Kategoria:

Literatura piękna

„O zmierzchu” Therese Bohman – Rozterki dojrzałej kobiety

przez Katarzyna Denisiuk 22 kwietnia 2019

Wymyśliłam sobie, że w tym roku przeczytam wszystkie książki wydane do tej pory przez Wydawnictwo Pauza. Dlaczego? Bo te, które do tej pory przeczytałam były inne, zaskakujące (tak, tak, prym wiedzie Miranda July z jej umiłowaniem do absurdu) i zaostrzyły mój apetyt na więcej. Co prawda wydawnictwo mocno się rozpędziło i sporo mam do nadrobienia, ale mimo wszystko dawkując sobie Pauzę, powinnam sprostać wytyczonemu wyzwaniu.

„O zmierzchu” Therese Bohman od pierwszych stron poruszyła we mnie czułe nuty wspomnień. Na przykład tych z pobytu w Sztokholmie, gdzie mieszka główna bohaterka powieści Karolina Andersson. Karolina jest badaczką modernizmu, uznawaną przez kolegów po fachu, a w chwili obecnej profesorką opiekującą się obiecującym doktorantem. To kobieta po czterdziestce, która zakończyła długoletni związek, bezdzietna, niezależna i nieszczęśliwa. Jej życie przyjęło formę egzystencji z dnia na dzień, bez realnych powodów do radości. Może upajać się alkoholem – jeśli ma ochotę, oglądać filmy pornograficzne – gdy tego zapragnie, mieć mężczyznę na jedną noc – czemu nie? Co jej to daje? Poczucie samotności. Młody doktorant przynosi naukową bombę, która może sprawić, że w życie Karoliny wleje się optymizm tworzący strumień zmian reorganizujący jej dotychczasowe dni.

Książkę Therese Bohman czyta się bardzo dobrze. Napisana bez pretensjonalnego stylu, filozofowania, mówi o wykształconej, wydawałoby się silnej kobiecie, która pod pancerzem niezależności i etykiety „mogę wszystko”, kryje istotę pragnącą bliskości, kontaktu i silnych więzi. Banał? Zwyczajna historia? Trochę tak, ale ciekawie opisana i napisana. Te wahania nastroju, nakreślenie postaci bez użycia mocnej kreski, przekonują mnie i są dla mnie wiarygodne. Jedynie z czym ja mam problem, to wyłuskanie sedna tej historii. Znów delikatnie się zarysowuje, ale akurat w tym przypadku chciałabym, żeby wyraźnie do mnie przemówił. Może to mi uleciał kontekst? Może coś przeoczyłam?

Nie żałuję ani minuty spędzonej z powieścią szwedzkiej pisarki. Polecam!

Tytuł: „O zmierzchu”
Autor: Therese Bohman
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Justyna Czechowska
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 4,5/6

22 kwietnia 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie” Jesmyn Ward – Kolaż południa Ameryki

przez Katarzyna Denisiuk 9 kwietnia 2019

Przyznaję, że zostałam tym tytułem zbombardowana. Przed premierą i zaraz po niej, pojawiała się w bardzo wielu miejscach, ozdobiona bardzo optymistycznymi i emocjonalnymi opiniami i recenzjami. Śmiem twierdzić, że ta nowość na rynku wydawniczym wdarła się niczym huragan do domowych bibliotek, nie omijając również mojej.

Trzynastoletni Jojo ma malutką siostrę, mamę, tatę i dziadków. Mieszkają w południowej części Stanów Zjednoczonych, gdzie rasizm cały czas buzuje pod skórą i wpływa na kondycję kolejnych pokoleń. Rodzina Jojo nie jest spójnym monolitem, w którym każdy się wspiera i może liczyć na pomoc drugiego. To rodzina dysfunkcyjna, w której trybiki wdarła się obojętność i hedonizm, a prawdziwe i najważniejsze uczucia, które winny ją spajać, rozkruszyły się i rozwiały. Egzystują raniąc swoje uczucia, a w lepszych momentach próbują wyleczyć rany, zrozumieć i być choć trochę szczęśliwymi.

