędzy polską, a norweską mentalnością i uwypukla nasze różnice społeczne, historyczne i kulturowe. Zróżnicowanie utwierdza mnie w przekonaniu, że jadąc do innego kraju winniśmy szanować jego kulturę i stosować się do panujących tam reguł i zasad.

Bardzo ciekawy reportaż nie tylko dla osób, które nie miały styczności z Barnevernetem, ale również dla tych, którzy znają polskie realia panujące w dziedzinie pomocy społecznej i interwencji państwa, w momencie gdy dziecku w rodzinie dzieje się krzywda. Świetny materiał do konfrontacji przepisów polskich z norweskimi. A może po tej lekturze stwierdzisz lub utwierdzisz się w przekonaniu, że te polskie są bardziej „ludzkie”? Polecam!

Tytuł: „Dzieci Norwegii. O państwie (nad)opiekuńczym”
Autor: Maciej Czarnecki
Wydawnictwo Czarne
Forma książki: audiobook; czyta Adam Bauman
Gatunek: reportaż

Ocena: 5/6

14 marca 2019 0 komentarz

Reportaż

„Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości” Swietłana Aleksijewicz – Pamiętamy!

przez Katarzyna Denisiuk 7 marca 2019

26 kwietnia 1986 o godzinie pierwszej minut dwadzieścia trzy i pięćdziesiąt osiem sekund seria wybuchów obróciła w ruinę reaktor i czwarty blok energetyczny elektrowni atomowej w położonym niedaleko granicy białoruskiej Czarnobylu. Katastrofa czarnobylska była najpotężniejszą z katastrof technologicznych XX wieku.

„Czarnobylska modlitwa” białoruskiej dziennikarki Swietłany Aleksijewicz jest zbiorem relacji-monologów z tymi, którzy przeżyli. Z ludźmi będącymi świadkami katastrofy oraz tymi, których najbliżsi oddali życie ratując kraj przed zagładą. Wspominają tamten czas. Mówią o swoich traumatycznych przeżyciach, o tym co pogrzebali, ale również o tlącej się nadziei na normalne życie.

Reportaż jest dojmująco smutny i tragiczny. Mierząc się z historiami mieszkańców Białorusi czytelnik czuje się kompletnie oszołomiony i całkowicie bezradny. Każda z nich bezpardonowo uderza, wywołując siniaki, a czasami bolące rany.

Autorka przez dwadzieścia lat wsłuchiwała się w głosy ludzi i spisywała to, o czym chcieli mówić i czemu dać świadectwo. Finalnie powstał przerażający obraz, który ukazuje tragizm jednostki oraz otaczającej go przyrody.

Los to życie pojedynczego człowieka, historia to życie nas wszystkich. Chcę opowiedzieć historię w taki sposób, żeby nie stracić z oczu losu pojedynczego człowieka. Los bowiem sięga dalej niż jakakolwiek idea.

„Czarnobylska modlitwa” to doskonała lekcja historii, którą każdy winien poznać. Dla siebie, ale przede wszystkim dla tych wszystkich ludzi, których dotknęła tragiczna w skutkach awaria reaktora. Dla matek, które urodziły niepełnosprawne dzieci. Dla żon strażaków i likwidatorów, których mężowie umierali w męczarniach na ich rękach. I pozostałych anonimowych świadków największej w dziejach energetyki katastrofy jądrowej.

Straszny reportaż, który zostanie we mnie na zawsze.

Tytuł: „Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości”
Autor: Swietłana Aleksijewicz
Wydawnictwo Czarne
Tłumaczył: Jerzy Czech
Forma książki: audiobook; czyta Krystyna Czubówna
Gatunek: reportaż

Ocena: 6/6

7 marca 2019 0 komentarz