Literatura piękna

Ogromną przyjemność sprawia mi czytanie książek, w których jednym z głównych tematów jest przyjaźń dziecka z dorosłym. Powieści, gdzie bohaterami jest dwójka ludzi o różnych życiowych doświadczeniach, a potrafiących obdarować się tym, co najcenniejsze – ciepłym uczuciem, szacunkiem i pamięcią.

Kilka słów o fabule

„Ballada o lutniku”, jednego z najbardziej znanych bułgarskich pisarzy, porwała mnie do świata Georga Heniga, mistrza lutnictwa, nauczyciela, człowieka z pasją i znawcy dusz ludzkich. Poznajemy go oczami chłopca o imieniu Wiktor, który wraz z rodzicami bierze pod swe skrzydła starszego pana. Georg Henig żyje w skrajnym ubóstwie, w maleńkim mieszkaniu, w zrujnowanej stalinizmem Sofii. Mieszka w otoczeniu narzędzi i dusz zmarłych bliskich. Jest pokorny, nie skarży się, nie awanturuje, ani nie walczy z losem. Tym co stanowi sens życia są skrzypce i kontakt z dorastającym chłopcem.

Kilka słów o wrażeniach

Powieść Wiktora Paskowa rozczuliła mnie postawą głównych bohaterów, ich marzeniami oraz zawiązującą się między nimi przyjaźnią.

Na swój sposób znalazłem w końcu dziadka – był wyjątkowo biedny, bezgranicznie dobry, wyglądał jak postać z bajki, miał tajemnice, przyjechał z nieznanego dalekiego kraju i mówił magicznym językiem, znał dziwne rzemiosło i żył w biedzie jak święty.

Autor pokazuje oblicze dobrego człowieka, który chociaż sam nie żyje w dostatku, to nie pozostaje obojętny na cierpienia bliźniego. Byłoby idealnie, gdyby na świecie byli tylko empatyczni ludzie. Jednak to ułuda, dlatego w powieści Wiktora Paskowa nie brakuje tych, dla których dobra materialne są ważniejsze od smutnej doli człowieka. Tych, dla których przyjaźń, czy uważność na drugiego, są zagrzebane pod warstwą dbania o własny dobrobyt.

„Balladę o lutniku” czytało mi się cudownie. Bardzo spodobał mi się styl autora, jego sposób wyrażania myśli i emocji. Próżno szukać w powieści retorycznych, czy stylistycznych figur, „które wprawiałyby czytelnika w zakłopotanie”. Za to znajdziemy w historii lutnika szczyptę oniryzmu, realizmu magicznego, ubrane w proste, ale pięknie rezonujące słowa.

Słowem podsumowania

Historia przedstawiona przez Wiktora Paskowa wydaje się nieskomplikowana. Jednocześnie jest doskonałym dowodem, że prostota może być czarująca i wcale nie tak jednoznaczna, tudzież jednowymiarowa.

Bardzo miło będę wspominała tę powieść, bo jej lektura niosła ze sobą spokój i przyjemne wzruszenia.

Tytuł: "Ballada o lutniku"  
Autor: Wiktor Paskow 
Wydawnictwo Poznańskie 
Przekład: Mariola Mikołajczak 
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka 
Gatunek: literatura piękna
Data premiery: 30 wrzesień

Zderzenie z oceną innych

Nie pamiętam, kiedy mój odbiór powieści tak bardzo różnił się od rekomendacji. W tym miejscu warto wspomnieć, że powieść Nico Walkera jest finalistką PEN Hemingway Award oraz jedną z najlepszych książek roku według „New Yorkera”, „Entertainment Weekly” i „Vogue’a”. Przyznaję, że nie często czytam blurby, ale w przypadku „Świeżego” musiałam, ponieważ byłam bardzo ciekawa zdania innych pisarzy.

