Wydawnictwo ArtRage postanowiło poszerzać horyzonty polskich czytelników, otwierając drzwi do świata literatury Azji Zachodniej i Centralnej oraz Afryki Północnej. Tym sposobem wystartowało z nową serią o nazwie Rahla („składany, często bogato zdobiony pulpit pod najbardziej wartościowe księgi).
Ciała niebieskie to nagrodzona Międzynarodową Nagrodą Bookera powieść omańskiej pisarki i wykładowczyni literatury arabskiej, a zarazem pierwszej arabskojęzycznej laureatki tej nagrody. Już samo wydanie wzbudza zachwyt. Za projekt okładki odpowiadają Adam Walas i Sabina Twardowska. A za projektem typograficznym całej serii stoi Mimi Wasilewska. Już teraz jestem niezmiernie ciekawa kolejnych powieści i ich wydania.
Okładka powieści kojarzy mi się z egzotyczną mozaiką, wzbogaconą o elementy charakterystyczne dla świata arabskiego oraz te nawiązujące do fabuły.
Kilka słów o fabule
Powieść Jokhy Alharthi to z jednej strony saga rodzinna, a z drugiej wielogłos jej bohaterów. Akcja toczy się w Omanie i opowiada o losach trzech sióstr: Majji, Asmy i Chauli, a także ich rodzin, w kontekście i na tle przemian społecznych i kulturowych zachodzących w kraju. Autorka przybliżając nam postaci bohaterek i bohaterów Ciał niebieskich, ich codzienności, eksploruje szereg tematów, skupiając się na miłości, małżeństwie, tradycji, tożsamości i zmieniających się relacji między mężczyznami a kobietami w społeczeństwie omańskim. Przedstawia złożoną mozaikę relacji rodzinnych i społecznych, na tle przejścia Omanu od tradycyjnych struktur społecznych, w których istniało jeszcze niewolnictwo, do nowoczesnego państwa.
W latach czterdziestych idea kształcenia Ormianczykow budziła strach w miejscowych władzach. Jeden z wysokich urzędników powiedział swojemu angielskiemu partnerowi: „Wykształcimy ich, tak jak wy wykształciliście Indusów, a potem się przeciwko wam zbuntowali i wkrótce was przepędzą”.
Alharthi pokazuje, jak przeszłość – zwłaszcza kolonialna i niewolnicza historia Omanu – wpływa na życie współczesnych bohaterów.
Nikt nigdy nie podniósł ręki na mnie ani na moją matkę, ani na moje siostry, a ten sukinsyn bije moją córkę? Co za skandal, jaki wstyd przed ludźmi.
Autorka doskonale zderza tradycję z nowoczesnością, nie próbując osądzać, czy gloryfikować. Uwypukla kulturowe konteksty, tworząc pełen obraz państwa i jego mieszkańców w okresie zachodzących zmian.
Poiła Zarifę cuchnącym zgęstniałym olejem, woda zmieszana z ziemią z grobu, woda z ziemią z opuszczonego meczetu. Kazała pić napar z liści lotosu i miód, nad którym sędzia Jusuf wyrecytował sutry Koranu. W końcu obróciła ją, głową na dół i nogami do góry.
Słowem podsumowania
Ciała niebieskie łączą intymne historie rodzinne z szerszymi problemami społecznymi, takimi jak rola kobiet, echa niewolnictwa i zmiany w społeczeństwie omańskim. Akcja powieści przeskakuje od jednego bohatera do drugiego, miesza teraźniejszość z przeszłością, wije się pomiędzy historią a współczesnością. Rozumienie tych wszystkich narracyjnych zabiegów nie sprawia żadnych problemów, a poszczególne części historii układają się w egzotyczną, piękną, trudną, bolesną, zaskakującą (dla nas, osób z innego obszaru kulturowego) całość.
Chłonęłam tę powieść. Przenosiłam się mentalnie do nieznanego mi świata i regionu, poznając historie jego mieszkańców. Świetny start nowej serii!
Tytuł: Ciała niebieskie Autor: Jokha Alharthi Wydawnictwo ArtRage Przekład: Hanna Jankowska Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook Gatunek: literatura piękna Seria Rahla Współpraca barterowa
