Wydawnictwo Wielka Litera

O „Ślepym zabójcy” mówi się, że to najsłynniejsza powieść kanadyjskiej pisarki Margaret Atwood. Autorka zdobyła za nią w 2000 roku Nagrodę Bookera. Niewątpliwie jest to kawał literatury – papierowe wydanie liczy ponad 600 stron. Czytałam tę książkę długo i cały czas towarzyszyło mi uczucie miłości połączonej z nienawiścią (love-hate relationship).

Kilka słów o fabule

Narratorką powieści jest Iris Chase – starsza kobieta, która pochodzi z bogatej rodziny kanadyjskich przemysłowców. Snuje opowieść meandrując pomiędzy wydarzeniami, które odcisnęły widoczne ślady na historii jej rodziny. Głównym kierunkiem jej wspomnień są losy młodszej siostry Laury. Kobieta zginęła w niewyjaśnionych okolicznościach, tuż przed premierą jej debiutanckiej powieści zatytułowanej „Ślepy zabójca”.

Ludzie pamiętają nie samą książkę, lecz wrzawę wokół niej: duchowni w kościołach napiętnowali ją jako obsceniczną, nie tylko tutaj, bibliotekę publiczną zmuszono do usunięcia jej z półek, jedyna księgarnia w mieście nie chciała jej sprzedawać. Mówiło się o cenzurze.

Kilka słów o wrażeniach

Książkę Margaret Atwood tworzą z jednej strony retrospekcje Iris, z drugiej, wycinki powieści Laury. Zabieg wielce interesujący z jednym 'ale'. Nie wciągnęły mnie fragmenty pochodzące z debiutanckiej książki młodszej siostry. Psuły mi obraz całości, czasami nużyły i nie potrafiłam ich odbierać jako istotny element czegoś większego. Za to wspomnienia Iris dotyczące przeszłości elektryzowały. Opowieści o historii przemysłowej rodziny, która bogaciła się na produkcji guzików, wciągały. Na wyróżnienie zasługuje zwłaszcza postać zmarłej Laury, która była inna, kontrowersyjna, ciekawa.

Nie potrafię do końca odnaleźć się w tej powieści i złapać jej istoty. A myślę, że to warunek konieczny, żeby móc się nią zachwycić i zauważyć jej wielkość.

Kreacja postaci oraz ich otoczenia były porywające. Jednak pomysł na fabułę, który przełożył się na konstrukcję powieści, nie przemówił do mnie. Nie pamiętam, kiedy ostatnio miałam tak mieszane uczucia co do lektury. Czy polecam „Ślepego zabójcę”? Jako całość nie, lecz zdaję sobie sprawę, że wielu czytelników może porwać – od początku, do końca.

Tytuł: Ślepy zabójca
Autor: Margaret Atwood
Wydawnictwo Wielka Litera
Przekład: Małgorzata Hesko-Kołodzińska
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka i audiobooka
Gatunek: literatura piękna

Elizabeth Strout doskonałą kreacją Olive Kitterigde sprawiła, że na każdą inną książkę jej autorstwa patrzę przez pryzmat kultowej bohaterki. Nie inaczej było w przypadku „Braci Burgess”, do której nawiązuje Strout w powieści „Olive powraca”. Olive ma wiele wad, sporo jej można zarzucić, ale jest osobą, która pod szorstką powierzchnią chroniącą przed otaczającym światem, skrywa empatyczne oblicze. Zupełnie inne wrażenie robią bracia Burgess.

Trójka rodzeństwa, Jim, Bob oraz Susan, pogrzebali w odmętach pamięci okoliczności wypadku, w którym zginął ich ojciec. Bracia wyjechali z rodzinnego Shirley Falls w stanie Maine do Nowego Jorku, by tam oddać się pracy i gorączkowemu życiu. Susan została w rodzinnym domu, gdzie samotnie wychowywała nastoletniego syna. Jim zrobił zawrotną prawniczą karierę. Bob zaś niczego szczególnego nie osiągnął. Cały czas jednak obdarza wielką estymą swojego brata. Pewnego dnia Jim i Bob wracają do Shirley Falls, ponieważ ich siostrzeniec wpakował się w kłopoty i potrzebuje pomocy prawnej. Spotkanie po latach całej trójki owocuje ciągiem nieoczekiwanych zdarzeń prowadzących do rozdrapywania ran i budowania na nowo nadwątlonych więzi. Co więcej, powoduje wiele wstrząsów i przeorganizowanie życia rodzeństwa i ich rodzin.

Dawno nie czytałam powieści, w której ani jeden bohater nie wzbudził we mnie sympatii. Każdy był mi obojętny, z żadnym się nie zidentyfikowałam, żadnemu nie kibicowałam, a niektórzy mocno mnie irytowali. 

-Masz rodzinę – powiedział Bob. -Masz żonę, która cię nienawidzi. Dzieci, które są na ciebie wściekłe. Brata i siostrę, którzy doprowadzają cię do furii. I siostrzeńca, który kiedyś był palantem, ale już chyba nie jest. To się nazywa „rodzina”.

Jednak niezbyt ciepły stosunek do bohaterów nie może świadczyć o tym, że cała powieść nie wzbudza sympatii. Gdyby tak przez pryzmat postaci oceniać walory danej książki, to jej obraz byłby mocno zniekształcony. Elizabeth Strout potrafi pisać o relacjach między ludźmi, o reakcjach zachodzących w rodzinach. Czytelnik ma poczucie, że dany temat nie jest traktowany powierzchownie, ponieważ autorka ma zmysł obserwacji i przekuwania swoich spostrzeżeń na ciekawą fabułę.  

