Kategoria:

Literatura faktu

Literatura faktu

„Podziemia. W głąb czasu” Robert Macfarlane – Co zostawimy po sobie?

przez Katarzyna Denisiuk

Książki naukowe, popularnonaukowe to ten rodzaj literatury, po który nie często sięgam. Jeśli już, to temat w nich poruszany musi mnie czymś przyciągnąć. W „Podziemiach. W głąb czasu” Robert Macfarlane zwraca się w kierunku natury i matki ziemi, a to jest obszar, który zawsze będzie mi bliski. Warto również dodać, że autor słynie z powieści, których bohaterem jest otaczający nas świat. Przy okazji lektury najnowszej książki, sprawdziłam dorobek literacki autora i bardzo zainteresowała mnie powieść „Góry. Stan umysłu„, za którą otrzymał Nagrodę Magellana. Może po zbadaniu podziemi, czas na wyprawę w góry?

 

Pod ziemią umieszczaliśmy zawsze to, czego się obawiamy i z czym wolelibyśmy się rozstać, ale także to, co kochamy i chcielibyśmy ocalić.

Powieść Roberta Macfarlane’a to kopalnia wiedzy o świecie, a raczej o tym, co znajduje się pod ziemią. Na kartach swojej książki zabiera czytelnika w odległe tereny kuli ziemskiej. Schodzimy w głąb Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Słowenii, Norwegii, Finlandii oraz skutej lodem Grenlandii. Nie dość, że odkrywamy miejsca, o których prawdopodobnie nie mieliśmy pojęcia, to dodatkowo poznajemy ludzi, dla których są one domem.

 

Powieść Roberta Macfarlane’a to nie tylko swoisty przewodnik po nieznanych lub mniej znanych obszarach oraz krainach. To również spora dawka historycznych faktów, które miały wpływ na obecną rzeczywistość oraz informacje, które budują zatrważającą przyszłość naszej planety.

 

Człowiek bardzo często jest intruzem, który rości sobie prawa niemal do wszystkiego. Szturmem zagospodarowuje to co na ziemi, jak również bez pardonu ingeruje w to co pod powierzchnią. Zwariowany pęd ku rozwojowi gospodarki za nic ma otaczającą nas przyrodę, która dostaje zadyszki i nie funkcjonuje tak jak powinna.

 

„Podziemia. W głąb czasu” to powieść, którą można czytać na wiele sposobów. Pochłonąć w kilka dni, albo czytać niespiesznie, wracając do miejsc, które autor chce nam pokazać. Niewątpliwie, niezależnie od tego jak będziemy poznawać opisane miejsca, ta lektura jest fascynująca. Dla ciekawych świata oraz chcących poczuć dreszcz emocji, który towarzyszy tym wszystkim, którzy schodzą w głąb ziemi. Język jakim posługuje się autor i sposób wyrażania emocji jest tak sugestywny, że kilkukrotnie czytałam z przyspieszonym pulsem i gęsią skórką. Wyjątkowa.

 
Tytuł: „Podziemia. W głąb czasu”
Autor: Robert Macfarlane
Wydawnictwo Poznańskie
Tłumaczył: Jacek Konieczny
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Pudło. Opowieści z polskich więzień” Nina Olszewska – Za kratami

przez Katarzyna Denisiuk

To co jest niedostępne i nieznane przeciętnemu człowiekowi, potrafi mocno zaciekawić. Jednym z takich miejsc jest polskie więzienie. Nikt nie chce tam się znaleźć, ale myśli – jak tam jest? Wyroki, które odsiadują przestępcy są różne. Różni je długość, prawa i zakazy oraz szeroko rozumiana uciążliwość. Więzienia jako takie różnią się między sobą, co nie dziwi – tak jak różnorodność na przykład polskich szkól, czy szpitali. Podlegają temu samemu prawu, a rzeczywistość za ich drzwiami niejednokrotnie ma inne oblicza.

W ubiegłym roku wysłuchałam reportażu Pawła Kapusty zatytułowanego „Gad. Spowiedź klawisza„. Autor opisuje w nim więzienną rzeczywistość z perspektywy strażników. Niektóre opisywane tam zachowania więźniów szokują, a całość książki potwierdza, że praca za murami jest niebywale obciążająca psychicznie.

