Wydawnictwo Pauza

Ponownie sięgnęłam po nagrodzoną książkę. „Przyjaciel” Sigrid Nunez w 2018 roku zdobył National Book Award. Jednak, co lepsze, nie wiedziałam o tym fakcie aż do momentu pisania opinii o tej powieści.

W pewnym momencie tego roku postanowiłam, że przeczytam wszystkie książki wydane przez Wydawnictwo Pauza. Mój plan nie doczeka się realizacji, a zaległości będę nadrabiała w przyszłym roku. Niestety, albo i dobrze, stos nieprzeczytanych urośnie, gdyż szefowa wydawnictwa Anita Musioł już zapowiedziała kolejne nowości.

Impulsem do sięgnięcia po „Przyjaciela” był ranking dwumiesięcznika „Książki”, gdzie tytuł ten znalazł się na czwartym miejscu „10 książek roku 2019”. W krótkim poleceniu możemy przeczytać: „Mała powieść o rzeczach najważniejszych. Bez patosu, z poczuciem humoru. No i z psem wielkości kucyka”. Czyż nie brzmi bardzo zachęcająco?

Przyjaźń pomiędzy bohaterką powieści, a jej zmarłym kolegą była wyjątkowa. To taki rodzaj przywiązania i czułości, który zachowuje się w sercach i duszach na zawsze. On był trzykrotnie żonaty. Po jego śmierci została wdowa oraz pies, którym nie miał kto się zaopiekować. A ona kocha zwierzęta. 

Prawie dziewięćdziesiąt centymetrów w kłębie. Osiemdziesiąt kilogramów żywej wagi. Dołączyłeś zdjęcie: ty i pies, policzek przy pysku, na pierwszy rzut oka wielki łeb przypominał kucyka.

Gdybym nie wiedziała, że powieść została wydana pod szyldem Wydawnictwa Pauza, to pomyślałabym, że to będzie bardzo lekka w odbiorze opowiastka o przyjaźni pomiędzy człowiekiem, a zwierzęciem. Ale to powieść wydawnictwa, które wybiera historie z drugim dnem, emocjonujące, momentami trudne i skomplikowane. „Przyjaciel” to zdecydowanie najlżejsza z dotychczas przeczytanych przeze mnie „pauzowych powieści”, jednak nadal bardzo dobra i trzymająca wysoki poziom.

„Przyjaciel” zaskoczył mnie wielowarstwowością i zauroczył podejściem do tematu koegzystencji człowieka i psa. Ta wielowarstwowość to jest to wszystko, co związane jest z przedstawieniem nowojorskiego środowiska literackiego. Bohaterka prowadzi luźne rozważania i nostalgicznie przywołuje wspólne chwile spędzone z przyjacielem. Narracja jest niespieszna i refleksyjna. Ten styl opowiadania historii bardzo przepadł mi do gustu.

Nie chcę o tobie rozmawiać, słuchać, jak inni to robią. Oczywiście to frazes: rozmawiamy o zmarłych, by ich zapamiętać, zatrzymać przy życiu w jeden możliwy sposób.

To, za czym tęsknimy – co tracimy i co opłakujemy – właśnie to czyni nas ludźmi, którymi w głębi duszy naprawdę jesteśmy. Nie wspominając o tym, czego w życiu pragnęliśmy, lecz nigdy nie mieliśmy.

Człowiek może zmienić życie psa. Pies może być dla człowieka przyjacielem. Razem mogą stworzyć zgrany duet. I o takim pięknym życiu razem piszę Sigrid Nunez.

Czymże jesteśmy, Apollo, ty i ja, jeśli nie dwiema samotnościami, które nawzajem się chronią i pozdrawiają?

Wiem co znaczy przyjaźń człowieka i psa, dlatego te fragmenty powieści czytałam bardzo emocjonalnie. Niesamowicie mi się podobały.

One nie popełniają samobójstw. Nie płaczą. Ale mogą się rozpaść na kawałki i się rozpadają. Mogą mieć złamane serca i mają. Mogą stracić zmysły i je tracą.

Bardzo lubię książki, wobec których nie mam sprecyzowanych oczekiwań, a okazują się cudowna literacka podróżą. Tak było z „Przyjacielem” Sigrid Nunez, którą to książkę serdecznie Wam polecam. Na pozór jednowymiarowa, okazuje się kopalnią różnorakich emocji.