Książka Jesmyn Ward, to cząstka historii Ameryki, z jej grzechami i koszmarami, która wyróżnia się różnorodnością przekazu oraz kreacją bohaterów. To powieść drogi, która uzmysławia, że zawsze istnieje jakieś jutro. Wspaniały przekład Jędrzeja Polaka oraz piękna, sugestywna okładka, która w mojej ocenia doskonale pasuje do treści, dopełniają obrazu całości.

„Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie”, to powieść, w której obecność metafizycznego świata tworzy specyficzny, oniryczny klimat nadający jej lekkości, pomimo poruszanych trudnych i bolesnych tematów. Taki zamysł i konstrukcja powieści sprawiają, że to od czytelnika zależy jak mocno się w tę historię zaangażuje, jak wiele z niej dla siebie wyciągnie i jak ją przeżyje.

Bardzo mocno wierzę, że historia Jesmyn Ward i sposób jej przedstawienia mogą poruszyć w niejednym czytelniku najgłębsze struny emocji. Jednak na mnie nie wywarła aż takiego wrażenia. Poniesiona falą bardzo dobrych ocen, oczekiwałam powieści-petardy, która wgniecie w fotel i literacko wstrząśnie. Finalnie „stoję w rozkroku” mając pełną świadomość, że jestem w gronie nielicznych, których powieść nie porwała.

Czasem nie można znaleźć tego, czego się szuka – choćby najwytrwalej.
Czasem świat ukrywa to przed nami.

Tytuł: „Śpiewajcie z prochów, śpiewajcie”
Autor: Jesmyn Ward
Wydawnictwo Poznańskie
Tłumaczył: Jędrzej Polak
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 4,5/6

9 kwietnia 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Granica zapomnienia” Siergiej Lebiediew – W poszukiwaniu prawdy

przez Katarzyna Denisiuk 5 marca 2019

Od bardzo dawna nie siedziałam tak długo nad pustą kartką, na której chciałam napisać o wrażeniach z przeczytanej lektury. Dlaczego? Odwiedź jest banalna. Nie potrafię należycie docenić dzieła autora, jednocześnie mając świadomość, że to co przeczytałam jest bardzo dobrą powieścią, która aż się prosi o peany na jej cześć.

Dlatego też po raz pierwszy chyba, na końcu wpisu odsyłam Was to trzech różnych recenzji „Granicy zapomnienia” Siergieja Lebiediewa, które choć różne, to mają ten sam wydźwięk.

Widzisz i wspominasz; i ten tekst jest jak pomnik, jak ściana płaczu skoro martwi i opłakujący nie mogą spotkać się nigdzie indziej, jak tylko pod ścianą słów – ścianą łączącą martwych i żywych.

Bohaterem powieści jest mężczyzna, geolog, który rozpamiętuje swoje dzieciństwo i bliską jemu i rodzinie osobę Drugiego Dziadka. Wyrusza w daleką podróż na północ Rosji, aby poznać historię człowieka, dzięki któremu żyje. To co spotka u kresu swojej wyprawy jest zagrzebanym w okrucieństwie i tragizmie obrazie, który nie uprasza się o odkurzenie. Konfrontacja z rzeczywistością jest niebywale bolesna.

(…) świat się zmienił, ludzie woleli niczego nie pamiętać, niż pamiętać ze strachem lub ze smutkiem.

Lektura „Granicy zapomnienia” jest niełatwa. To nie jest książka, którą można przeczytać „na raz”. Wymaga od czytelnika skupienia, ciszy i oddania się historii. Emocje płynął w obydwu kierunkach. Zachwyca plastycznością opisów oraz wnikliwością obserwacji otaczającego krajobrazu i rzeczywistości. Nagromadzenie i zagęszczenie myśli czynią ją powieścią wielowymiarową, poetycką, a przez to wyjątkową.

Debiut Siergieja Lebiediewa można nazwać spektakularnym. Nie każdemu się spodoba, nie każdy go doceni. Jednak uważam, że należy takie powieści polecać i zachęcać do ich przeczytania. Brawurowe podejście do tematu utraty pamięci narodowej i jej moralnych konsekwencji dla jednostki sprawia, że czytelnik wchłonie kawał dobrej literatury i poćwiczy intelektualne mięśnie. Polecam.