 

Nina Olszewska poszła w swoich rozważaniach w zupełnie innym kierunku. W „Pudle. Opowieści z polskich więzień” opisała życie więźniów, ale przede wszystkim oddała im głos, aby sami opowiedzieli jak radzą sobie z izolacją.

Bardzo podoba mi się bezstronność autorki, bez oceniania drugiego człowieka. Siadała twarzą w twarz ze skazanym i słuchała. Pytała i przyjmowała to co mówili. A mówili o tym, czym się zajmują, jak pracują (jeśli mają taki przywilej i możliwość), co planują zrobić, gdy kara dobiegnie końca. Opowiadali o rodzinach, dzieciach, tym wszystkim, co pozwala im przetrwać. Jedni wyjdą i nie wrócą, a spora grupa trafi za kratki ponownie.

 

Nina Olszewska nie szokuje swoją powieścią, ale z dużą dawką empatii podchodzi do drugiego człowieka, nie przyklejając mu łatki z przestępstwem jakie popełnił (niejednokrotnie nie wiedziała jakie ono było).

„Pudło. Opowieści z polskich więzień” czyta się bardzo dobrze. Jeśli ktoś chciałby się dowiedzieć, jak żyje się za kratami, co się odczuwa i o czym myśli, to ta książka będzie idealna.

 

PS W ramach Domowych Targów Książki Wydawnictwa Poznańskiego, wysłuchałam rozmowy z Niną Olszewską, która opowiadała o procesie tworzenia powieści. Bardzo interesujące były jej kulisy, z całym skomplikowanym i sformalizowanym procesem jaki musiała przejść przed wejściem do danego więzienia i rozmową z osadzonymi.

 
Tytuł: „Pudło. Opowieści z polskich więzień”
Autor: Nina Olszewska
Wydawnictwo Poznańskie
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Jeśli nie wiesz, skąd jesteś, nie wiesz, kim jesteś; "Domy bezdomne" Dorota Brauntsch
Literatura faktu

„Domy bezdomne” Dorota Brauntsch – Historia śląskiej wsi

przez Katarzyna Denisiuk

„Kto zdążył, ten wyburzył” – słyszy Dorota Brauntsch. Bo murowane domy chłopskie na ziemi pszczyńskiej z XIX i początków XX wieku wreszcie zostały uznane za zabytki, dowód kultury, a więc podlegają ochronie. Tylko że prawie wszystkie już zniknęły… I nadal znikają.

Książka Doroty Brauntsch z Serii Reporterskiej Wydawnictwa Dowody na Istnienie jest zlepkiem przeróżnych historii, których spoiwem jest dom. Nie tylko jako miejsce, gdzie żyje podstawowa jednostka społeczna jaką jest rodzina, ale również dom jako budynek, którego trzeba było wybudować od pierwszej do ostatniej cegły. Dom jako miejsce schronienia, jak i obiekt, który ulega starzeniu i rozpadowi.

 

Autorka skupiła się na ubraniu historii starych domów, gdzie niemal każda cegła kryje w sobie jakąś tajemnicę. Zarzewiem do napisania książki był projekt fotograficzny, który realizowała. Zdjęcia, szalenie klimatyczne, znajdują się również w „Domach bezdomnych”.

 

Książka Doroty Brauntsch oczarowała mnie stylem, bardzo osobistym i ciepłym.  Jak trafnie napisał Filip Springer „Domy bezdomne” to „podręcznikowy przykład reporterskiej czułości dla tematu”. Wiele z fragmentów książki urzekło mnie i sprawiło, że mój egzemplarz jest pozaznaczany w licznych miejscach, w których padły piękne słowa i zdania.

Bo dom buduje się dla innych.

I nie tylko dla najbliższych, dla dzieci czy wnuków, ale dla wszystkich. Dla otoczenia. Dla miejsca. Zależało im, żeby nie zepsuć przestrzeni, żeby nawiązać z nią relację, wtopić się w krajobraz. Żeby nadal było tu tak pięknie.

Jednak całość powieści wydaje mi się niespójna, gdyż zbudowana jest z luźno połączonych historii. Książkę można czytać otwierając ją na dowolnym rozdziale. Autorka serwuje ciekawą literacką podróż, w której zabrakło mi pogłębienia tematu. Dlatego też myślę, że „Domy bezdomne” byłyby świetnym dodatkiem do autorskiego albumu ze zdjęciami, a nie na odwrót.

Dom trzyma człowieka, zakotwicza. Jeśli nie wiesz, skąd jesteś, nie wiesz, kim jesteś.

