Osobliwa to powieść, niejednoznaczna, na pierwszy rzut oka spokojna, niepowodująca emocjonalnego rozedrgania, a finalnie wielowymiarowa i mroczna. Dopiero po skończonej lekturze, kiedy wybrzmiało ostatnie zdanie, powodowana burzą myśli spojrzałam na okładkę – wiele mówi.
Gdyby nie jasna informacja, że powieść Anny Bolavej jest z serii „Czeskie klimaty” oraz lapidarnych wzmianek o Pradze i czeskiej wsi, to pomyślałabym, że to książka autorstwa skandynawskiego pisarza. Dlaczego? Ponieważ „W ciemność” maluje obraz symbiozy jednostki z przyrodą, a dokładniej ziołami. To na co patrzymy i jak na nas działa jest surowe, ale wielowarstwowe, proste, a jednak mające szerszy kontekst. Sukcesywnie, z każdym kolejnym rozdziałem pogrążamy się w magicznym świecie nadprzyrodzonych sił.
Bohaterką powieści jest Anna Bartaková, której całym życiem i idée fixe są zioła. Tradycja zbierania ziół jest w jej rodzinie od pokoleń, ale sama Anna czerpie inspiracje od babci, która była jej mentorką, a zarazem bardzo znaną zielarką. Co wtorek przemierza tę samą drogę podążając do skupu, gdzie sprzedaje to co zebrała i wysuszyła. Czynność banalna, nieciekawa, monotonna? Dla Anny to życie, istota, coś co determinuje jej każdą decyzję i sposób postępowania. A jak wiemy, albo przypuszczamy, wszystko co pochłania człowieka bez reszty, nie zostawiając żadnego marginesu na inną aktywność i przede wszystkim przestrzeni dla innych ludzi, jest zagrożeniem samym w sobie i przyczynkiem do rozpadu i zatracenia się w szaleństwie.
Kiedy mam dobry dzień i ludzie zostawiają mnie w spokoju, jestem szczęśliwa.
Lektura powieści Anna Bolavej nie należy do najłatwiejszych. Cóż z tego skoro zostajemy wciągnięci w historię, która urzeka klimatem, niejednoznacznością i sprawia, że zachodzi w nas przemiana. Zmienia się sposób postrzegania bohaterki, rozwija wachlarz zrozumienia i głębszego wniknięcia w jej psychikę. To co odkrywamy nie jest radosne i kolorowe, a wręcz dojmujące i mroczne.
„W ciemność” odkrywa przed czytelnikiem piękny świat ziół (przeglądałam Internet, żeby zobaczyć jak wyglądają zioła zbierane przez Annę), jak również poraża studium izolacji jednostki przed rodziną, innymi ludźmi i w imię poświęcenia się wszechogarniającej pasji.
Tak, osobliwa to powieść, po którą warto sięgnąć, zwłaszcza kiedy poszukujemy literatury niezwykłej i wymagającej. Urzekła mnie.
Tytuł: „W ciemność”
Autor: Anna Bolavá
Wydawnictwo Książkowe Klimaty
Tłumaczył: Agata Wróbel
Forma książki: papierowa, dostępna w formie ebooka
Gatunek: literatura piękna
