Literatura faktu

Sekta „Świątynia Ludu”

znana również pod pełną nazwą Świątynia Ludu Uczniów Chrystusa, to sekta religijna, założona przez Jamesa Jonesa w 1956 w Indianapolis i przeniesiona w 1965 do Kalifornii. W szczytowym okresie popularności do sekty należało około 30 tysięcy ludzi. Dysponowała ona majątkiem około 15 mln dolarów, a jej przywódca Jim Jones dla wyznawców kultu stanowił bezwzględny autorytet moralny. Sekta upadła pod koniec 1978 w wyniku zbiorowej śmierci 918 osób 18 listopada 1978 w ośrodku sekty w Gujanie.

Liczba ofiar i sposób w jaki zmarły, sprawiły, że historia Jonestown i Świątyni Ludu była jednocześnie przerażająca i fascynująca. opinia publiczna żądała szczegółów, ludzie chcieli wiedzieć wszystko, a środki masowego przekazu stawały na głowie, aby spełnić ich oczekiwania.

Czym żyła Ameryka?

Jeff Guinn, wielokrotnie nagradzany dziennikarz śledczy, wziął na tapet temat, którym żyła Ameryka. Nie znam żadnych publikacji dotyczących życia Jamesa Jonesa oraz jego sekty. Z ogromną ciekawością zaczęłam czytać „Co się stało w Jonestown?” chcąc poznać mechanizmy, które zadziałały w taki sposób, że Jones zgromadził wokół siebie setki wiernych i popleczników. Co więcej, gros tych osób było z nim do końca, poddając się zbiorowemu samobójstwu.

Kim był James Warren Jones?

Jeden człowiek mający wizję, będący wierny swoim wartościom, chcący osiągnąć swój cel. Jeff Guinn zabiera czytelnika w podróż przez hrabstwo Mendocino, San Francisco, aż do Jonestown w Gujanie. Poznajemy człowieka, który z niebywałą konsekwencją, krok po kroku dążył do realizacji marzeń. Potrafił zjednać sobie setki wiernych, dbając o nich, wyciągając pomocną dłoń i indoktrynując. Patrząc na jego działalność wielu poczynaniom można przyklasnąć, pogratulować decyzji, czy podjętych działań. Jednak bardzo szybko, na tej drodze ku szczytnym celom coś się zepsuło i wdarł się wirus niszczący dobro, przemieniając go w zło, pod postacią całkowitego zniewolenia.

Sam Jones był stale obecny w życiu swoich wiernych, zawsze w pozytywny sposób. Miał niesamowitą pamięć do nazwisk – do każdego zwracał się indywidualnie, co sprawiało, że ludzie czuli się wyjątkowi. (…) Do większości kobiet zwracał się „kochana”, a do młodych mężczyzn – „synu”. Nie było wątpliwości, że poważnie traktuje rolę przywódcy.

Przekonanie o swojej nieomylności i niezwyciężoności zgubiło jego oraz sektę.

Wrażenia z lektury

„Co się stało w Jonestown?” to bardzo obszerna powieść, która jest rezultatem wyczerpującego i gruntowego badania Jeffa Guinna. Pomimo naszpikowania faktami, zbitego tekstu niemal bez dialogów, czyta się ją rewelacyjnie. Elektryzujący temat, czyli charyzmatyczny przywódca oraz bardzo dobry styl autora sprawiły, że czytelnik z przyjemnością i fascynacją zagłębia się w historię na długie godziny. Świetna! Niebywale ciekawa!

Tytuł: „Co się stało w Jonestown? Sekta Jima Jonesa i największe zbiorowe samobójstwo”
Autor: Jeff Guinn
Wydawnictwo Poznańskie
Tłumaczył: Katarzyna Bażyńska-Chojnacka
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka i audiobooka - czyta Jakub Kamieński
Gatunek: literatura faktu

Książki naukowe, popularnonaukowe to ten rodzaj literatury, po który nie często sięgam. Jeśli już, to temat w nich poruszany musi mnie czymś przyciągnąć. W „Podziemiach. W głąb czasu” Robert Macfarlane zwraca się w kierunku natury i matki ziemi, a to jest obszar, który zawsze będzie mi bliski. Warto również dodać, że autor słynie z powieści, których bohaterem jest otaczający nas świat. Przy okazji lektury najnowszej książki, sprawdziłam dorobek literacki autora i bardzo zainteresowała mnie powieść „Góry. Stan umysłu„, za którą otrzymał Nagrodę Magellana. Może po zbadaniu podziemi, czas na wyprawę w góry?

Pod ziemią umieszczaliśmy zawsze to, czego się obawiamy i z czym wolelibyśmy się rozstać, ale także to, co kochamy i chcielibyśmy ocalić.