 
Tytuł: „Domy bezdomne”
Autor: Dorota Brauntsch 
Wydawnictwo Dowody na Istnienie
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Przeżyć. Moja tragedia na Nanga Parbat” Élizabeth Revol – Walka o życie

przez Katarzyna Denisiuk

Tytuł i podtytuł książki mówią niemal wszystko. Książka Élizabeth Revol jest zapisem tragedii jaka wydarzyła się w styczniu 2018 roku, po zdobyciu przez francuską himalaistkę oraz Tomka „Czapkinsa” Mackiewicza szczytu Nanga Parbat. Wyszli na ośmiotysięcznik w swoim stylu, bez rozgłosu, licząc na siebie i swoje siły. Jedno z nich zostało w lodowej szczelinie na zawsze. Élizabeth Revol walczyła o swojego partnera wspinaczkowego do ostatniej minuty, jednak Naga Góra miała inny zamysł. 

 

Historia Élizabeth Revol nie podlega ocenie. Jedynie co możemy, to z zapartym tchem i mocno bijącym sercem słuchać o przeżyciach i piekle jaki himalaistka przeżyła w górach. „Przeżyć. Moja tragedia na Nanga Parbat” jest świadectwem człowieka, który robi to co najbardziej kocha, od czego jest uzależniony i co wypełnia go niczym życiodajny tlen.

 

W książce tej nie znajdziemy historii życia alpinistki, a jedynie wzmianki. Próżno również doszukiwać się zdjęć z licznych wypraw. Autorka skupiła się na jednym – wiernym odtworzeniu, minuta po minucie, zdobycia szczytu i dramatycznej walki o życie partnera i powodzenie wyprawy. Ilość decyzji jakie musiała podjąć, wysiłku fizycznego jaki musiała włożyć, przyprawia o zawrót głowy. Kobieta mocarz! Pozostaję w podziwie i darzę wielkim szacunkiem tego człowieka pełnego pasji, dążącego do realizacji marzeń zgodnie z sobą i ze swoimi wartościami. Mam nadzieję, że wielokrotnie usłyszymy o jej wyprawach na dach świata.

Wciąż wracam do tego, co przeżyłam tam z nim – a potem już bez niego. Kiedy jestem sama przychodzą mi do głowy jednocześnie tysiące słów, widzę tysiące niuansów. Może potęga słów złagodzi ból… Cały czas myślę o nim; o tym, jak żył, o jego filozofii, jego sztuce życia, jego miłości do Nangi.

 

Książka Élizabeth Revol jest doskonałym uzupełnieniem książki Dominika Szczepańskiego „Czapkins. Historia Tomka Mackiewicza” (opinię o książce znajdziecie na blogu klikając na tytuł). Serdecznie polecam obydwa audiobooki. Nie można się oderwać od słuchania!

 
Tytuł: „Przeżyć. Moja tragedia na Nanga Parbat”
Autor: Élizabeth Revol
Wydawnictwo Agora, Audioteka
Tłumaczył: Anastazja Dwulit
Forma książki: audiobook, czyta Paulina Holtz
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Miedzianka. Historia znikania” Filip Springer – O pamięci

przez Katarzyna Denisiuk

Bardzo żałuję, że nie przeczytałam/wysłuchałam „Miedzianki. Historia znikania” Filipa Springera przed wakacjami w Mniszkowie, który sąsiaduje z Rudawami Janowickimi i Miedzianką. Słuchając audiobooka wracałam myślami do tej pięknej krainy i przywoływałam obrazy, o których w swojej książce pisze Filip Springer.

Filip Springer przez ponad dwa lata szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego miasteczko z siedmiowiekową tradycją zniknęło z powierzchni ziemi. Czy stało się tak na skutek zniszczeń spowodowanych rabunkowym wydobyciem uranu przez Rosjan prowadzonym tutaj w latach 1948 – 1952? Czy też opowieści o szkodach górniczych zostały wymyślone przez władzę jako pretekst do wyburzenia miasta i ukrycia tajemnicy z przeszłości?

