Kategoria:

Literatura piękna

„Bracia Burgess” Elizabeth Strout – Z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciu

przez Katarzyna Denisiuk 22 stycznia 2020

Elizabeth Strout doskonałą kreacją Olive Kitterigde sprawiła, że na każdą inną książkę jej autorstwa patrzę przez pryzmat kultowej bohaterki. Nie inaczej było w przypadku „Braci Burgess”, do której nawiązuje Strout w powieści „Olive powraca”. Olive ma wiele wad, sporo jej można zarzucić, ale jest osobą, która pod szorstką powierzchnią chroniącą przed otaczającym światem, skrywa empatyczne oblicze. Zupełnie inne wrażenie robią bracia Burgess.

Trójka rodzeństwa, Jim, Bob oraz Susan, pogrzebali w odmętach pamięci okoliczności wypadku, w którym zginął ich ojciec. Bracia wyjechali z rodzinnego Shirley Falls w stanie Maine do Nowego Jorku, by tam oddać się pracy i gorączkowemu życiu. Susan została w rodzinnym domu, gdzie samotnie wychowywała nastoletniego syna. Jim zrobił zawrotną prawniczą karierę. Bob zaś niczego szczególnego nie osiągnął. Cały czas jednak obdarza wielką estymą swojego brata. Pewnego dnia Jim i Bob wracają do Shirley Falls, ponieważ ich siostrzeniec wpakował się w kłopoty i potrzebuje pomocy prawnej. Spotkanie po latach całej trójki owocuje ciągiem nieoczekiwanych zdarzeń prowadzących do rozdrapywania ran i budowania na nowo nadwątlonych więzi. Co więcej, powoduje wiele wstrząsów i przeorganizowanie życia rodzeństwa i ich rodzin.

Dawno nie czytałam powieści, w której ani jeden bohater nie wzbudził we mnie sympatii. Każdy był mi obojętny, z żadnym się nie zidentyfikowałam, żadnemu nie kibicowałam, a niektórzy mocno mnie irytowali.

-Masz rodzinę – powiedział Bob. -Masz żonę, która cię nienawidzi. Dzieci, które są na ciebie wściekłe. Brata i siostrę, którzy doprowadzają cię do furii. I siostrzeńca, który kiedyś był palantem, ale już chyba nie jest. To się nazywa „rodzina”.

Jednak niezbyt ciepły stosunek do bohaterów nie może świadczyć o tym, że cała powieść nie wzbudza sympatii. Gdyby tak przez pryzmat postaci oceniać walory danej książki, to jej obraz byłby mocno zniekształcony. Elizabeth Strout potrafi pisać o relacjach między ludźmi, o reakcjach zachodzących w rodzinach. Czytelnik ma poczucie, że dany temat nie jest traktowany powierzchownie, ponieważ autorka ma zmysł obserwacji i przekuwania swoich spostrzeżeń na ciekawą fabułę.

„Bracia Burgess” nie zdetronizują „Olive Kitteridge” oraz jej kontynuacji „Olive powraca”, bo Olive jest nie do podrobienia. Lektura powieści ciekawi, bo pomimo braku sympatii do bohaterów i unoszącego się klimatu napięcia, pretensji i pogardy, pcha czytelnika do poznania prawdziwych motywów takiego, a nie innego postępowania. I czyta się świetnie, jak każdą powieść Elizabeth Strout.

Tytuł: „Bracia Burgess”
Autor: Elizabeth Strout
Wydawnictwo Wielka Litera
Tłumaczył: Małgorzata Maruszkin
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

22 stycznia 2020 0 komentarz

Literatura piękna

„Wojna i terpentyna” Stefan Hertmans – Piękno i walory wspomnień

przez Katarzyna Denisiuk 19 stycznia 2020

Z twórczością Stefana Hertmansa, pisarza języka niderlandzkiego, spotkałam się w 2018 roku, kiedy to przeczytałam „Nawróconą”. Opinię to o tej powieści zakończyłam słowami: „Warto sięgnąć! Warto przeczytać! Jestem pod wielkim wrażeniem kunsztu Hertmansa i zapisuję „Wojnę i terpentynę” na listę „do przeczytania”. I proszę, nastał nowy rok, a „Wojna i terpentyna” otrzymała status „przeczytane w 2020”.

Jeśli ktoś chciałby pokusić się o porównanie wymienionych powieści, to niewiele będą miały ze sobą punktów stycznych. Jednak jednym z nich, bardzo ważnym, jest styl. Stefan Hertmans potrafi ubrać w słowa fakty historyczne z dodatkiem fikcyjnej, wysublimowanej otoczki, używając pięknego, literackiego języka. A to sprawia, że mamy poczucie obcowania z literaturą na wysokim poziomie.