Powieść Roberta Macfarlane’a to kopalnia wiedzy o świecie, a raczej o tym, co znajduje się pod ziemią. Na kartach swojej książki zabiera czytelnika w odległe tereny kuli ziemskiej. Schodzimy w głąb Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Słowenii, Norwegii, Finlandii oraz skutej lodem Grenlandii. Nie dość, że odkrywamy miejsca, o których prawdopodobnie nie mieliśmy pojęcia, to dodatkowo poznajemy ludzi, dla których są one domem.

Powieść Roberta Macfarlane’a to nie tylko swoisty przewodnik po nieznanych lub mniej znanych obszarach oraz krainach. To również spora dawka historycznych faktów, które miały wpływ na obecną rzeczywistość oraz informacje, które budują zatrważającą przyszłość naszej planety.

Człowiek bardzo często jest intruzem, który rości sobie prawa niemal do wszystkiego. Szturmem zagospodarowuje to co na ziemi, jak również bez pardonu ingeruje w to co pod powierzchnią. Zwariowany pęd ku rozwojowi gospodarki za nic ma otaczającą nas przyrodę, która dostaje zadyszki i nie funkcjonuje tak jak powinna.

„Podziemia. W głąb czasu” to powieść, którą można czytać na wiele sposobów. Pochłonąć w kilka dni, albo czytać niespiesznie, wracając do miejsc, które autor chce nam pokazać. Niewątpliwie, niezależnie od tego jak będziemy poznawać opisane miejsca, ta lektura jest fascynująca. Dla ciekawych świata oraz chcących poczuć dreszcz emocji, który towarzyszy tym wszystkim, którzy schodzą w głąb ziemi. Język jakim posługuje się autor i sposób wyrażania emocji jest tak sugestywny, że kilkukrotnie czytałam z przyspieszonym pulsem i gęsią skórką. Wyjątkowa.

Tytuł: „Podziemia. W głąb czasu”
Autor: Robert Macfarlane
Wydawnictwo Poznańskie
Tłumaczył: Jacek Konieczny
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura faktu

To co jest niedostępne i nieznane przeciętnemu człowiekowi, potrafi mocno zaciekawić. Jednym z takich miejsc jest polskie więzienie. Nikt nie chce tam się znaleźć, ale myśli – jak tam jest? Wyroki, które odsiadują przestępcy są różne. Różni je długość, prawa i zakazy oraz szeroko rozumiana uciążliwość. Więzienia jako takie różnią się między sobą, co nie dziwi – tak jak różnorodność na przykład polskich szkól, czy szpitali. Podlegają temu samemu prawu, a rzeczywistość za ich drzwiami niejednokrotnie ma inne oblicza.

W ubiegłym roku wysłuchałam reportażu Pawła Kapusty zatytułowanego „Gad. Spowiedź klawisza„. Autor opisuje w nim więzienną rzeczywistość z perspektywy strażników. Niektóre opisywane tam zachowania więźniów szokują, a całość książki potwierdza, że praca za murami jest niebywale obciążająca psychicznie.

Nina Olszewska poszła w swoich rozważaniach w zupełnie innym kierunku. W „Pudle. Opowieści z polskich więzień” opisała życie więźniów, ale przede wszystkim oddała im głos, aby sami opowiedzieli jak radzą sobie z izolacją.

Bardzo podoba mi się bezstronność autorki, bez oceniania drugiego człowieka. Siadała twarzą w twarz ze skazanym i słuchała. Pytała i przyjmowała to co mówili. A mówili o tym, czym się zajmują, jak pracują (jeśli mają taki przywilej i możliwość), co planują zrobić, gdy kara dobiegnie końca. Opowiadali o rodzinach, dzieciach, tym wszystkim, co pozwala im przetrwać. Jedni wyjdą i nie wrócą, a spora grupa trafi za kratki ponownie.

Nina Olszewska nie szokuje swoją powieścią, ale z dużą dawką empatii podchodzi do drugiego człowieka, nie przyklejając mu łatki z przestępstwem jakie popełnił (niejednokrotnie nie wiedziała jakie ono było).

„Pudło. Opowieści z polskich więzień” czyta się bardzo dobrze. Jeśli ktoś chciałby się dowiedzieć, jak żyje się za kratami, co się odczuwa i o czym myśli, to ta książka będzie idealna.

PS W ramach Domowych Targów Książki Wydawnictwa Poznańskiego, wysłuchałam rozmowy z Niną Olszewską, która opowiadała o procesie tworzenia powieści. Bardzo interesujące były jej kulisy, z całym skomplikowanym i sformalizowanym procesem jaki musiała przejść przed wejściem do danego więzienia i rozmową z osadzonymi.

Tytuł: „Pudło. Opowieści z polskich więzień”
Autor: Nina Olszewska
Wydawnictwo Poznańskie
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura faktu