Tytuł: „Przyjaciel”
Autor: Sigrid Nunez
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Dobromiła Jankowska
Forma książki: ebook - Legimi
Gatunek: literatura piękna

Świadomość, że Édouard Louis napisał powieść opartą na własnych, traumatycznych przeżyciach przyprawia o ścisk gardła. Na jednym ze spotkań powiedział, „chciałem o tym napisać, nie w celach terapeutycznych, ale po to, by spróbować zrozumieć, jak można od szczerych uczuć i sytuacji bardzo intymnej przejść w jednej chwili do destrukcji.” Dla niego pisanie o przemocy jest rodzajem misji.

Im więcej mówimy, że jest zło, tym więcej tworzymy piękna i dobra.

O czwartej nad ranem w wigilijną noc, młody paryżanin wraca do domu po spotkaniu z przyjaciółmi. Spotyka przystojnego mężczyznę kabylskiego pochodzenia. Decyzja o zaproszeniu go i wpuszczeniu do mieszkania na zawsze zmieni jego życie.

Powieść Louisa jest o przemocy, ale nie jednobarwnej, tylko mieniącej się wieloma odcieniami. Przemocy bezpośredniej, fizycznej, ale również psychicznej. Przemocy, która objawia się niezrozumieniem, uprzedzeniami, wywołującej ból, strach i poczucie bezradności. Bo przemoc jest tu i teraz, a jej konsekwencje rozlewają się jak plama ropy powodując coraz większe spustoszenie.

„Historia przemocy” to również powieść o człowieku, jego życiu w danym miejscu, środowisku i społeczności. To wiwisekcja ludzkich zachowań, pragnień i oczekiwań. To również książka o zaufaniu i próbie zrozumienia zła i złych uczynków.

„Historia przemocy” jest wielowymiarowa. To nie tylko rekonstrukcja bolesnych wydarzeń, ale również obraz francuskiego społeczeństwa, w którym żyją ludzie innych narodowości, odmiennej seksualności, czy mający mniej zasobne portfele. Poprzez bardzo ciekawą, nieoczywistą i wielogłosową narrację możemy poruszać się zarówno w bardzo osobistych obszarach, jak i wypuszczać się na szerokie wody.

Przejmująca, bolesna i pełna emocji powieść.

Tytuł: „Historia przemocy”
Autor: Édouard Louis
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Joanna Polachowska
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura piękna

„Czytam Pauzę” – tak mogłabym nazwać tegoroczne wyzwanie, które przed sobą postawiłam. Krok po kroku, sukcesywnie staram się go realizować. Tym razem przyszła kolej na „Naszego chłopaka” wymienionego wydawnictwa.

Fabuła debiutanckiej powieści amerykańskiego pisarza Daniela Magariela jest jak jabłko, ale nie takie piękne, soczyste, którego zjemy tak dokładnie, że zostanie tylko niewielki ogryzek. Jawi się jako owoc, który pod zdrową skórką kryje zgniliznę i zepsucie, które pozostawiają paskudny posmak.

Akcja powieści rozgrywa się w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, a głównymi bohaterami są ojciec oraz jego dwóch synów. Po rozwodzie, będącym swoistą walką stoczoną przez rodziców, ojciec-zwycięzca, któremu przydzielono wyłączną opiekę nad nastolatkami wyrusza z nimi w podróż do innego stanu, aby rozpocząć nowe życie. Czym ono będzie? Przygodą? Nowym wyzwaniem? Nowa jakością? Czy uda im się wspólnymi siłami stworzyć spokojną i stabilną przystań? 

Wypolerowane, lśniące jabłko w pewnym momencie zaczyna się psuć. A miało być tak pięknie! 

„Nasz chłopak”, to bardzo skondensowana powieść mówiąca o problemach rodziny, nałogach i jednostkach dysfunkcyjnych, których zachowanie odbija się na zdrowiu psychicznym osób z najbliższego otoczenia. Daniel Magariel w sposób nieoczywisty, ale prostym językiem, przedstawia kondycję współuzależnionych oraz ich relacji z ojcem. Nie roztrząsa, nie kopie do spodu, ale daje czytelnikowi szeroki margines na własne przemyślenia i przestrzeń na wygłaszanie osądów.

Proza prezentowana przez autora jest specyficzna. Z jednej strony dwuznaczna, zaś z drugiej jasno określona, czyli szorstka, bezpośrednia, mocna i bez sentymentów, bo taki właśnie jest problem, którego dotyka. 

„Nasz chłopak”, to mocne uderzenie i ciekawy debiut, któremu warto się przyglądnąć.