Czas staje się monotonnym trwaniem, trwanie zatraca swój kierunek, kierunek ustępuje miejsca bezruchowi i nudzie, nuda czyni obojętnym i ospałym, dni przeciekają nam przez palce.

Bohaterem powieści jest Urbain, starszy pan, który przed śmiercią w 1981 roku powierzył swojemu wnukowi zapisane przez niego dzienniki. Wnukiem jest Stefan Hertmans i to on obiecał dziadkowi, że „zrobi coś z tym materiałem”. „Wojna i terpentyna” jest świadectwem życia człowieka, który „miotał się między tożsamością wojskowego, którym był z konieczności, a artysty, którym chciał być.”

Obraz jaki wyłania się z kart powieści jest wielobarwny, jak paleta kolorów jakimi posługiwał się Urbain Martien. Wspomnienia mężczyzny zostały spisane w dwóch zeszytach.

Miał siedemdziesiąt dwa lata, gdy zaczął zapisywać pierwszy zeszyt – widnieje w nim data 20 maja 1963 roku – może po to, żeby jednak móc komuś opowiedzieć co zdeformowało jego życie (…)

W pierwszym opisuje życie przez I wojną światową. Mówi o czasie dorastania w biedzie, terminowania u różnych rzemieślników. Drugi zaś poświęcony jest okrutnemu okresowi wojny, gdzie na polach Flandrii walczył młody Urbain. Dziadek opisał również piękną miłość bez happy endu. To uczucie było tak pierwotne i mocne, że zostało z nim do końca.

Urbain pochodził z artystycznie uzdolnionej rodziny. Jego ojciec był malarzem, który odnawiał freski kościelne. Wielokrotnie towarzyszył mu przy pracy, co sprawiło, że narodziła się w nim chęć dorównania i zaimponowania ojcu.

Nigdy nie namalował żadnej sceny wojennej. Nigdy nie przyszło mu do głowy, żeby narysować coś ze swoich wojennych wspomnień, a po portretach towarzyszy węglem, o których mówi w pamiętnikach, nie zachował się ani ślad w tym, co znalazłem po jego śmierci.

„Wojna i terpentyna” jest poruszająca. To zarówno obraz życia w danym okresie historii z całą społeczną i polityczną otoczką, jak również niemy dialog pomiędzy wnukiem a dziadkiem.

Właściwie było w nim samym coś z człowieka średniowiecza, potomka ponadczasowej żołnierskości, rycerskości jak ta opisywana w opowieściach o Graalu.

Powieść Hetmansa posiada bardzo dużo walorów poznawczych, jednak najbardziej poruszyła mnie nić łącząca wnuka i dziadka. To ciągłe poszukiwanie pełnego obrazu dziadka, członka rodziny, bohatera dzieciństwa wzbudzało we mnie najwięcej emocji.

Dopiero teraz, czytając jego wspomnienia, powoli zyskuję obraz jego młodości, przez co równie wiele wrażeń wyłania się raptem z mojej własnej pamięci, wychodzi na światło, nabiera znaczenia, sensu, barwy i zapachu.

„Wojna i terpentyna” to bardzo osobista, piękna i refleksyjna powieść. Serdecznie polecam!

Tytuł: „Wojna i terpentyna”
Autor: Stefan Hertmans
Wydawnictwo Marginesy
Tłumaczył: Alicja Oczko
Forma książki: e-book
Gatunek: literatura piękna

19 stycznia 2020 0 komentarz

Literatura piękna

„Prowadź swój pług przez kości umarłych” Olga Tokarczuk – Wilk w owczej skórze

przez Katarzyna Denisiuk 13 stycznia 2020

Wybór jednej z książek naszej noblistki raczej nikogo nie powinien dziwić. Twórczość Olgi Tokarczuk po otrzymaniu najbardziej prestiżowej z nagród wzbudza duże zainteresowanie. Dwie powieści przeczytałam, do niektórych tytułów jeszcze dojrzewam. „Prowadź swój pług przez kości umarłych” wydawało mi się literacko przystępne. Wybrałam audiobooka i to była właściwa decyzja. Osobą, która w rewelacyjnie klimatyczny sposób zinterpretowała historię, jest Agata Kulesza. Już w tym miejscu bardzo tę formę polecam.

Bohaterką powieści jest starsza pani Janina Duszejko, nauczycielka angielskiego, mieszkająca w małej miejscowości w Kotlinie Kłodzkiej. Jest to kobieta bardzo ekscentryczna, bezceremonialnie wyrażająca swoje poglądy i broniąca swoich przekonań i zasad. A o co walczy? O zwierzęta, które kocha i ceni. Woli towarzystwo przyrody, niż zakłamanych ludzi.