„Bracia Burgess” nie zdetronizują „Olive Kitteridge” oraz jej kontynuacji „Olive powraca”, bo Olive jest nie do podrobienia. Lektura powieści ciekawi, bo pomimo braku sympatii do bohaterów i unoszącego się klimatu napięcia,  pretensji i pogardy, pcha czytelnika do poznania prawdziwych motywów takiego, a nie innego postępowania. I czyta się świetnie, jak każdą powieść Elizabeth Strout.

Tytuł: „Bracia Burgess”
Autor: Elizabeth Strout
Wydawnictwo Wielka Litera
Tłumaczył: Małgorzata Maruszkin
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna

Ponownie wróciłam do czasów wojny i losów ludzi, na których ten czas odcisnął niezatarte piętno. Tym razem przystanek mojej czytelniczej podróży znalazł się na Śląsku, który wspomina okrucieństwa II Wojny Światowej. 

Sebastian mieszka w familioku. Ma żonę, która własnie urodziła dziewczynkę, zwyczajne życie i aptekę odziedziczoną po ojcu. Nieznane dotąd informacje o zbrodniach na dzieciach, mających miejsce w szpitalu znajdującym się tuż koło apteki, nie pozwalają mu spokojnie spać. 

Ten niezwykły wstęp to tylko preludium. To zaproszenie skierowane do czytelnika, które otwiera drzwi do poruszającej i mocnej emocjonalnie lektury.

Ziemia stawia opór, jakby zaciskała zęby. „Nie! Nie, kurwa! – zdaje się mówić ludziom wbijającym w nią łopaty. – Nie przyjmę już ani jednego trupa więcej! Proszę natychmiast stąd odejść! Wypierdalajcie, ludzie!”.

Historia opowiedziana przez Annę Dziewit-Meller ma kilku narratorów i całe rzesze cichych bohaterów. Autorka mówi głosem zarówno skrzywdzonych, jak i oprawców. Obydwa brzmią bardzo mocno i wnikają głęboko poruszając każdą strunę wrażliwości. Tworzy historie, które z czasem rozkładają się przed nami tworząc piękny, literacki wachlarz.

Czy to możliwe, że człowiek rodzi się nie tam, gdzie powinien, i że anioły niosące matkom dzieci mylą czasem szlaki?

„Góra Tajget” jest napisana stylem, który bardzo dobrze współgra z fabułą. W jednej chwili zderza się zło z codziennością i trywialnymi czynnościami, a to sprawia, że wszystko odczuwamy mocniej i boleśniej. Obok takiej prozy nie można przejść obojętnie. Mi się nie udało. Wabi czytelnika i sprawia, że pomimo ciężaru gatunkowego, z przyjemnością się w nią zagłębiamy i z nią obcujemy.

Nicość jest lepsza. Nic, cisza i śnieg kryjący ziemię. I ciemność. Tak sobie wyobrażam życie wieczne. Wieczne nic.

Tytuł: „Góra Tajget”
Autor: Anna Dziewit-Meller
Wydawnictwo Wielka Litera
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Elizabeth Strout potrafi pisać o ludziach. Kiedy bierze pod lupę człowieka, wnikliwie się mu przygląda rozkładając na czynniki pierwsze jego psychikę, uczucia, czy żądze. Tym razem zainteresowała się dwoma kobietami, które łączą więzy krwi, czyli matkę i córkę. Ich relacja jest zarówno ciekawa, jak i burzliwa.

Isabelle wychowuje Amy bez ojca, mieszkając w małej, amerykańskiej miejscowości. Amy dojrzewa, a wraz z nastaniem tego trudnego dla nastolatki czasu, coraz lepiej poznaje swoją seksualność. Między kobietami iskrzy. Elizabeth Strout szuka głębiej i dociera do prawdy, która wywarła niebagatelny wpływ na życie Isabelle i jej córki.

Bardzo podoba mi się sposób przestawienia przez autorkę poważnych problemów i ważnych aspektów naszego życia pod przykrywką fabularnej fikcji. Czyni to w tak wiarygodny sposób, że nie można oprzeć się pokusie, że opisywane w powieści miejsca, postaci i emocje istniały naprawdę. 

„Amy i Isabelle” to nie jest powieść, która wstrząsa czytelnikiem i wywołuje burzę, czasami skrajnych, emocji. To powieść, która sprawia, że czujemy się swojsko, otoczeni przez ludzi i problemy dobrze nam znane, ale przedstawione w ciekawy sposób. To sprawia, że możemy się postawić na pozycji podglądaczy, którzy bezkarnie obserwują zmagania z problemami, sposób radzenia sobie z nimi, a finalnie łamią sobie głowę, czy postąpiliby tak samo?

Lubię takie niewydumane, nieprzekombinowane historie z wiarygodnymi bohaterami skonfrontowanymi z prawdopodobnymi wydarzeniami. Ciekawa jestem jak potoczyły się dalsze losy bohaterek. A skoro nie ma kontynuacji, to moja wyobraźnie może pisać przeróżne scenariusze.

Wszystko, co niegdyś zdawało się ciągnąć bez końca, wtedy się skończyło, a Isabelle w nadchodzących latach, w różnych miejscach i chwilach, będzie się czasem znajdowała w otoczeniu ciszy i odnajdzie w sobie tylko to jedno powtarzające się słowo: „Amy”. „Amy, Amy” – bo to było to, wołanie jej serca, jej modlitwa.

Tytuł: „Amy i Isabelle”
Autor: Elizabeth Strout
Wydawnictwo Wielka Litera
Tłumaczył: Agnieszka Wyszogrodzka-Gaik
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna