Mleczarz Anny Burns wyróżniony w 2018 roku Nagrodą Bookera (to niejedyna nagroda), wydany w Polsce przez Wydawnictwo ArtRage, wzbudził wielki przypływ entuzjazmu. Czytelnicy robiący roczne podsumowania nie pomijają tego tytułu w swoich zestawieniach najlepszych książek, osobistym „topek”. To prawda, Mleczarz zamieszał w czytelniczym kotle.
O autorce i jej pisarstwie
Anna Burns urodziła się w Belfaście, w dzielnicy robotniczej i wychowała się w czasach Kłopotów – konfliktu zbrojnego w Irlandii Północnej, który mocno wpłynął na jej twórczość. W swoich powieściach operuje stylem narracji, gdzie łączy się humor, ironia i głęboki wgląd w ludzką psychikę, a także nieszablonowe podejście do czasu i przestrzeni. Poza tym ceniona jest za eksperymentalne podejście do języka i formy literackiej, co doskonale możemy odczuć, czytając Mleczarza.
Powieść wyróżnia się oryginalnym stylem, w którym brak imion postaci, a specyficzne twory językowe tworzą uniwersalny i jednocześnie osobisty obraz życia w represyjnym społeczeństwie. I w tym momencie należy docenić niezwykły przekład Agi Zano, która w moim odczuciu wzniosła tę powieść na wyżyny, a dla niektórych czytelników, na sam szczyt.
O fabule
Mleczarz to książka z pierwszoosobową narracją. To ściana tekstu, który ma mnóstwo warstw i możliwych ścieżek interpretacyjnych. Głosem powieści jest bezimienna młoda dziewczyna, nazywana średnią siostrą, która wraz z rodziną mieszka w nienazwanym mieście inspirowanym Irlandią Północną w czasie konfliktu. Dziewczyna próbuje prowadzić normalne życie w opresyjnym społeczeństwie, pełnym przemocy, podejrzeń i politycznych podziałów. Jej niecodzienna aktywność – czyta podczas chodzenia oraz uczęszcza na wieczorowe zajęcia z języka francuskiego – wzbudzają niechęć i stawiają ją w złym świetle. Kiedy dodatkowo mieszkańcy zaczynają ją widywać w towarzystwie członka organizacji paramilitarnej, który wbrew jej woli kręci się koło dziewczyny, stopień stygmatyzacji niebezpiecznie rośnie. Od tego momentu będzie musiała walczyć o swoją niezależność i wolność osobistą.
O wrażeniach
Anna Burns poprzez wprowadzenie niezwykłego stylu, w postaci nienazwanych bohaterów (jeśli występuje imię, to bardzo rzadko i w wyjątkowych sytuacjach), powtarzalności nazw i słów, tworzy nietuzinkowy klimat. Czytelnik ma poczucie panującego chaosu, społecznej paranoi, wszechobecnej podejrzliwości i zamknięcia. W tej powieści niewiele fabularnie się dzieje. Za to jej siłą jest właśnie konstrukcja i ta wielowarstwowość, którą ukrywa tematy do eksploracji. Możemy nurkować w odmęty władzy, kontroli społeczeństwa, jego podziałów, norm społecznych, czy przemocy.
Mleczarz jest wymagającą lekturą. Może być łatwiejsza w odbiorze, kiedy prześlizgniemy się po tekście. Jeśli spróbujemy poczuć pisarstwo Burns, to otworzą się drzwi do kolejnych ścieżek interpretacyjnych. Niezwykle ciekawa formalnie powieść, cudownie przetłumaczona. Warta najwyższej uwagi.
Tytuł: Mleczarz Autor: Anna Burns Wydawnictwo ArtRage Przekład: Aga Zano Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook Gatunek: literatura piękna Współpraca barterowa