Co to za świat? Czyjeś ciało przerobione na buty, na pulpety, na parówki, na dywan przed łóżkiem, wywar z czyichś kości do picia… Buty, kanapy, torba na ramię z czyjegoś brzucha, grzanie się cudzym futrem, zjadanie czyjegoś ciała, krojenie go na kawałki i smażenie w oleju… Czy to możliwe, że naprawdę dzieje się ta makabra, to wielkie zabijanie, okrutne, beznamiętne, mechaniczne, bez żadnych wyrzutów sumienia, bez najmniejszej refleksji (…)

Tego najbardziej nie lubię u ludzi – zimnej ironii. To bardzo tchórzliwa postawa; wszystko można obśmiać, poniżyć, w nic się nigdy nie zaangażować, z niczym nie poczuć się związanym. Być jak impotent, który sam nigdy nie zażyje rozkoszy, ale zrobi wszystko, by obrzydzić ją innym.

Pani Janina nie lubi swojego imienia. W stosunku do innych ludzi wymyśla własne określenia, które przychodzą do głowy w momencie, kiedy daną osobę widzi po raz pierwszy. Uważa, że „jest to najwłaściwszy sposób używania języka, nie zaś przerzucanie się słowami wypranymi ze znaczeń.”

Niespodziewanie, w tej spokojnej górskiej mieścinie, zaczynają ginąć ludzie, myśliwi. Pani Janina wysnuwa teorię, że winnymi morderstw są zwierzęta, które mszczą się za wyrządzane im krzywdy. Ale kto jej uwierzy? Toż to wariatka, miłośniczka astrologii i poezji Williama Blake’a. Rozwiązanie zagadki będzie zaskakujące.

Fabuła powieści wydaje się być nieskomplikowana, jednak sama lektura serwuje czytelnikowi wiele atrakcji. Przede wszystkim stawia wiele pytań. Na przykład o naturę człowieka i egzystowanie ludzi i zwierząt, o postrzeganie osób innych niż my, ekscentrycznych, samotnych wojowników o swoje racje i przekonania. A i kryminalna zagadka przybiera naprawdę bardzo ciekawy obrót.

Myślę, że gdybym miała egzemplarz papierowy książki lub elektroniczny, to byłby on naszpikowany znacznikami i zaznaczeniami. Olga Tokarczuk obdarowuje czytelnika mnóstwem bardzo celnych i mądrych spostrzeżeń i używa sformułowań, które są nam bliskie.

Ranki zimowe zrobione są ze stali, mają metaliczny smak i ostre krawędzie. (…) O siódmej rano, w styczniu, widać, że świat nie został stworzony dla Człowieka, a na pewno nie ku jego wygodzie i przyjemności.

Więzienie nie tkwi na zewnątrz, ale jest w środku każdego z nas. Może jest tak, że nie umiemy bez niego żyć.

Przyznaję, że w chwili obecnej nie czuje się na siłach przeczytać wszystkich powieści autorki, gdyż uważam, że po prostu ich nie zrozumiem, albo nie odczytam właściwie. Dla osób, które chcą przeczytać powieść Olgi Tokarczuk, polecam „Prowadź swój pług przez kości umarłych”. To dobry starter do dalszej literackiej przygody z naszą noblistką. Fabularnie bardzo ciekawa i równocześnie pokazująca jakim „orężem” posługuje się autorka.

Tytuł: „Prowadź swój pług przez kości umarłych”
Autor: Olga Tokarczuk
Wydawnictwo Literackie, Audioteka
Forma książki: audiobook, czyta Agata Kulesza; dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

13 stycznia 2020 0 komentarz

Literatura piękna

„Strupki” Paulina Jóźwik – O pamięci

przez Katarzyna Denisiuk 10 stycznia 2020

Nie polecenie Joanny Bator, której twórczość literacką bardzo cenię, sprawiło, że zainteresowałam się debiutem Pauliny Jóźwik, ale słowa z tylnej okładki: „Paulina Jóźwik pisze z czułością i wrażliwością na drugiego człowieka. Strupki to opowiedziana ciepłym szeptem powieść o godzeniu się z życiem, pamięci i rodzinnym domu, którego głos pozostaje w nas na zawsze.”

Pola uciekła z rodzinnego domu, z rodzinnej wsi i odcięła łączące ją więzi z najbliższymi. Nie potrafiła sobie poradzić z chorobą babci.