Tytuł: „Nasz chłopak”
Autor: Daniel Magariel
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Dobromiła Jankowska
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura piękna

Wymyśliłam sobie, że w tym roku przeczytam wszystkie książki wydane do tej pory przez Wydawnictwo Pauza. Dlaczego? Bo te, które do tej pory przeczytałam były inne, zaskakujące (tak, tak, prym wiedzie Miranda July z jej umiłowaniem do absurdu) i zaostrzyły mój apetyt na więcej. Co prawda wydawnictwo mocno się rozpędziło i sporo mam do nadrobienia, ale mimo wszystko dawkując sobie Pauzę, powinnam sprostać wytyczonemu wyzwaniu.

„O zmierzchu” Therese Bohman od pierwszych stron poruszyła we mnie czułe nuty wspomnień. Na przykład tych z pobytu w Sztokholmie, gdzie mieszka główna bohaterka powieści Karolina Andersson. Karolina jest badaczką modernizmu, uznawaną przez kolegów po fachu, a w chwili obecnej profesorką opiekującą się obiecującym doktorantem. To kobieta po czterdziestce, która zakończyła długoletni związek, bezdzietna, niezależna i nieszczęśliwa. Jej życie przyjęło formę egzystencji z dnia na dzień, bez realnych powodów do radości. Może upajać się alkoholem – jeśli ma ochotę, oglądać filmy pornograficzne – gdy tego zapragnie, mieć mężczyznę na jedną noc – czemu nie? Co jej to daje? Poczucie samotności. Młody doktorant przynosi naukową bombę, która może sprawić, że w życie Karoliny wleje się optymizm tworzący strumień zmian reorganizujący jej dotychczasowe dni.

Książkę Therese Bohman czyta się bardzo dobrze. Napisana bez pretensjonalnego stylu, filozofowania, mówi o wykształconej, wydawałoby się silnej kobiecie, która pod pancerzem niezależności i etykiety „mogę wszystko”, kryje istotę pragnącą bliskości, kontaktu i silnych więzi. Banał? Zwyczajna historia? Trochę tak, ale ciekawie opisana i napisana. Te wahania nastroju, nakreślenie postaci bez użycia mocnej kreski, przekonują mnie i są dla mnie wiarygodne. Jedynie z czym ja mam problem, to wyłuskanie sedna tej historii. Znów delikatnie się zarysowuje, ale akurat w tym przypadku chciałabym, żeby wyraźnie do mnie przemówił. Może to mi uleciał kontekst? Może coś przeoczyłam?

Nie żałuję ani minuty spędzonej z powieścią szwedzkiej pisarki. Polecam!

Tytuł: „O zmierzchu”
Autor: Therese Bohman
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Justyna Czechowska
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 4,5/6

Jeśli ktoś zapyta mnie jaką najbardziej osobliwą prozę przeczytałam, to bez zastanowienia odpowiem „Pierwszy bandzior” i „Pasujesz tu najlepiej”. Obydwie są autorstwa Mirany July – amerykańskiej reżyserki, scenarzystki, aktorki i pisarki. Po zapoznaniu się z pierwszą z nich napisałam: „Lektura powieści July, to niecodzienne doświadczenie, które wielokrotnie zmiętoli czytelnika, rozprostuje i tak kilkukrotnie. Dla żądnych nowych doświadczeń i dla tych, którzy lubią, gdy pisarz zabawia się z czytelnikiem, a pod płaszczykiem „lekkiej” formy przemyca ważny przekaz.” Druga, to zbiór szesnastu opowiadań, które sprawiają, że mózg czytającego rozciąga się we wszystkie strony.

To co łączy wszystkie opowiadania autorki, to rosnąca gradacja absurdu i niedopowiedzeń. A może wszystko jest powiedziane, tylko od czytelnika zależy jak dany utwór zinterpretuje? Proza Mirandy July bierze na warsztat człowieka, jego zachowania, kreowane sytuacje i sposób myślenia. Nie mówi o tym łatwo i wprost, ale poprzez zwariowane historie. Nauka pływania na sucho w mieszkaniu? Czemu nie! Szalejąca z rozpaczy za zgubionym psem Ziemniakiem  kobieta w żółtym szlafroku? Może spotkamy kiedyś taką panią na ulicy i przypomnimy sobie opowiadanie zatytułowane „Jego wysokość”. Tylko wyobraźnia nas ogranicza. Jak widać, na przykładzie opowiadań, wyobraźnia autorki jest nieprawdopodobna i wolna.

