Napisać, że Jazda mnie zaskoczyła, to jak nic nie napisać. Ta mikropowieść Muriel Spark wywołuje wiele emocji. Przede wszystkim, kiedy uświadomimy sobie, że została napisana w 1970 roku, a jej bohaterka podejmuje nietuzinkowe działania, to dochodzi do eksplozji doznań.
Jeśli Jazda powstałaby teraz, współcześnie, to przy pojawiających się utworach literackich z niekonwencjonalnym stylem i narracją, nie byłaby niczym nowatorskim. Zdecydowanie czymś poza głównym nurtem, ale niczym niespotykanym. Co więcej, ta powieść została zekranizowana, a główną rolę zagrała Elizabeth Taylor. Niezwykle ciekawa jestem, jak udało się pokazać wyjątkowość fabuły i samą postać Lise.
Kilka słów o fabule
Lise leci na południe Europy. Nie wiemy skąd i dokładnie dokąd. Potrafi mówić czterema językami i cechuje ją zamiłowanie do ekstrawaganckiego ubioru i … ekscentrycznego zachowania. Poza tym niewiele o niej wiemy. Na pewno jeszcze to, że ułożyła w głowie plan, który konsekwentnie realizuje. Co ważne, autorka już na początku historii zdradza istotną rzecz – Lisa zostanie zamordowana. Stąd napięcie budowane jest nie wokół pytania „czy”, ale „jak” i „dlaczego”.
I tak lecimy z tym tekstem, bawimy się nim, rozciągamy w różne strony poszczególne elementy fabuły, by dowiedzieć się, co się wydarzyło. Czy uda nam się ułożyć wszystko w spójną całość? Nie byłabym tego taka pewna.
O wrażeniach
Jazda to niezwykle filmowa opowieść. Po lekturze już się nie dziwię, że ma swoje odbicie na dużym ekranie. Muriel Spark operuje kadrami, krótkimi sekwencjami zdarzeń, przy czym te momenty są gęste i nasycone. Każdy element ma znaczenie, każdy pcha akcję do przodu.
Jazda (oryginalny tytuł The driver’s seat) to powieść, która stawia trudne pytania, a odpowiedzi pozostawia w gestii czytelnika. Postać Lise daje ogromne pole do interpretacji, o których z oczywistych względów nie napiszę. W swojej formie i treści przypomina dzieła egzystencjalistów, ale z wyraźnym kobiecym, psychologicznym ujęciem.
Powieść przetłumaczył Jacek Dehnel i napisał również posłowie, które jest wisienką na tym niezwykle kolorowym, a zarazem mocno niepokojącym torcie.
Polecam. Jazda bez trzymanki gwarantowana!
Tytuł: Jazda Autor: Muriel Spark Wydawnictwo Znak Literanova Przekład: Jacek Dehnel Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook Gatunek: literatura piękna Współpraca barterowa