Praca mnie pochłaniała. Była jak jazda na karuzeli, ze świadomością, że nigdy nie zabraknie mi żetonów na kolejne przejażdżki. Potrafiłam pracować od rana do nocy, z godziny na godzinę przesuwając przerwę na posiłek. Gdyby nie pies, czasami nie wiedziałabym, jaka jest pora roku. Jego zimny nos przywoływał mnie do porządku.

Wraca tydzień przed jej pogrzebem, by zanurzyć się w rodzinnych wspomnieniach, odkurzyć i właściwie odczytać znaki czasu oraz spróbować we właściwy sposób poukładać wzajemne relacje z tymi, którzy zostali.

To co uderza już od pierwszych akapitów, to nagromadzenie metafor i kwiecisty język. Nie jest to mój ulubiony styl i bardzo często źle wpływa na odbiór książki. W „Strupkach” Pauliny Jóźwik w ogóle mi nie przeszkadzał i nie przytłoczył. Wręcz przeciwnie – idealnie zgrał się w nostalgiczną nutą powieści, historią Poli i jej rodziny.

Cmentarze są odzwierciedleniem pamięci. Umiera ktoś z rodziny, a grób to gałąź, której możemy się jeszcze chwilę przytrzymać. W pewnym momencie gałąź usycha, bo lata lecą, a następne pokolenia nie pamiętają już tak jak my.

„Strupki” są zarówno ciepłe, jak i smutne. To ten rodzaj literatury, który jest pełen melancholii, spokoju, rozważań natury egzystencjalnej, ale nie filozoficznej. Akcja powieści jest niespieszna, skonstruowana ze wspomnień i powrotów do przeszłości. To swoisty album rodzinny utkany z zachowanych w pamięci obrazów i wyjawionych tajemnic. To w końcu historia refleksyjna, która idealnie wpisuje się w zbiór powieści, w których na piedestale stoi rodzina, rodzinny dom, nasze korzenie i tożsamość.

W mojej ocenie „Strupki” są debiutem, na który warto zwrócić uwagę. Bardzo się cieszę, że mogłam tę książkę przeczytać jeszcze przed premierą. Po strupku zostaje ślad, który blaknie, a z czasem całkowicie zanika. Ta powieść zostanie ze mną.

Tytuł: „Strupki”
Autor: Paulina Jóźwik
Wydawnictwo Znak Literanova
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

10 stycznia 2020 0 komentarz

Literatura piękna

„Intryga małżeńska” Jeffrey Eugenides – Stworzyć siebie

przez Katarzyna Denisiuk 7 stycznia 2020

Jeffreya Eugenidesa wpisałam na listę ulubionych pisarzy po przeczytaniu „Middlesex”, za którą autor otrzymał Nagrodę Pulitzera. Po lekturze napisałam: „Jeffrey Eugenides to wspaniały obserwator, który porywa swoją prozą!„. Skoro tak, to inna powieść autora powinna być równie dobra. I tak też jest!

Głównymi bohaterami „Intrygi małżeńskiej” są Madeleine, Leonard i Mitchell – młodzi amerykanie, którzy wchodzą w dorosłe życie. Każdy nich musi dokonywać życiowych wyborów, by jak najlepiej zaprojektować swoją przyszłość. Tę trójkę łączy osoba Madeleine, która jest obiektem głębokiego uczucia zarówno Leonarda, jak i Mitchella. Każdy z nich jest inny. Leonard „to uosobienie szaleństwa, niepokorny geniusz. Mitchell interesuje się religiami Indii i kulturą Europy. Wyjeżdża z Ameryki w daleką podróż, by poszerzać swoje horyzonty i szukać odpowiedzi na frapujące go zagadnienia.

Jak daleko się posuniesz, aby stworzyć siebie?
Uzależnić można się od wszystkiego.
Tych troje uzależniło się od siebie.

Jeffrey Eugenides w swojej powieści ponownie staje po stronie wnikliwego obserwatora zachowań, pragnień i emocji. Serwuje czytelnikowi historię, która w doskonały sposób rozwija się, by rozrosnąć się w intrygujący traktat o słabościach i niedoskonałościach ludzkiej psychiki.

Depresja nie jest czymś, co można odstawić. Nie można pójść na odtrucie, i już. Depresja jest jak siniak, który nie znika. Siniak w głowie. Trzeba tylko uważać, żeby go nie dotknąć, co zaboli. Ale zawsze tam będzie.

Powieść Jeffreya Eugenidesa jest wielowarstwowa, głęboka, naszpikowana wręcz jakże celnymi i mądrymi spostrzeżeniami. Wiedzie czytelnika przez labirynt dylematów i pragnień młodych ludzi, którzy pomimo braku jasno wytyczonego celu, na bieżąco zaliczają kolejne bazy gry jaką jest życie.