Kilka (prostych) słów o fabule

Bohaterem powieści jest młody chłopak, który zakochuje się w dziewczynie, zaciąga się do wojska, zostaje wysłany do Iraku, wraca do kraju cierpiąc na zespół stresu pourazowego (PTSD), uzależnia się od narkotyków i w końcu napada na banki, żeby zdobyć pieniądze na używki. Finalnie trafia do więzienia.

Fabuła powieści mogłaby być naprawdę interesująca. Ba! Byłam przekonana, że taka będzie! Niestety to co otrzymał czytelnik, kompletnie do mnie nie przemówiło. Spłycenie zagadnienia PTSD, wyolbrzymianie, czytaj: pisanie w kółko o seksie, ćpaniu i kombinowaniu pieniędzy na narkotyki, również nie wywarło na mnie pozytywnego wrażenia.

Kilka słów o języku powieści i stylu

Na okładce znajduje się zdanie: „jedna z najbardziej kontrowersyjnych powieści ostatnich lat”. Nie potrafię odnieść się do tego stwierdzenia, gdyż nie znam aż tak światowego rynku prozy, żeby wiedzieć jak „Świeży” wypada na jego tle. Dla mnie kontrowersyjny, i to bardzo, jest język i styl jakim operuje autor. Powiedzieć, że powieść zawiera liczne wulgaryzmy, to spore niedomówienie. Książka aż kipi przekleństwami i potocznym językiem. Nie jestem purystą, przekleństwa w literaturze nie powodują, że daną książkę nie akceptuję, czy odkładam.

Nawiązując do fabuły – prawdą jest, że dwóch narkomanów, więźniów, żołnierzy, nie będzie prowadziło konwersacji językiem Shakespeare’a, gdyż byłoby to kuriozalne. Jednak wtrącanie przekleństwa z częstotliwością przecinka w zdaniu, po chwili zaczęło mi przeszkadzać i mnie razić. Do tego dochodzi styl autora, który mocno odbija się w dialogach bohaterów, które w moim odczuciu są proste, by nie rzec prostackie. Ale ponownie można bronić powieści stwierdzając, że jacy bohaterowie i ich historia, takie dialogi i język.

Jakub Żulczyk stwierdza: „Niebywale świeża i prawdziwa proza, rytmiczna i pulsująca, żywa i nawinięta”. Powieści Nico Walkera nie można odmówić prawdziwości, czy świeżości (świeży jako „wnoszący coś nowego”). Na pewno jest to proza, której nie czytamy na co dzień.

Łukasz Orbitowski napisał: „(…) Walker jest mistrzem stylistycznego minimalizmu, ale i wielkim pisarzem”. Tak, minimalizmu stylistycznego jest w „Świeżym” bez liku, ale czy ma ono poziom mistrzowski? Moim zdaniem nie.

Są plusy!

Wrażenie za to zrobił na mnie przekład Krzysztofa Cieślika, bo z tego, co wiem, tłumaczenie wulgaryzmów i oddanie klimatu języka ulicy, jest sztuką.

Również okładka naprawdę pięknie się prezentuje, a jej faktura jest osobliwie przyjemna w użytkowaniu.

I jeszcze na koniec

Ogromnie zdziwiły mnie podziękowania autora, z których wynika, że gros pracy przy tej powieści wykonał wydawca, a jego pisarstwo – jak sam przyznaje – jest raczej marne.

Trzymając przed sobą „Świeżego” Nico Walkera stwierdzam, że jego największym atutem jest przekład i polskie wydanie. Treść mnie nie porwała, a styli i język zniesmaczyły, chociaż, jak pisałam wcześniej, pasują do fabuły i bohaterów powieści. To nie jest moja bajka. Może ma drugie dno, którego ja nie dostrzegam?

Tytuł: "Świeży" 
Autor: Nico Walker
Wydawnictwo Poznańskie
Tłumaczył: Krzysztof Cieślik
  Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka i audiobooka - czyta Maciej Kowalik
Gatunek: literatura piękna

Kolejna powieść, która cieszy

Nie zdawałam sobie sprawy, że decyzja o wznowieniu Serii Dzieł Pisarzy Skandynawskich przez Wydawnictwo Poznańskie tak pozytywnie wpłynie na moją czytelniczą przygodę. Nie dość, że wznawiane i wydawane są świetne powieści, to dodatkowo ich okładki niesamowicie cieszą oko i zaspokajają głód pięknych grzbietów.