 

To co każdy turysta może obecnie zobaczyć w Miedziance, niewielkim miasteczku nieopodal Jeleniej Góry, jest niczym w porównaniu z tym jak ono wyglądało w ubiegłym wieku. Filip Springer zabiera czytelnika w podróż do przeszłości. Maluje przed nim jako żywe scenki z życia jej niemieckich mieszkańców, którzy musieli się mierzyć z obecnością rosyjskich żołnierzy i polskich osadników. Przywołuje ducha pasma Rudaw Janowickich. Wskrzesza przemysł wydobywczy, gdzie w kopalniach uranu niczego nieświadomi ludzie wydobywali promieniotwórczy pierwiastek. Opowiada również o historii browaru, który szczycił się trunkiem najwyższej jakości i smaku. Sprawia, że pamięć o miejscu, które zniknęło jest nadal żywa.

 

„Miedzianka. Historia znikania” to kawał dobrej, reporterskiej pracy. Po wysłuchaniu audiobooka, znów mnie tam ciągnie.

 
Tytuł: „Miedzianka. Historia znikania”
Autor: Filip Springer
Wydawnictwo Czarne, Audioteka
Forma książki: audiobook, czyta Piotr Warszawski; dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Mindhunter. Tajemnice elitarnej jednostki FBI” Mark Olshaker, John E. Douglas – Umysł ludzkiej bestii

przez Katarzyna Denisiuk

Literatura faktu i reportaż to ostatnio jedne z moich ulubionych gatunków literackich. Czyżby owładnął mną głód wiedzy? Szkoła dawno już za mną, więc teraz chłonę nowinki i wypełniam braki posiłkując się literaturą. I uważam, że to jest pięknie wartościowe, bo czytam i słucham zaspokajając potrzebę obcowania z książką równocześnie dokształcając się.

 

Na okładce obrazek jak z testu Rorschacha zwiastuje ciekawą lekturę. Również tytuł książki mówi wiele. Jeśli te dwie informacje zepniemy nazwiskami autorów, to otrzymujemy rzetelną, naszpikowaną faktami literaturę. 

John E. Douglas, jest jednym z najwybitniejszych profilerów w dziejach FBI. Związany z Akademią FBI w Quantico w Wirginii, gdzie pracował w Jednostce Nauk Behawioralnych (Behavioral Science Unit), przemianowanej później na Jednostkę Wsparcia Dochodzeń (Investigative Support Unit), nad nowymi metodami analizy kryminalistycznej (psychologia stosowana).
Jeździł po stanach, gdzie prowadził wykłady o tworzeniu profili psychologicznych przestępców.

Wspólnie z Royem Hazelwoodem (agent federalny) i Ann Burgess (psycholog) pracowali nad projektem badań (rozmowy z osadzonymi seryjnymi mordercami), które pomogą zrozumieć zachowania przestępców. Dało to początek analizie kryminalistyczno-dochodzeniowej.

Stał się pierwowzorem postaci agenta Jacka Crawforda z filmów o Hannibalu Lecterze.

 

Czy może być ktoś bardziej predestynowany, żeby ciekawie, a przede wszystkim wiernie i prawdziwie opowiedzieć o pracy profilera? 

 

„Mindhuntera” wysłuchałam w formie audiobooka w interpretacji Adama Baumana. Pochłonął mnie na kilkanaście pasjonujących godzin. John E. Douglas mówi o początkach swojej kariery (o drodze wcale nie takiej oczywistej i jasno wytyczonej), jak stał się specjalistą w swojej dziedzinie. Przede wszystkim jednak podzielił się z czytelnikiem niezliczoną ilością kryminalnych przypadków i spraw, nad którymi pracował. Niejednokrotnie podczas lektury można się wzdrygnąć i przerazić, ale nie może być inaczej skoro wnikamy do umysłu największych zwyrodnialców.

John E. Douglas otwiera przed nami drzwi do mrocznego świata. Dobrze, że możemy do niego wejść tylko poprzez literaturę. Efekt poznawczy jest bardzo ciekawy. Polecam, bo to było bardzo interesujące doświadczenie.

 
Tytuł: „Mindhunter. Tajemnice elitarnej jednostki FBI”
Autor: Mark Olshaker, John E. Douglas
Wydawnictwo Znak Liternova, Audioteka
Tłumaczył: Jacek Konieczny
Forma książki: audiobook, czyta Adam Bauman; dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota” Paweł Piotr Reszka – Próbując zrozumieć

przez Katarzyna Denisiuk

Książki czytamy żeby zaspokoić jakąś zachciankę. Gdy chcemy się pośmiać sięgamy po komedie, gdy poczuć dreszcz strachu, po horror i literaturę grozy. Hedonistyczna natura człowieka czuje się wtedy zaspokojona. Ale są jeszcze takie książki, dzięki którym dowiadujemy się nowych rzeczy, czy też odświeżamy wiadomości, które kiedyś posiedliśmy. Taką rolę odgrywają w głównej mierze reportaże oraz literatura faktu. Ich esencją jest (winna być) prawda oparta na rzetelnie zebranych danych, wynikach badań, literaturze fachowej, źródłach naukowych, czy też informacjach uzyskanych z „pierwszej ręki”, czyli od świadków zdarzenia.