O „Granicy zapomnienia” pięknie i zamaszyście napisali między innymi:

Dominika http://bookiecik.pl/w-poszukiwaniu-tozsamosci-granica-zapomnienia-siergiej-lebiediew/

Elwira http://naregale.com.pl/na-krancu-jezyka-czyli-liryczne-cudo-ksiazkowe/

Jarosław http://krytycznymokiem.blogspot.com/2018/05/granica-zapomnienia-siergiej-lebiediew.html

Tytuł: „Granica zapomnienia”
Autor: Siergiej Lebiediew
Wydawnictwo Claroscuro
Tłumaczył: Grzegorz Szymczak
Forma książki: papierowa, niedostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 5/6

5 marca 2019 0 komentarz

Audiobook Literatura piękna

„Jak zawsze” Zygmunt Miłoszewski – Przeżyjmy to jeszcze raz

przez Katarzyna Denisiuk 3 marca 2019

„Jak zawsze” Zygmunta Miłoszewskiego miałam w planach od dawna, bo po trylogii kryminalnej z Teodorem Szackim, wiedziałam na co go stać. A tak przy okazji, to niesamowite jak bohater literacki (w tym przypadku Szacki) tak mocno przylgnie do pisarza, że już zawsze będzie z nim kojarzony. „Bezcennego” i „Domofon” również czytałam, czyli chyba można mnie uznać za fana polskiego pisarza. Plany zrealizowałam, ale trochę je zmodyfikowałam – książki nie przeczytałam, a wysłuchałam. I już w tym momencie zdradzę, że bardzo żałowałam, że tak krótko – patrząc na objętość książki – działo się w czasach współczesnych kiedy to czytali Dorota Kolak i Kazimierz Kaczor. Pani Dorota idealnie zgrała się z rolą Grażyny! Dla porządku dodam, że w audiobooku wystąpili również Kamilla Bar-Kochańska (jak cudnie czytała po francusku – muzyka dla uszu) oraz Modest Ruciński.

W opisie książki widnieje krótka notka czym i o czym jest „Jak zawsze”. To „komedia ironiczno-romantyczna o parze, która dostała szansę przeżycia jeszcze raz swojej miłości. I o narodzie, który dostał szansę przeżycia jeszcze raz swojej historii. I o tym, co z tego wynikło.” Wszystko się zgadza.

Parą, o której mowa, jest Grażyna lat 79 oraz Ludwik lat 84. Mieszkają w Warszawie. Spotykamy ich w dniu 50-tej rocznicy ich pierwszego razu, kiedy to – kolokwialnie pisząc – poszli razem do łóżka. Lubimy rytuały, zwłaszcza te miłe, które dobrze się nam kojarzą. Grażyna i Ludwik również taki mają – taka sama jak co roku kolacja z udanym finałem w łóżku. I dokładnie w ten sam sposób świętują „pięćdziesiątkę”. Jakież jest ich zdziwienie, gdy rano budzą się w swoich jędrnych, młodych ciałach! Nic ich nie boli, nic nie obwisa, zęby mają stałe. Żyć nie umierać! Ale nie tylko oni się zmienili. Jest 1963 rok, a Warszawa jakby inna…

Czy coś w swoim życiu zmienią? Czy podejmą inne decyzje? Czy będzie jak zawsze? Jak potoczą się losy Polski?

„Jak zawsze” jest różnie odbierane przez czytelników. Są entuzjaści tej historii, są i sceptycy. Należę do tej pierwszej grupy. Zdecydowanie! Zygmunt Miłoszewski dał mi kompletną historię, w której doceniam kapitalny humor (nawet nie wiecie ile razy śmiałam się w głos), cudnych bohaterów (zwłaszcza fantastyczna staruszka Grażyna powaliła mnie na łopatki), pasjonującą wędrówkę ulicami Warszawy i samą fabułę. Każdy z nas mógłby zabawić się w twórcę alternatywnej historii i wymyślić możliwe scenariusze rozwoju sytuacji politycznej naszego kraju. Ta wykreowana przez autora była interesująca, przez co cała książka w mojej ocenie jest porywająca. Kupuję ją w całości!