To co dodatkowo ujęło mnie w tej historii, to podejście autora do książek i literatury. To element bagażu, który bohaterowie cały czas ze sobą niosą i który im towarzyszy mając wpływ na dokonywane wybory.

Starał się spakować jak najmniej rzeczy na podróż, biorąc po dwie sztuki wszystkiego: koszul, spodni, skarpet, bielizny, i jeden sweter. Lecz gdy przyszedł czas na wyselekcjonowanie lektur, nie udało mu się zachować umiaru i zabrał ze sobą całą biblioteczkę. (…) Plan był taki, żeby po przeczytaniu każdej książki odesłać ją do domu albo oddać komuś, kto będzie nią zainteresowany.

Przy końcu roku 2019 stwierdziłam, że Jeffrey Eugenides jest moim odkryciem w kategorii autor. Kolejną jego powieść już mam na czytniku i nie omieszkam przeczytać. Polecam serdecznie!

Są książki, które przebijają się przez zgiełk świata, chwytają cię za kołnierz i opowiadają tylko o rzeczach najprawdziwszych.

Tytuł: „Intryga małżeńska”
Autor: Jeffrey Eugenides
Wydawnictwo Znak
Tłumaczył: Jerzy Kozłowski
Forma książki: papierowa, niedostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

7 stycznia 2020 0 komentarz

Literatura piękna

„Czyż nie dobija się koni?” Horace McCoy – W demonicznym tańcu

przez Katarzyna Denisiuk 2 stycznia 2020

Bardzo lubię książki, których akcja dzieje się w jednym miejscu, na ograniczonej przestrzeni i to od autora zależy, czy zarazi czytelnika ciekawą historią. Jako przykład mogę podać „Wchodzi koń do baru” Dawida Grossmana, która absorbuje czytelnika od pierwszych stron. Również niewielkiej objętości powieść Horace’a McCoy’a porywa do literackiego tańca.

Akcja książki odbywa się w Hollywood lat trzydziestych, kiedy to w Ameryce jest wysokie bezrobocie, a młodzi ludzie szukają jakiegokolwiek zajęcia przynoszącego dochód. Dwójka nieznanych sobie wcześniej osób, Gloria i Robert, zgłaszają się do udziału w maratonie tańca, gdzie oprócz nagrody pieniężnej za zwycięstwo, każdy z uczestników otrzymuje darmowy wikt. Konkurencja w konkursie jest ogromna, ale determinacja tańczących jeszcze większa. Czy Gloria i Robert wytrwają do końca? Z jakimi demonami przyjdzie im się zmierzyć? Jaki będzie finał szalonego tańca?

Powieść Horace’a McCoy’a zaskakuje. Pod płaszczem prostej historii i jasno wytyczonego celu, do którego dążą bohaterowie, kryje się historia pełna osobistych dramatów. Sukcesywnie i powoli, pomimo dynamiki tańca i serwowanych uczestnikom wyzwań, jesteśmy uczestnikami uzewnętrzniania się i odkrywania siedzących w człowieku bolączek. Przez karty historii przebija ból i nieszczęście paraliżujące racjonalne działanie. To również dowód na to jak chęć spełnienia marzeń aranżuje nasze postępowanie.

Ta powieść jest mocna. To historia, która trafia szybko i celnie, wprawiając czytelnika w zdumienie i zostawiając go w oparach dramatyzmu. „Czyż nie dobija się koni?” to książka, która bardzo pozytywnie mnie zaskoczyła. Polecam!

Tytuł: „Czyż nie dobija się koni?”
Autor: Horace McCoy
Wydawnictwo Zysk i S-ka
Tłumaczył: Lesław Haliński
Forma książki: ebook; Legimi
Gatunek: literatura piękna

2 stycznia 2020 0 komentarz

Literatura piękna

„Przyjaciel” Sigrid Nunez – Przyjaźń to skarb

przez Katarzyna Denisiuk 31 grudnia 2019

Ponownie sięgnęłam po nagrodzoną książkę. „Przyjaciel” Sigrid Nunez w 2018 roku zdobył National Book Award. Jednak, co lepsze, nie wiedziałam o tym fakcie aż do momentu pisania opinii o tej powieści.

W pewnym momencie tego roku postanowiłam, że przeczytam wszystkie książki wydane przez Wydawnictwo Pauza. Mój plan nie doczeka się realizacji, a zaległości będę nadrabiała w przyszłym roku. Niestety, albo i dobrze, stos nieprzeczytanych urośnie, gdyż szefowa wydawnictwa Anita Musioł już zapowiedziała kolejne nowości.

