Wydawnictwo Cyranka

Kiedy szukałam informacji o twórczości Kalmana Segala, to rzuciło mi się w oczy stwierdzenie, że to pisarz zapomniany. Ba! Że nigdy o nim głośno nie było, chociaż na rozgłos zasługuje. Sam Jerzy Pilch pisze: „Dopiero pół wieku później miałem szansę docenić prawdziwą rangę pisarza. Jakiś czas temu przeczytałem „Śmierć archiwariusza”. I zrozumiałem, jakiego – zawsze skłonna do rozrzutności – literatura polska miała w swych szeregach majstra”.

Kilka słów o autorze

Kalman Segal urodził się w Sanoku w rodzinie żydowskiej. Pisał w języku polskim oraz jidysz. Los i historyczna zawierucha rzucały Segala i jego rodzinę po różnych zakątkach świata. Kres życia spędził w Izraelu, jednak to okres dzieciństwa spędzony w Sanoku miał największy wpływ na jego twórczość. Specyfika życia na polsko-żydowsko-ukraińskim pograniczu wyraźnie przebija w dziełach pisarza.

Kilka słów o fabule

Śmierć archiwariusza powstała w 1967 roku. Opowiada o losach wielopokoleniowej rodziny kozackiej z okolic Trepczy (wieś w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, gmina Sanok). Tytułowy archiwariusz spisał historię swojej rodziny, a narrator powieści odkrywa ją na nowo. Dzięki temu możemy przyglądać się barwnemu korowodowi postaci, w tym historycznych.

Słowem podsumowania

Proza Kelmana Segala jest na swój sposób wyjątkowa. Sposób, w jaki pisze – trochę gawędziarski, balladowy – daje poczucie przemijalności, ale też potrzeby i chęci obcowania z taką literaturą. To proza przypominająca eksponaty w skansenie. Nie każdy się nią zainteresuje, ale czytelnik otwarty na słowo pisane w różnych wydaniach i różnego autorstwa, odnajdzie w niej pięknego ducha przeszłości. Wystarczy odkurzyć, przetrzeć, wsłuchać się i mamy gwarantowaną podróż przez most rzucony pomiędzy tym, co tu i teraz a cząstką historii regionu, gdzie ścierała się wielokulturowość i nierozwiązywalne więzy polsko-żydowsko-ukraińskie.

Polecam uwadze twórczość Kelmana Segala. Na mnie czekają jeszcze Opowiadania z zabitego miasteczka.

I tak minął jakiś czas. Nad Europą kłębiły się ciężkie chmury, archiwariusz czytał gazety i bardzo niepokoił się o losy świata, albowiem lata rozmyślań i samotności utwierdziły go w przekonaniu, że wojna jest złem ostatecznym, takim jak epidemia cholery, jak śmierć.

PS Na skrzydełku książki wydawca zaprasza do odwiedzenia strony poświęconej twórczości autora. Niestety próżno szukać informacji o pisarzu – adres kieruje do strony firmy produkcyjnej.

Tytuł: Śmierć archiwariusza
Autor: Kalman Segal
Wydawnictwo Cyranka
Forma książki: papierowa, dostępna jako audiobook
Gatunek: literatura piękna

Czytałam, że Cukry Doroty Kotas są niebanalne, że to wartościowa lektura, coś, co można przeżywać i z czym obcować. A może ja tego nie przeczytałam? Może te właśnie stwierdzenia po prostu przychodzą mi na myśl po przeczytaniu powieści polskiej autorki? To nie ma żadnego znaczenia. Liczy się to, że Cukry są wyjątkowe, tak jak wyjątkowa jest Dorota Kotas.

Nie chcę być wyjątkowa. Stwarza to zbyt wiele problemów.

Narracja najnowszej powieści autorki jest bardzo osobista i szczera. Pokazuje w niej, z jakimi ścianami zderza się osoba ze spektrum autyzmu, u której zdiagnozowano zespół Aspergera. Widzimy świat jej oczami, dotykamy i doświadczamy innej, a jednak tej samej rzeczywistości. Obraz jaki się ukazuje, jest szalenie ciekawy, ale również niełatwy w odbiorze.

Dorota Kotas zaprasza czytelnika do swojego laboratorium umysłu, w którym dzieją się rzeczy przeciętnemu człowiekowi nieznane. Walor poznawczy Cukrów jest niesamowity i nieoceniony. Nic, tylko cieszyć się, że mamy do tego świata dostęp.

Reżyseria życia bywa bolesna, zwłaszcza gdy niewiele w niej przystanków ze wsparciem i zrozumieniem. Cukry w wielu momentach sprawiają fizyczny ból. To cierpienie autorki przekłada się na odczucia czytelnika.

Czy napisanie tej powieści miało zadziałać terapeutycznie? Nie wiem. Chciałabym, żeby tak było. Żeby dzięki przelaniu na papier doznanych od najbliższej rodziny krzywd, Dorota Kotas złapała stabilizację i doświadczyła oczyszczenia.

Słowem podsumowania

Szanuję autorkę i podziwiam za odwagę oraz chęć podzielenia się z czytelnikami swoją cząstką życia. Cukry dostarczają ogromnego ładunku emocjonalnego. Myślę, że może wybuchnąć w nas w różnych momentach, niektórym dać iskrę odwagi do zrobienia pierwszego kroku do zmiany, albo utwierdzić w słuszności dotychczasowego postępowania.

Ujęły mnie Cukry szczerością, wrażliwością i kruchością. Myślę, że mogłabym je czytać i czytać. Autorka pisze w stylu, który mi pasuje i do mnie trafia.

Podręcznik do nauki empatii? O tak! Wiele z Cukrów można się nauczyć. Przede wszystkim bycia dobrym człowiekiem otwartym na drugiego. Świetna! Bardzo polecam!

Tytuł: Cukry
Autor: Dorota Kotas
Wydawnictwo Cyranka
Forma książki: e-book
Gatunek: literatura piękna