Po „Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota” sięgnęłam na fali powieści o Żydach („Stramer” Mikołaja Łozińskiego oraz „Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna” Moniki Sznajderman), które rozbudziły we mnie chęć dalszego obcowania z żydowskim światem. Przeczytałam, a moja głowa „eksplodowała”.

Wiecie czym są płuczki? „To doły wykopywane w okolicy byłego obozu zagłady w Sobiborze, na bagnach. W tych dołach okoliczni mieszkańcy i przejezdni przepłukiwali ludzkie kości”. I o tym jest właśnie reportaż Pawła Piotra Reszki. O ludziach, którzy przeszukiwali ziemie dawnych obozów zagłady, aby znaleźć złoto, pieniądze i inne kosztowności, które zostały po wymordowanych Żydach.

To kopanie, to i tak nie pomogło ani nie zaszkodziło temu umarłemu. Nic złego nikt nie robił. To, com tam znalazł, to by i tak przepadło. Chociaż Żydzi też byli ludźmi.

 

Nie, w niedzielę raczej nie kopali, ot tak ktoś może poszedł sobie spacerkiem i jeszcze nogą gdzieś tam coś ruszył. Każdy był bogobojny, wierzący i uważał, że w niedzielę nie należy pracować.

 

Żona: – Czy chodzenie tam to był grzech? Jak one już były martwe, a tu bida była, to nie jest grzech. Tak se myślę. A pan myśli, że to był grzech rąbać te ciała, szukać tam grosza jakiegoś?

Ja: – To ludzie byli.

Ona: – Ale nieżywe.

 

Reportaż Pawła Piotra Reszki to bardzo mocna lektura, żadne fikcyjne bajdurzenie, które nie pobije emocjonalnie książek opartych na faktach. Ten reportaż jest kluczem do zamkniętej świadomości, który po raz kolejny uzmysławia do czego zdolny jest człowiek. O okrucieństwie można przeczytać wiele książek, ale w reportażu Pawła Piotra Reszki mamy namacalny dowód, że ludzkie pojmowanie człowieczeństwa ma niejedną twarz.

Wstrząsająca i bardzo dobra książka!

 
Tytuł: „Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota”
Autor: Paweł Piotr Reszka
Wydawnictwo Agora
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura faktu, reportaż
3 komentarze
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna” Monika Sznajderman – Piętno niepamięci

przez Katarzyna Denisiuk

Monika Sznajderman napisała książkę, która porusza do głębi i sprawia, że patrzymy na przeszłość oczami badacza rodzinnych historii. Oddała w ręce czytelnika dzieło będące zarówno pamiątką rodzinną, rodzinnym albumem jak i niebywale cennym dokumentem, który przerzucił most nad przepaścią dwóch światów.

Wbrew tytułowi, to nie jest książka historyczna. To książka o pamięci. A właściwie o dwóch pamięciach, które się w żadnym miejscu nie spotykają. I o losach, które od stuleci toczyły się równolegle, nigdy razem. Losach moich dwóch rodzin – polskiej i żydowskiej.

Autorka podzieliła się z czytelnikiem wspomnieniami, a przede wszystkim odnalezionymi śladami pozostawionymi z jednej strony przez żydowską rodzinę z Radomia, z drugiej przez ziemiańską rodzinę z Lubelszczyzny.

To były dwa światy, które przed wojną egzystowały blisko siebie, a miały tak mało ze sobą wspólnego. Ta ujawniająca się odmienność sprawia, że książka Moniki Sznajderman jest pochodem permanentnych kontrastów. Poznajemy członków rodziny ojca autorki niemal całkowicie zgładzonej w Holocauście oraz inteligencką rodzinę matki mieszkającą w dworku. 

(…) splotły się losy Lipskich, Lachertów, Ciświckich i Mottych z losami Rozenbergów, Weissbaumów, Flamenbaumów i Sznajdermanów.