– Zawsze się bronisz przed przeszłością, uciekasz do przodu. A to przeszłość decyduje o tym, kim jesteśmy i kim będziemy, czy to ci się podoba, czy nie.

Tytuł: „Jak zawsze”
Autor: Zygmunt Miłoszewski
Wydawnictwo W.A.B.
Forma książki: audiobook; czytają: Dorota Kolak, Kamilla Bar-Kochańska, Kazimierz Kaczor, Modest Ruciński
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 5,5/6

3 marca 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Trafikant” Robert Seethaler – U progu historycznych tragedii

przez Katarzyna Denisiuk 26 lutego 2019

„Całe życie” Roberta Seethalera poraziło mnie swoją prostotą i klimatem. Byłam tą lekturą oczarowana, dlatego bardzo ucieszyłam się kiedy dostałam przedpremierowy egzemplarz „Trafikanta”.

Autor przenosi czytelnika w czasy „zgniłe, zepsute i zdegenerowane”, do przedwojennego Wiednia, gdzie w trafice Ottona Trsnjeka terminuje młody Franz Huchel.

Sklep był maciupeńki i aż po sufit zapchany gazetami, czasopismami, broszurami, książkami, artykułami piśmienniczymi, paczkami papierosów, skrzynkami cygar i rozmaitymi wyrobami tytoniowymi, papierniczymi i inną galanterią.

Jego głównym zajęciem jest czytanie gazet, bo to czynność ważna, jedynie znacząca i istotna w byciu trafikantem. Pracując u Ottona poznaje stałego klienta trafiki, Zygmunta Freuda. Z tym bezpretensjonalnym mężczyzną będzie dane mu spędzić niejedną chwilę i przeprowadzić liczne rozmowy. Czy stary profesor będzie w stanie dać mu cenne porady dotyczące sfery uczuć?

Franz marzy o zdobyciu serca pięknej czeskiej tancerki. W poszukiwaniu kobiety przemierza wiedeńskie uliczki, trafiając do miejsc tajemniczych i dostarczających wielu niecodziennych wrażeń. Te wszystkie osoby, z którymi spotyka się Franz, miejsca które odwiedza oraz historyczne zawirowania oddają mu cząstkę siebie, przez co z chłopca staje się mężczyzną dojrzałym emocjonalnie.

Po lekturze obu powieści Roberta Seethalera uważam, że jest mistrzem prostoty i tworzenia eterycznego klimatu swoich historii. Co prawda umiejętność ta o wiele bardziej przemówiła do mnie w „Całym życiu”, jednak nie zmienia to faktu, że „Trafikanta” czytałam z wielką przyjemnością.

Jest to powieść pełna symboli, które zostawiają ślad. To również książka o wojennej zawierusze, Wiedniu i jego mieszkańcach, którzy zderzają się z faktem pojawienia się nazistów. I jak to w takich przełomowych i tragicznych momentach bywa, jedni okazują się miłosiernymi ludźmi, zaś inni bezdusznymi sympatykami oprawców.

W „Trafikancie” wyczuwałam klimat z powieści Zafona, Cabre a nawet Grosmanna. Pomimo tego, w moim odczuciu, styl Seethalera jest unikalny. Konsekwentnie lekki, ale nie ignorujący wagi podejmowanego tematu. Cały czas w rytmie slow. Od czytelnika zależy, czy taki styl w zestawieniu z okrucieństwem wojny, czy też relacji Franz-Freud jest odpowiedni. A przede wszystkim, czy do niego przemawia.

Kochana Matko,

już dobrą chwilę mieszkam tu w mieście, jednak, szczerze mówiąc, wszystko wydaje mi się coraz bardziej obce. Ale może tak po prostu dzieje się w życiu – od chwili narodzin człowiek z każdym kolejnym dniem oddala się od siebie coraz bardziej i bardziej, póki wreszcie sam już nie wie, kim jest. Czy to możliwe, żeby tak było naprawdę? Pytam, załączając moc pozdrowień.