Wysoki poziom abstrakcji zadziałał na mnie magnetycznie. Po skończonym każdym jednym opowiadaniu powodującym w mojej głowie totalny chaos, bezwiednie sięgałam po kolejne, żeby przekonać się co też autorka jeszcze wymyśliła. Opowiadania są różne. Krótsze lub dłuższe, z sensem ciężkim do uchwycenia albo zostawiające wachlarz przemyśleń. 

Nie można odmówić autorce polotu i umiłowania absurdu, jak również poczucia humoru. Przyznaję, że niełatwo złapać z nią wspólny rytm i obawiam się, że nie do końca zrozumiałam istotę wszystkich opowiadań.

Lektura zbioru opowiadań jest szalenie ciekawym doświadczeniem. Pisanie o tym co ludzkie, ale stanowiące tabu, wplatanie tematów lesbijsko-gejowskich w formie charakterystycznej dla Mirandy July, czyli poprzez puszczenie oka do czytelnika, jest nietuzinkowym i frapującym doznaniem.

Książka nie dla każdego, ale za to tym co się skuszą gwarantuje podróż w zupełnie inny wymiar literatury. Momentami cuchnącej, niesmacznej i obrzydliwej. Mieszkanka wybuchowa? A jakże!

Tytuł: „Pasujesz tu najlepiej”
Autor: Miranda July
Wydawnictwo Pauza
Tłumaczył: Łukasz Buchalski
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 4,5/6

Słyszałam, że „Pierwszy bandzior” Mirandy July nie jest zwyczajną powieścią, dlatego podeszłam do niej z dużą rezerwą i obawą z jakimi emocjami będę musiała się zmierzyć. Efekt przekroczył najśmielsze oczekiwania. Ta książka jest tak (wybaczcie kolokwializm) pokręcona, tak zwariowana, nowatorska, że nawet jeśli po jakimś czasie fabuła wywietrzeje mi z głowy, to niecodzienne wrażenia na długo pozostaną w pamięci.

Kilka słów o fabule. Cheryl mieszka sama. Ma swój świat, poukładany, czasami aż za bardzo, a w głowie setki natrętnych głosików zmuszających do takich, a nie innych myśli i zachowań. Pamiętacie Adasia Miauczyńskiego z „Dnia świra”? Cheryl mogłaby sobie podać z nim rękę. Pewnego dnia zostaje poproszona o użyczenie kawałka swojej prywatnej przestrzeni i lokum córce szefostwa. Clee jest młoda, piękna, leniwa, niechlujna a wdzięczność oraz kurtuazyjne zachowanie jest jej zupełnie obce. Widzicie to? Dwie zupełnie różne osobowości pod jednym dachem? Ano właśnie. Wynikną z tego niespotykane i niebywałe sytuacje, a obie panie przejdą znaczną metamorfozę.

Autorka całkowicie mnie zaskoczyła. Sposób w jaki wymyśliła całą tę historię, formy przekazu jakich użyła, przeskoki pomiędzy tym co realne a tym co metafizyczne, momentami wprawiają o ból głowy, ocierają się o szaleństwo i pozostawiają z rozwartymi ze zdziwienia oczami. Muszę dodać, że seks, postrzeganie innych przez pryzmat seksu ma tutaj znaczący, momentami urastający do miana absurdu i niemalże bezprecedensowy udział. A przy tym wszystkim tę książkę bardzo dobrze się czyta. Rollercoaster emocji? Tak, ale razy dwa!

Nie każdemu przypadnie do gustu, nie każdy przez nią przebrnie, ale ja nie żałuję i cieszę się, że sięgnęłam po „Pierwszego bandziora”. Lektura powieści July, to niecodzienne doświadczenie, które wielokrotnie zmiętoli czytelnika, rozprostuje i tak kilkukrotnie. Dla żądnych nowych doświadczeń i dla tych, którzy lubią, gdy pisarz zabawia się z czytelnikiem, a pod płaszczykiem „lekkiej” formy przemyca ważny przekaz.

PS „Pierwszy bandzior” jest drugą przeczytaną przeze mnie książką młodego Wydawnictwa Pauza (pierwsza to była „Legenda o samobójstwie” Davida Vanna) i ponownie zostały mi zaserwowane: nietuzinkowość, powiew świeżości i przykład nowatorskiej prozy. Czytelnicy informują, że wydawca nie zwalnia, a wręcz się rozkręca, dlatego kolejne książki tego wydawnictwa również zamierzam przeczytać.

Tytuł: „Pierwszy bandzior”
Autor: Miranda July
Wydawnictwo: Pauza
Tłumaczył: Łukasz Buchalski
Forma książki: ebook
Gatunek: literatura piękna

Ocena: 4,5/6