 

To czym ujęła mnie Monika Sznajderman, to sposób opisania historii – bez oceniania, bez rzucania na szale win i grzechów. Jednak przede wszystkim chylę czoła przez autorką za podjęcie się bardzo trudnego zadania ocalenia od zapomnienia tych, których już nie ma oraz wskrzeszenie pamięci o miejscach, w których żyli.

Wiele jest niewidzialnych miast w Polsce, ale Radom wydaje się szczególnie nasycony niewidzialnością. Nic to nie przypomina niczego, nic do niczego nie pasuje.

 

W moich żyłach płynie krew wielu pokoleń radomskich Żydów: Grunbergów, Blatów, Flamenbaumów, Sznajdermanów, Hubermanów. Zamieszkiwali to miasto, odeszli niezauważalnie, a nikt po nich nie płacze. Dlatego muszę pamiętać. (…) Dlatego właśnie to robię – drążę i mnożę, ściubię, nizam i wyłapuję. Z wygrzebanych fragmentów historii, z nielicznych dokumentów i jeszcze mniej licznych słów mojego ojca, ocalałego z Holokaustu, buduję opowieść.

 

Monika Sznajderman pisze pięknie. Pisze z wyczuciem i z empatią. Czytamy o historii jej rodziny, oglądamy ocalałe cudem zdjęcia i wracamy myślami do tego co było. Myślę, że autorka osiągnęła to co zamierzała. Dzięki jej uporowi w dążeniu do przywrócenia pamięci, czytelnicy otrzymali poruszający obraz tragicznej historii Polski XX wieku. 

 
Tytuł: „Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna”
Autor: Monika Sznajderman
Wydawnictwo Czarne
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktu

„Gad. Spowiedź klawisza” Paweł Kapusta – O więziennym życiu z perspektywy strażnika

przez Katarzyna Denisiuk

Zastanawialiście się kiedyś jak wygląda praca funkcjonariusza służby ochrony więziennictwa? Z jakimi trudnościami spotyka się w swojej pracy? Czy klawisz, zwany za murem więzienia gadem, ma godną pracę i zarobki adekwatne do tego z kim i czym się mierzy każdego dnia?

Ja nie. Dlatego sięgnęłam po najnowszy reportaż Pawła Kapusty „Gad. Spowiedź klawisza”. Po wysłuchaniu audiobooka mogę powiedzieć, że jest to niesamowicie ciekawa, zaskakująca i przede wszystkim wstrząsająca opowieść.

 

 Paweł Kapusta rozmawiał z wieloma osobami, znajdującymi się na różnych szczeblach więziennej hierarchii. Jednak przede wszystkim dał głos tym, którzy byli i są najbliżej skazanych. Jego reportaż składa się z historii ludzi, na których praca odcisnęła piętno, którego nie można wymazać, i które nie blaknie. Ludzi, którzy codziennie musieli spotykać się z bezwzględnymi przestępcami oraz więźniami cierpiącymi na choroby psychiczne.

Reportaż Pawła Kapusty to również reportaż o polskim systemie więziennictwa, który stwarza takie a nie inne (jakie? dowiecie się z książki) warunki pracy. Autor wspomina też o instytucji kata, która już w polskim prawie nie funkcjonuje oraz o karze śmierci – jak się odbywała i jaka była ostatnia droga skazanego. 

Mam powiedzenie: jeśli masz wyższe wykształcenie, to musisz mieć jeszcze średnie wyobrażenie i podstawowe wychowanie.

 

Możecie pomyśleć, że klawisz zawsze stoi po dobrej, jasnej stronie. Jest praworządny i nieskazitelny. Nic bardziej mylnego. Autor nie umywa rąk od opisywania prawdy o gadach, którzy mają nielegalny kontakt ze skazanymi – „przemyt, handel, noszenie grypsów, telefonów komórkowych, alkoholu. O kontaktach seksualnych strażników z więźniami również Paweł Kapusta napisał.”

 

Sięgając po ten reportaż oczekiwałam prawdy, bez lukru i tandetnego plastiku. Otrzymałam obraz szokujących realiów, które wielokrotnie powodowały piętrzące się w głowie pytania: jak to jest możliwe? Po wysłuchaniu audiobooka, w genialnej interpretacji Janusza Chabiora, chylę czoła przed pracą strażników więziennych, których warunki pracy są równie podłe jak otrzymywane przez nich wynagrodzenie. 