Impulsem do sięgnięcia po „Przyjaciela” był ranking dwumiesięcznika „Książki”, gdzie tytuł ten znalazł się na czwartym miejscu „10 książek roku 2019”. W krótkim poleceniu możemy przeczytać: „Mała powieść o rzeczach najważniejszych. Bez patosu, z poczuciem humoru. No i z psem wielkości kucyka”. Czyż nie brzmi bardzo zachęcająco?

Przyjaźń pomiędzy bohaterką powieści, a jej zmarłym kolegą była wyjątkowa. To taki rodzaj przywiązania i czułości, który zachowuje się w sercach i duszach na zawsze. On był trzykrotnie żonaty. Po jego śmierci została wdowa oraz pies, którym nie miał kto się zaopiekować. A ona kocha zwierzęta.

Prawie dziewięćdziesiąt centymetrów w kłębie. Osiemdziesiąt kilogramów żywej wagi. Dołączyłeś zdjęcie: ty i pies, policzek przy pysku, na pierwszy rzut oka wielki łeb przypominał kucyka.

Gdybym nie wiedziała, że powieść została wydana pod szyldem Wydawnictwa Pauza, to pomyślałabym, że to będzie bardzo lekka w odbiorze opowiastka o przyjaźni pomiędzy człowiekiem, a zwierzęciem. Ale to powieść wydawnictwa, które wybiera historie z drugim dnem, emocjonujące, momentami trudne i skomplikowane. „Przyjaciel” to zdecydowanie najlżejsza z dotychczas przeczytanych przeze mnie „pauzowych powieści”, jednak nadal bardzo dobra i trzymająca wysoki poziom.

„Przyjaciel” zaskoczył mnie wielowarstwowością i zauroczył podejściem do tematu koegzystencji człowieka i psa. Ta wielowarstwowość to jest to wszystko, co związane jest z przedstawieniem nowojorskiego środowiska literackiego. Bohaterka prowadzi luźne rozważania i nostalgicznie przywołuje wspólne chwile spędzone z przyjacielem. Narracja jest niespieszna i refleksyjna. Ten styl opowiadania historii bardzo przepadł mi do gustu.

Nie chcę o tobie rozmawiać, słuchać, jak inni to robią. Oczywiście to frazes: rozmawiamy o zmarłych, by ich zapamiętać, zatrzymać przy życiu w jeden możliwy sposób.

To, za czym tęsknimy – co tracimy i co opłakujemy – właśnie to czyni nas ludźmi, którymi w głębi duszy naprawdę jesteśmy. Nie wspominając o tym, czego w życiu pragnęliśmy, lecz nigdy nie mieliśmy.

Człowiek może zmienić życie psa. Pies może być dla człowieka przyjacielem. Razem mogą stworzyć zgrany duet. I o takim pięknym życiu razem piszę Sigrid Nunez.

Czymże jesteśmy, Apollo, ty i ja, jeśli nie dwiema samotnościami, które nawzajem się chronią i pozdrawiają?

Wiem co znaczy przyjaźń człowieka i psa, dlatego te fragmenty powieści czytałam bardzo emocjonalnie. Niesamowicie mi się podobały.

One nie popełniają samobójstw. Nie płaczą. Ale mogą się rozpaść na kawałki i się rozpadają. Mogą mieć złamane serca i mają. Mogą stracić zmysły i je tracą.

Bardzo lubię książki, wobec których nie mam sprecyzowanych oczekiwań, a okazują się cudowna literacka podróżą. Tak było z „Przyjacielem” Sigrid Nunez, którą to książkę serdecznie Wam polecam. Na pozór jednowymiarowa, okazuje się kopalnią różnorakich emocji.

Tytuł: „Przyjaciel”
Autor: Sigrid Nunez
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Dobromiła Jankowska
Forma książki: ebook - Legimi
Gatunek: literatura piękna

31 grudnia 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Kot niebieski” Martyna Bunda – Kaszubska magia

przez Katarzyna Denisiuk 27 grudnia 2019

„Nieczułość”, literacki debiut Martyny Bundy, ujął mnie swoim ascetyzmem i chłodem, które przekuły się na odbiór tej historii jako prawdziwej. Przyszła kolej na „Kota niebieskiego”. Wiedziałam, że po tę książkę sięgnę, bo poprzednia wywarła na mnie duże wrażenie. Po lekturze próbowałam doszukać się podobieństw pomiędzy tymi dwoma powieściami. W moim odczuciu, fabularnie łączy je niewiele, za to ich wspólnym mianownikiem jest region kaszubski oraz pisarki kunszt Martyny Bundy. Dodatkowo w „Kocie niebieskim” autorka szeroko rozwinęła skrzydła tworząc powieść epicką, która zaskakuje rozmachem. Nie dość, że napisała historię, która rozciąga się na siedem wieków, to stworzyła klimat, który pozwala na wniknięcie w wiele miejsc niedostępnych dla postronnych oczu.