Twój Franz

Polecam.

Tytuł: „Trafikant”
Autor: Robert Seethaler
Wydawnictwo Otwarte
Tłumaczył: Ewa Kochanowska
Forma książki: papierowa, dostępna również w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 5/6

26 lutego 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Pasujesz tu najlepiej” Miranda July – Mistrzowsko absurdalnie

przez Katarzyna Denisiuk 19 lutego 2019

Jeśli ktoś zapyta mnie jaką najbardziej osobliwą prozę przeczytałam, to bez zastanowienia odpowiem „Pierwszy bandzior” i „Pasujesz tu najlepiej”. Obydwie są autorstwa Mirany July – amerykańskiej reżyserki, scenarzystki, aktorki i pisarki. Po zapoznaniu się z pierwszą z nich napisałam: „Lektura powieści July, to niecodzienne doświadczenie, które wielokrotnie zmiętoli czytelnika, rozprostuje i tak kilkukrotnie. Dla żądnych nowych doświadczeń i dla tych, którzy lubią, gdy pisarz zabawia się z czytelnikiem, a pod płaszczykiem „lekkiej” formy przemyca ważny przekaz.” Druga, to zbiór szesnastu opowiadań, które sprawiają, że mózg czytającego rozciąga się we wszystkie strony.

To co łączy wszystkie opowiadania autorki, to rosnąca gradacja absurdu i niedopowiedzeń. A może wszystko jest powiedziane, tylko od czytelnika zależy jak dany utwór zinterpretuje? Proza Mirandy July bierze na warsztat człowieka, jego zachowania, kreowane sytuacje i sposób myślenia. Nie mówi o tym łatwo i wprost, ale poprzez zwariowane historie. Nauka pływania na sucho w mieszkaniu? Czemu nie! Szalejąca z rozpaczy za zgubionym psem Ziemniakiem kobieta w żółtym szlafroku? Może spotkamy kiedyś taką panią na ulicy i przypomnimy sobie opowiadanie zatytułowane „Jego wysokość”. Tylko wyobraźnia nas ogranicza. Jak widać, na przykładzie opowiadań, wyobraźnia autorki jest nieprawdopodobna i wolna.

Wysoki poziom abstrakcji zadziałał na mnie magnetycznie. Po skończonym każdym jednym opowiadaniu powodującym w mojej głowie totalny chaos, bezwiednie sięgałam po kolejne, żeby przekonać się co też autorka jeszcze wymyśliła. Opowiadania są różne. Krótsze lub dłuższe, z sensem ciężkim do uchwycenia albo zostawiające wachlarz przemyśleń.

Nie można odmówić autorce polotu i umiłowania absurdu, jak również poczucia humoru. Przyznaję, że niełatwo złapać z nią wspólny rytm i obawiam się, że nie do końca zrozumiałam istotę wszystkich opowiadań.

Lektura zbioru opowiadań jest szalenie ciekawym doświadczeniem. Pisanie o tym co ludzkie, ale stanowiące tabu, wplatanie tematów lesbijsko-gejowskich w formie charakterystycznej dla Mirandy July, czyli poprzez puszczenie oka do czytelnika, jest nietuzinkowym i frapującym doznaniem.

Książka nie dla każdego, ale za to tym co się skuszą gwarantuje podróż w zupełnie inny wymiar literatury. Momentami cuchnącej, niesmacznej i obrzydliwej. Mieszkanka wybuchowa? A jakże!

Tytuł: „Pasujesz tu najlepiej”
Autor: Miranda July
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Łukasz Buchalski
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 4,5/6

19 lutego 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Zielone Sari” Ananda Devi – Błędne koło nienawiści

przez Katarzyna Denisiuk 7 lutego 2019

Otwieram książkę i czytam.

Nie jestem apostołem grzecznej gadki. (…)

Jestem mężczyzną i niedługo umrę.

Jestem stary i niedługo ulegnę rozkładowi.

Jeśli spodziewacie się dobrej zabawy, idźcie swoją drogą. (…)

A wy, ludzie, którzy krzyczycie zbyt głośno, nie mając nic do powiedzenia, wysłuchajcie mnie, jeśli chcecie, a jak nie, to spieprzajcie stąd.