Dlaczego o tym piszę? Pierwszą książką ze wspomnianej serii byli Niewidzialni Roya Jacobsena, która zapoczątkowała sagę o rodzinie Barrøy. Do dzisiaj pamiętam jak zachłysnęłam się tą prozą i jak dużo pozytywnych emocji we mnie wzbudziła. I jak mówi się, że pierwszej miłości się nie zapomina, tak ta powieść ma szansę być moją ulubioną. Jak będzie, to się jeszcze okaże, bo wydawnictwo nie zasypia gruszek w popiele i co rusz raczy nas nową powieścią skandynawskiego autora, czy też autorki.

Najnowszym „dzieckiem” serii skandynawskiej są „Oczy z Rigela”, czyli trzecia część sagi. Po drodze było jeszcze Białe morze, które nie wywarło na mnie aż tak dużego wrażenia jak wspomniani „Niewidzialni”. Bardzo byłam ciekawa jak tym razem Roy Jacobsen pokieruje historią i gdzie zabierze czytelników. Czy nadal będziemy chłonęli surowy klimat wyspy, czy też wypłyniemy na szerokie wody. Niespodziewanie „Oczy z Rigela” zabrały nas w długą wyprawę w głąb lądu i zaserwowały bardzo emocjonalną podróż głównej bohaterki.

Żywot Ingrid

Ingrid Barrøy wiedzie życie na wyspie. Teraz żyje nie tylko dla siebie, lecz także dla swojej małej córki. Życie po wojnie, po katastrofie, życie po miłości, jest na tyle wyblakłe od sensu i bez wyrazu, że kobieta postanawia wyruszyć z niemowlęciem w poszukiwaniu ukochanego. Podąża jego śladami, korzystając ze wskazówek udzielanych jej przez kolejno napotykane osoby. Wydaje się, że zamknięta jest w bańce swoich marzeń, ułudy i wyobrażeń. Niezmordowanie pokonuje kolejne etapy wędrówki, zbierając po drodze skrawki wspomnień i relacji ludzi.

Kilka słów o wrażeniach

„Oczy z Rigela” ponownie, jak to było z poprzednimi powieściami autora, urzekły mnie swoim klimatem. Roy Jacobsen doskonale potrafi oddać prawdziwą naturę przyrody, ze wszystkimi jej kaprysami oraz jej siłę w przeciwstawianiu się obecności i ingerencji człowieka. W swoich książkach pokazuje, że to człowiek jest zależny od natury i to on winien się dostosować.

Koncepcja powieści-drogi, z którą mamy do czynienia w jego najnowszej powieści, bardzo przypadła mi do gustu. Wewnętrzna kotłowanina myśli głównej bohaterki, jej konfrontacja z napotkanymi sytuacjami i informacjami jakie zdobywa, świetnie zostały ubrane w słowa. Poza tym ta niezłomność Ingrid i ogromna wiara w to, że odnajdzie ojca swojego dziecka, została w taki sposób przedstawiona, że ani przez chwilę nie podejmowałam próby oceniania jej zachowania, czy intencji. Z wielką przyjemnością towarzyszyłam jej w odkrywaniu śladów i prawdy o Aleksandrze.

Każda z trzech powieści Roya Jacobsena jest inna (to jest niesamowite) i na swój sposób wyjątkowa. Bardzo się cieszę, że to jeszcze nie koniec przygody z sagą i czekam na kolejną powieść autora.

Tytuł: "Oczy z Rigela" 
Autor: Roy Jacobsen
Wydawnictwo Poznańskie
Tłumaczył: Iwona Zimnicka
Forma książki: papierowa, dostępna w formie e-booka
Gatunek: literatura piękna
Seria Dzieł Pisarzy Skandynawskich