„27 śmierci Toby’ego Obeda” Joanna Gierak-Onoszko – Jesteśmy ocaleńcami

przez Katarzyna Denisiuk

Mała Lili miała na zadanie domowe zrobić prezentację o jednym z państw Ameryki Północnej. Wybrała Kanadę, bo ma piękne jeziora, wodospad Niagara, syrop klonowy, oryginalną flagę, hokej na lodzie i można porozumieć się po angielsku i francusku. To również kraj, „który uważa się za obrońcę praw człowieka, bastion tolerancji i otwartości.” 

Książka Joanny Gierak-Onoszko jest o Kanadzie jakiej wielu z nas nie zna. Szeroko otwiera oczy, daje po pysku i uderza w splot słoneczny. To reportaż o pojednaniu. Ale jak wejść wspólnie na jego drogę, „skoro nie ma ani mapy, ani nawet punktu zbiórki?”

Droga do pojednania jest stroma i nierówna. Na razie widać, że zaczęła się od symboli i na nich tak naprawdę się nie kończy. Obie strony rozumieją, że to już bardzo dużo – a jednocześnie o wiele za mało. Pojednanie jest procesem o wyraźnym początku, ale bez końca.

 

„27 śmierci Toby’ego Obeda” sięga wstecz, do ponurej, bezwzględnej, nieludzkiej historii Kanady, która krzywdziła dzieci i rdzennych mieszkańców. To powieść o ocaleńcach, czyli ludziach, którzy przeżyli i utrzymali się przy życiu.

Ile razy można umrzeć? Ile razy otoczenie, przedstawiciele instytucji państwowych, Kościoła mogą sprawić, że mały człowiek zostanie pozbawiony godności, wiary w drugiego człowieka, miłości i czułości? Toby’emu udało się 27 razy. Przetrwał. Ocalał. 

 

Książka Joanny Gierak-Onoszko jest zatrważająca, bo prawdziwa. To nie jest fikcja literacka, ale świadectwo tych, którzy na własnej skórze odczuli jak bezwzględny może być nauczyciel i opiekun. Cennik krzywd jaki przedstawia autorka nie jest na kieszeń jednego człowieka. Żeby go udźwignąć, trzeba mieć dużo siły.

To książka, w której jej bohaterowie wołają o uwagę, błagają o przeprosiny i pragną rozliczenia z przeszłością poprzez ukaranie tych, którzy katowali oraz tych, którzy dawali na to przyzwolenie. By nie pamiętać i żyć normalnie.

Szkoły z internatem zniszczyły całą naszą społeczność. Nigdyśmy się nie podnieśli. Ekscytujecie się mogą na Kanadę, bo patrzycie na nią przez kolorowe skarpetki naszego nowoczesnego premiera. Ale prawda mniej nadaje się do lajkowania.

 

Debiut Joanny Gierak-Onoszko jest znakomity. Nie tylko dzięki temu, że autorka z ogromnym szacunkiem do rozmówcy pochyliła się nad tematem, który wielu z nas jest nieznany, ale przede wszystkim w sposób jaki to uczyniła – z reporterską dociekliwością. To książka o istocie państwowości, sposobie (nie)radzenia sobie z przeszłością i naprawienia wyrządzonego zła. Naszpikowana jest mnóstwem mądrych słów i ma ogromną wartość poznawczą. Bardzo mocna i świetnie napisana.

 
Tytuł: „27 śmierci Toby'ego Obeda”
Autor: Joanna Gierak-Onoszko
Wydawnictwo Dowody na Istnienie
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: reportaż

Zobacz również

Zostaw komentarz