Wszystko mi jedno.

Czuję się wyzwana na pojedynek. Podnoszę rzuconą w moją stronę rękawicę ciekawa, co za umysł tak jawnie sobie ze mną pogrywa. W sposób nonszalancki, egoistyczny i obcesowy zaprasza do wysłuchania jego historii. Wchodzisz w to, czy nie? Pyta. Wchodzę …

Bissam Sobnath, Bóg-Dokter, to starzec u kresu życia. Trawi go śmiertelna choroba, która w żadnym stopniu nie usprawiedliwia zachowania w stosunku do opiekujących się nim córki Kitty i wnuczki Maliki. Z resztą takiego rozgrzeszenia nie potrzebuje, bo to on jest panem sytuacji i umysłów kobiet. Tyran, despota, mizogin. Gardzi tym kim były, wyśmiewa to kim są.

Gotowy jestem bawić się w prestidigitatora z ich wspomnieniami, sprawić, że pojawią się i znikną wedle moich nastrojów i kaprysów. Obydwie są tylko biednymi parodiami, szkicami czegoś, co na zawsze zostanie niedokończone.

Egocentryzm wylewa się z każdej komórki jego ciała. Jeśli któraś z kobiet za blisko do niego podejdzie, w jakikolwiek sposób będzie starała się wyłożyć swoje racje, zaatakuje i ukąsi. To boli. Potężnie boli. A sprawianie bólu, to również jego pożywienie i tlen. Czerpie niewysłowioną radość ze słownej chłosty i poniżania najbliższych.

To, co Kitty o mnie myśli, to sprawa drugorzędna. Kitty nie zasługuje na to, żeby się na niej zatrzymywać. Od urodzenia jest nijaka. O ile jej matka była żywym płomieniem, o tyle córka to najwyżej zamokła petarda.

Ananda Devi zadziałała bezkompromisowo. Wrzuciła czytelnika do umysłu kata bez możliwości odwrotu. Postąpiła również uczciwie pisząc pierwsze zdania powieści. Mocny wstęp nie jest mydleniem oczu, ale preludium odzierającym z wszelkich złudzeń. Książka rezonuje taką właśnie formą agresji i buty od pierwszego do ostatniego zdania.

„Zielone Sari” jest powieścią ciężką, depresyjną, którą czyta się przedzierając przez każde zdanie i kolejną stronę. Jest klaustrofobiczna, bo miejsce akcji, to pokój w sercu Mauritiusa i umysł starca. Umysł chory i wynaturzony, dla którego żona, córka, wnuczka to nie są ludzie, ale bezbarwne istoty zdolne tylko do „popłakiwactwa”.

Od tej książki trzeba odpoczywać. Przy tej książce należy pamiętać o oddychaniu. Do tej pory nie czytałam niczego, co tak dosadnie i mocno wgryzało się w moją percepcję.

PS Na końcu książki znajduje się obszerne, bardzo ciekawe posłowie tłumacza Krzysztofa Jarosza, który pisze o autorce, jej twórczości oraz literaturze maurytyjskiej.

(…) bez epatowania nadmiarem lokalizmów i dydaktyzmów wprowadza Mauritius na literackie salony i pod czytelnicze strzechy, a przy tym – jak inni wielcy pisarze – dowodzi, że jeśli dobrze poskrobać, pod egzotycznym sztafażem inności odnajdujemy swojskość, nawet jeśli wolelibyśmy zachować złudzenie, że to, co niegodziwe, dotyczy społeczeństw, które w swej pysze uznajemy za mniej cywilizowane.

Tytuł: „Zielone Sari”
Autor: Ananda Devi
Wydawnictwo w Podwórku
Tłumaczył: Krzysztof Jarosz
Forma książki: papierowa, niedostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 5/6

7 lutego 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Żar” Sándor Márai – Dar męskiej przyjaźni

przez Katarzyna Denisiuk 27 stycznia 2019

Kolejna w tym roku książka będąca niewielką w formie, ale niosąca duży ładunek emocjonalny. „Żar” powstał w 1942 roku, a ja sięgnęłam po niego dopiero teraz. Powrót do przeszłości, do zakurzonych historii, do autorów dotychczas mi nieznanych i odkrywanie ich prozy jest niebywale cennym i miłym doświadczeniem.