Czym jest tytułowy kot niebieski? To zarówno symbol jak i zwierzę, które towarzyszy czytelnikowi przez całą opowieść. W tysiąc trzysta siedemdziesiątym dziewiątym roku przybył wraz z mnichem przez kaszubską puszczę do miejsca, w którym ów mnich zapragnął wybudować klasztor o najsurowszej regule. O tego momentu kot niebieski będzie świadkiem wielu doniosłych, ważnych, jak i zwyczajnych oraz niecodziennych i magicznych wydarzeń.

Przechodząc przez karty historii poznamy osobliwe postaci. Kata, który w swojej profesji posunie się za daleko, przeoryszę, która potrafi opuszczać mury klasztornego uwięzienia, czy akuszerkę, która swoim zachowaniem wzbudza skrajne emocje. Przez cały czas towarzyszy nam poczucie tajemniczości, nierzeczywistości, baśniowości. To sprawia, że powieść Martyny Bundy czyta się jak niesamowicie ciekawą i pochłaniającą legendę. Czytając „Kota niebieskiego” nie unosimy się cały czas w sferze abstrakcji. Autorka bardzo umiejętnie sprowadza czytelnika na ziemię i serwuje prawdziwe, wzięte z życia, zza progu wiejskiej chaty, czy klasztornego muru wątki i historie.

Po stokroć wolę lochy pod refektarzem, niż mieć zniewoloną duszę w swobodnie puszczonym ciele. W lochach jest ciemno, ale oczy przywykają do ciemności. W zniewolonych duszach rośnie w siłę o wiele mocniejszy cień.

Ten sposób narracji i snucia historii niesamowicie przypadł mi do gustu. Podążałam za przewodnikiem i napawałam się wyobraźnią i warsztatem pisarskim autorki. Poziom abstrakcji zaserwowany przez Martynę Bundę oraz zastosowana symbolika przemówiła do mnie. To była bardzo intrygująca i niezwykła lektura, którą polecam uwadze. Na pewno sięgnę po kolejne powieści autorki.

Chcesz dawać, dawaj, umiesz brać, bierz. Ale nigdy nie sądź, że świat jest ci coś winien.

Tytuł: „Kot niebieski”
Autor: Martyna Bunda
Wydawnictwo Literackie
Forma książki: e-book
Gatunek: literatura piękna

27 grudnia 2019 0 komentarz

Literatura piękna Opowiadania

„Czereśnie będą dziczeć” Mariola Kruszewska – Zapuścić korzenie

przez Katarzyna Denisiuk 25 grudnia 2019

„Czereśnie będą dziczeć” to zbiór krótkich form, opowiadań, które przenoszą czytelnika w świat ludzi borykających się z trudnościami zupełnie obcymi we współczesnych czasach. Oczami Marioli Kruszewskiej, dysponującej bardzo ciekawym stylem i używającej pięknego literackiego języka, obserwujemy życie Marianny, Sabiny, Heleny, Jaśka i innych, czyli zwyczajnych ludzi. Większość z nich to przesiedleńcy, wygnańcy, którzy usiłują na nowo wykształcić mentalne korzenie i wrosnąć w ziemię, na którą rzucił ich los.

Ludzie zajęci swoimi sprawami wymijali się obojętnie na tle cegieł. Potykali się o gruz, o brak wody, o strach przed złodziejami i powrotem Niemców. Uczyli się miasta, zwłaszcza ci wyrwani z korzeniami ze swoich pól, pastwisk i przydomowych ogródków. Uprzątali wojenne barykady. Grzebali ludzi. Grzebali zwierzęta. Grzebali historię. Obsiewali nową rzeczywistość, gotowi w każdej chwili rzucić ją i wracać do siebie.

Każde z opowiadań niesie za sobą jakąś symbolikę, wyróżnik wokół którego zbudowana jest mini historia. Pomimo tego, że jest to zaledwie błysk, urywek, fragment z życia danej postaci, czy rodziny, to jest on niebywale emocjonalny. Każdy jeden pięknie się rozwija, by dać czytelnikowi wiele wrażeń.

Oprócz symboliki, którą niosą opowiadania, są one również kunsztownie namalowanymi obrazami. Możemy się zatrzymać, zadumać i odczytać na swój sposób to, co autorka chciała przekazać.