(…) żeby wytrwać w służbie 28 lat, trzeba mieć jaja ze stali i psychikę z tytanu, a nie uśmiech przyklejony do twarzy.

 

Mocna i bezkompromisowa lektura, która otwiera oczy i prostuje zakrzywione wyobrażenia o pracy za murami więzienia. Polecam!

 
Tytuł: „Gad. Spowiedź klawisz”
Autor: Paweł Kapusta
Wydawnictwo Wielka Litera, Audioteka
Forma książki: audiobook, czyta Janusz Chabior, dostępna w formie ebooka
Gatunek: reportaż, literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Literatura faktuReportaż

„Bukareszt. Kurz i krew” Małgorzata Rejmer – Bezwstyd, histeria stylu, fasadowość

przez Katarzyna Denisiuk

Z prozą Małgorzaty Rejmer spotkałam się przy okazji reportażu „Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii.”  W dopisku mojej opinii o tej książce napisałam „na pewno sięgnę po inny reportaż autorki „Bukareszt. Kurz i krew” z 2013 roku, ponieważ autorka potrafi słuchać ludzi niewysłuchanych”.

 

„Bukareszt. Kurz i krew” nie jest reportażem sensu stricto. To hybryda eseju, reportażu, felietonu oraz zabawnych historii i przeżyć autorki. To portret stolicy Rumunii, która „jest jak ciastko kupowane w niedzielę, niby czekoladowe i słodkie, ale z gorzką polewą. Nie znajdzie się tu łatwego piękna”. To książka o mieście, które jest dwa razy większe od Paryża, a jego centralnym elementem jest monstrualny, jeden z największych na świecie, budynek Pałacu Parlamentu, znany jako Dom Ludowy.

 

Małgorzata Rejmer potrafi w doskonały sposób łączyć ze sobą różne formy przekazu i znakomicie poruszać się pomiędzy przeszłością i teraźniejszością. Bukareszt w obecnej formie nie istniałby bez Nicolae Ceaușescu, a książka o Rumunii bez wątków dotyczących rządów dyktatora. Trzęsienia ziemi, II wojna światowa oraz przede wszystkim rządy rumuńskiego polityka były głównymi sprawcami zniszczenia ogromnej liczby zabytków. Autorka podpowiada i sugeruje czytelnikom, że warto poszukać, wejść w boczne uliczki i odkryć to miasto na nowo. 

Bezwstyd, histeria stylu, fasadowość. Przy Bukareszcie każde europejskie miasto wydaje się tak statyczne, że aż nudne.

 

W książce Małgorzaty Rejmer znajdziemy bardzo wiele. Oprócz wspomnianych rządów dyktatora, które odcisnęły niezatarte piętno na państwie, jego stolicy oraz mieszkańcach, wdrukowując w ich umysły poczucie smutku oraz rezygnacji, pisze o metaforycznym kurzu zalegającym na ulicach miasta. O dekretowych dzieciach, hordach bezpańskich psów, osobliwych taksówkarzach, wyjątkowym poczuciu humory Rumunów oraz przesądach i wierzeniach, które są elementami ich życia.

Społeczeństwo rumuńskie jest społeczeństwem milczenia, nie ma tradycji buntowania się przeciw władzy. Nic dziwnego, że Ceausescu wprowadzał w życie wszystko, co zaplanował: nikomu przez myśl nie przeszło, że można mu stawiać opór.
Totalitaryzm wchodził ludziom do domów, zaglądał do garnków i do łóżek. Ludzkie życie było sprawą państwa.

 

Po lekturach dwóch książek autorki jestem pod wielkim wrażeniem sposobu w jaki postrzega otoczenie, co potrafi wyłuskać z zakamarków miasta oraz rozmów z ludźmi. Oplatając opowieści własnymi przeżyciami i historiami z życia sprawia, że jej książki czyta się z wypiekami na twarzy. Poza tym świetny warsztat pisarski sprawia, że to co zostaje przelane na papier jest niebywale ciekawe i pasjonujące. Jestem pewna, że każdą kolejną powieść Małgorzaty Rejmer przyjmę z wielką radością. 

 
Tytuł: „Bukareszt. Kurz i krew”
Autor: Małgorzata Rejmer
Wydawnictwo Czarne
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura faktu
0 komentarz
0 FacebookTwitterPinterestEmail