„Żar”, to spotkanie po latach dwóch starszych mężczyzn, Węgra i Polaka. Kiedyś, w przeszłości, łączyła ich bardzo silna i szczególna więź. Byli przyjaciółmi na dobre i na złe. Ich przyjaźń jaśniała „jak blask subtelnej ceremonii średniowiecznego ślubowania.” Razem dorastali i przeżywali wszystkie ważne momenty życia. Jedno wydarzenie, które odcisnęło piętno na wzajemnych relacjach sprawiło, że ich drogi się rozeszły. Teraz nastał moment rozliczenia się z przeszłością i uzyskanie odpowiedzi na dwa ważne pytania.

A więc powrócił – powiedział teraz głośno, pośrodku pokoju. – Po czterdziestu jeden latach. I czterdziestu trzech dniach.

„Żar” uwodzi językiem i obrazowością. Jest formą monologu głównego bohatera, który wspomina męską przyjaźń. Burza w jego głowie i sercu ma odzwierciedlenie w historii jaką opisuje. To forma spowiedzi, która ma przynieść ukojenie i zamknięcie wszystkich niewyjaśnionych dotychczas spraw. Gdy to się dopełni, będzie mógł odejść w spokoju.

Elegancki styl oraz wyważone zdania sprawiają, że powieść węgierskiego pisarza czyta się z estymą, niespiesznie, obracając w głowie każde słowo i układając je w piękną całość. Serwuje nam pyszne danie zbudowane z żaru uczuć jakimi są miłość, przyjaźń, zdrada, niewierność i całego spektrum emocji. Nie pozostaje nic innego jak tylko się nim delektować. Polecam!

Tytuł: „Żar”
Autor: Sándor Márai
Wydawnictwo Czytelnik
Tłumaczył: Feliks Netz
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura piękna
Seria: Mała Proza

Ocena: 5,5/6

27 stycznia 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Tłuczki” Katarzyna Wiśniewska – Karygodna akrobatyka sumienia

przez Katarzyna Denisiuk 15 stycznia 2019

Czerwona okładka z narysowanym „lekką ręką”, z nonszalancją … No właśnie czym? Tylko krzyż można łatwo rozpoznać i zinterpretować, a cała reszta? A tył okładki? Rzadko kiedy już sama obwoluta, bez zaglądania i podpatrywania treści, może wywołać dyskusję. Czy treść jest równie dwuznaczna?

O czym są „Tłuczki”? O rodzinie, mocno dysfunkcyjnej, w której niemal każdy z członków jest kolokwialnie pisząc popaprany. Apodyktyczny Wincenty, który „Razem z miłością do gór (…) wpoił im (wnuczkom) pogardę dla ludzkich słabości” i dla którego godzina trzynasta jest „świętą”. Wtedy zaczyna się obiad i nic innego i nikt inny się wtedy nie liczy. Jego żona Teresa, która chce być dla wnuczki Łucji jak matka. I ich córka Maria.

Nie była matką, matczyną. Nie mogła się przemóc żeby, chodzić na czworaka po mieszkaniu, rżeć jak koń. Parę razy przyłapała Łucję na wpatrywaniu się w sufit. Dobiegało stamtąd rżenie Sąsiadki od Masy Bachorów, matki czworga dzieci. Dla każdego z nich robiła z siebie kretynkę, udając konia, wychodząc na dwór w czapce z uszami Myszki Miki.

Nieoczywista narracja, przeskoki w czasie, rzucone, wydawałoby się od niechcenia myśli, tworzą bardzo niepokojącą i niełatwą powieść. Jednak bez obaw, wystarczy chwila skupienia i cały obraz niemoralnych, złych, obrzydliwych zachowań i relacji wypływa na wierzch jak zatruwająca wodę warstwa oleju.