Robota, robota … Od świtu do nocy. W ziemię tylko patrzeć, w stodołę, w komorę, w sakiewkę. Kartofle liczyć, brukiew zbierać, kwiatki deptać. Do grobu tak. A żyć kiedy? A podziwiać świat kiedy? A chwalić dzieło Pana kiedy? Cieszyć się nim, słuchać jego muzyki? Ludzie głusi się porobili i ślepi na te dary.

Tym czym dodatkowo ujął mnie zbiór opowiadań, to subtelne przeskoki pomiędzy poszczególnymi historiami. Kiedy czytelnik odkrywa w pewnym momencie delikatną sieć powiązań, pozwala mu to na jeszcze głębsze zanurzenie się w życie bohaterów. Chcemy istnieć razem z nimi, chcemy przeżywać z nimi ból wojny, traumatyczny czas przesiedlenia i w końcu trud budowania nowego życia na zgliszczach historii, mając w garści ogromny zasób woli przetrwania.

Wiosna szła leniwie, z ociąganiem. Znaczyła błotem ślady po zimie, dmuchała ciepłym oddechem z źdźbła oziminy, niebieściła sklepienie na powitanie pierwszych ptaków. Ostatnie jęzory brudnego śniegu kryły się w szczelinach. Jędrzej rozpiął ciężki płaszcz i stanął w rozkroku na skraju pola. Łakomie wciągał w nozdrza wilgotne powietrze.

„Czereśnie będą dziczeć” Marioli Kruszewskiej pomimo niewielkiego rozmiaru jest emocjonalnie gęsta. Napisana pięknym językiem sprawia, że mamy poczucie obcowania z czymś niebanalnym i wartościowym. Polecam nie tylko entuzjastom krótkich form.

Tytuł: „Czereśnie będą dziczeć”
Autor: Mariola Kruszewska
Wydawnictwo w Podwórku
Forma książki: papierowa, niedostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna, opowiadania

25 grudnia 2019 0 komentarz

Literatura piękna

„Góra Tajget” Anna Dziewit-Meller – O pamięci

przez Katarzyna Denisiuk 22 grudnia 2019

Ponownie wróciłam do czasów wojny i losów ludzi, na których ten czas odcisnął niezatarte piętno. Tym razem przystanek mojej czytelniczej podróży znalazł się na Śląsku, który wspomina okrucieństwa II Wojny Światowej.

Sebastian mieszka w familioku. Ma żonę, która własnie urodziła dziewczynkę, zwyczajne życie i aptekę odziedziczoną po ojcu. Nieznane dotąd informacje o zbrodniach na dzieciach, mających miejsce w szpitalu znajdującym się tuż koło apteki, nie pozwalają mu spokojnie spać.

Ten niezwykły wstęp to tylko preludium. To zaproszenie skierowane do czytelnika, które otwiera drzwi do poruszającej i mocnej emocjonalnie lektury.

Ziemia stawia opór, jakby zaciskała zęby. „Nie! Nie, kurwa! – zdaje się mówić ludziom wbijającym w nią łopaty. – Nie przyjmę już ani jednego trupa więcej! Proszę natychmiast stąd odejść! Wypierdalajcie, ludzie!”.

Historia opowiedziana przez Annę Dziewit-Meller ma kilku narratorów i całe rzesze cichych bohaterów. Autorka mówi głosem zarówno skrzywdzonych, jak i oprawców. Obydwa brzmią bardzo mocno i wnikają głęboko poruszając każdą strunę wrażliwości. Tworzy historie, które z czasem rozkładają się przed nami tworząc piękny, literacki wachlarz.

Czy to możliwe, że człowiek rodzi się nie tam, gdzie powinien, i że anioły niosące matkom dzieci mylą czasem szlaki?

„Góra Tajget” jest napisana stylem, który bardzo dobrze współgra z fabułą. W jednej chwili zderza się zło z codziennością i trywialnymi czynnościami, a to sprawia, że wszystko odczuwamy mocniej i boleśniej. Obok takiej prozy nie można przejść obojętnie. Mi się nie udało. Wabi czytelnika i sprawia, że pomimo ciężaru gatunkowego, z przyjemnością się w nią zagłębiamy i z nią obcujemy.

Nicość jest lepsza. Nic, cisza i śnieg kryjący ziemię. I ciemność. Tak sobie wyobrażam życie wieczne. Wieczne nic.

Tytuł: „Góra Tajget”
Autor: Anna Dziewit-Meller
Wydawnictwo Wielka Litera
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

22 grudnia 2019 0 komentarz