Babrzemy się w tym brudzie wyłuskując z historii bolesne i uwierające drzazgi oraz interpretując na swój sposób zachowania bohaterów. Autorka nie idzie nam na rękę, zmuszając do przepracowania występków głównych bohaterów. Daje nam przestrzeń do własnych przemyśleń. Mocne słowa konstruują mocne zdania, a te działają z ogromną siłą.

Piotr Kofta napisał: „Niech was nie zwiedzie subtelna ironia tej powieści. Świat Tłuczków będzie wam się śnił po nocach, w tych snach będziecie z niego uciekać z wrzaskiem. Ale najpierw przeczytajcie do końca, bo to mocna rzecz – historia pokoleniowej sztafety perfidnej przemocy pod patronatem samego Pana Boga.”

Świat „Tłuczków” co prawda nie śnił mi się po nocach, ale zgadzam się, że to mocna rzecz. Poza tym uważam, że to obrzydliwie dobra proza, działająca na wyobraźnię i wywołująca refleksję. Debiut literacki? Życzę sobie tylko takich!

Tytuł: „Tłuczki”
Autor: Katarzyna Wiśniewska
Wydawnictwo Nisza
Forma książki: papierowa, dostępna również w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

5,5/6

15 stycznia 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Błoto” Hillary Jordan – Kiedy otoczenie dyktuje warunki

przez Katarzyna Denisiuk 8 stycznia 2019

1946 rok, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Amerykańska rodzina McAllanów przenosi się z Memphis na farmę w Delcie Missisipi. Jest to miejsce nieprzyjazne, szalenie wymagające i nastręczające wielu problemów. Bez bieżącej wody, prądu, za to w otoczeniu brudu i błota biorą się z życiem za bary.

Gdy myślę o farmie, widzę błoto. Żałoba za paznokciami męża, strupy zeschniętej ziemi oblepiające kolana i włosy dzieci. Błoto pochłaniające moje stopy niczym niemowlę łapczywie ssące pierś matki, znaczące śladami butów drewnianą podłogę domu. Było nie do pokonania. Pokrywało wszystko. Moje sny miały błotnisty kolor.

Henry, jego żona Laura ich dzieci oraz ojciec zwany Papą, który jest jak ropiejący wrzód czerpiący radość z uprzykrzania życia innym, koegzystują pod jednym dachem. Życie ich nie oszczędza, życie daje im w kość. Aby przetrwać należy być twardym, ale czy również nieludzkim? Segregacja rasowa i zakorzeniony w umysłach mieszkańców Południa protest przeciwko równouprawnieniu czarnoskórych doprowadzi do tragicznych wydarzeń na farmie.

„Błoto” Hillary Jordan jest bardzo plastyczne i mięsiste. Przywiera do czytelnika, zasycha na skórze i sprawia, że ciężko jest się z nim rozstać. Oprócz wspomnianej dyskryminacji i doskonale przedstawionych realiów życia Południa Ameryki, powieść Jordan porusza dodatkowe struny. Mocnym akordem wybrzmiewa w niej wątek przyjaźni, miłości, potrzeby bliskości, zrozumienia i wsparcia oraz powojennej traumy.

„Błoto” mówi głosami głównych bohaterów. Historię w niej opowiedzianą poznajemy z ich perspektywy, czerpiąc wiedzę z ich doświadczeń. I ta historia drażni, kłuje oraz boli. Buntujemy się, zżymamy, protestujemy przeciwko takiemu życiu i traktowaniu drugiego człowieka. Chcielibyśmy, żeby historia odbiła z toru, który nieuchronnie wiedzie ku tragedii i rozpaczy.

Powieść Hillary Jordan, pomimo tego, że porusza wiele trudnych tematów, nie jest emocjonalnym armagedonem. Czyta się ją z wielkim zainteresowaniem i chęcią szybkiego poznania finału historii. Autorce udało się wessać mnie do swojego świata, dostarczyć wielu wrażeń, dlatego uważam, że „Błoto” jest bardzo udaną powieścią.

Tytuł: „Błoto”
Autor: Hillary Jordan
Wydawnictwo Otwarte
Tłumaczył: Adriana Sokołowska-Ostapko
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 5,5/6

8 stycznia 2019 0 komentarz