„Inwazja jaszczurów” Karel Čapek – Gospodarka rabunkowa

przez Katarzyna Denisiuk

Nie trafiłabym na Inwazję jaszczurów, gdyby nie Instagram, Edyta z Oliwy oraz jej polecenie. Co lepsze, Edyta trafiła na tę powieść przypadkowo – książka leżała na chodniku przed jedną z oliwskich kamienic – i się nią zachwyciła. Ten entuzjastyczny odbiór przyczynił się do zmierzenia się z powieścią fantasy, czyli nieposkromionym wytworem wyobraźni autora.

Kilka słów o fabule

Pierwsze wydanie powieści przypada na 1936 rok, a czytając Inwazję jaszczurów, ma się poczucie nieprzemijalności rozważań w niej zawartych. To historia człowieka, jako jednostki i społeczeństwa, ludzkości, z nieopanowaną chęcią poznawania, wykorzystywania, zagrabiania, ekspansji. Cały czas jest człowiekowi mało, cały czas dąży do stawiania swoich racji nad racjami innych. Gorzej, gdy na drodze staje tajemniczy, niezwykle inteligentny gatunek jaszczurów, który na wzór człowieka, odbijając się w nim, jak w lustrze, przejmuje ludzki świat.

Kilka słów o wrażeniach

Czytając powieść Čapka, ma się nieodparte wrażenie, że autor potrafił otworzyć furtkę do przyszłości. To, co opisuje w swojej powieści, z powodzeniem można podstawiać do wzoru na „żarłoczny kapitalizm”, totalitaryzm, faszyzm, komunizm. Powstaje pięknie skomplikowany wielomian, którego rozwiązanie przyprawia o gęsią skórkę. Jest i śmieszno, i straszno. Autor dozuje napięcie. Akcja początkowo spokojna, niczym program przyrodniczy z głosem Krystyny Czubówny, nie zapowiada tytułowej inwazji, stanu zagrożenia. Z czasem fabuła eskaluje, niepokój narasta, by finalnie doprowadzić do kompletnego braku kontroli.

Mechanizmy rynku, społecznych uwarunkowań i zależności bierze w swoją machinę społeczność jaszczurów i wrzuca je w zupełnie nową rolę. Rodzi się podszyte grozą pytanie: czy ludzkość przetrwa?

Naprawdę nie spodziewałam się, że ta powieść, określana jako jedna z najwybitniejszych i najbardziej dowcipnych antyutopii XX wieku, tak mi się spodoba i tak mnie poruszy. Mechanizmy, które rządzą światem, nie są aż tak skomplikowane, jak nam się czasami wydaje. Czeski pisarz w wirtuozerskim stylu udowodnił, że można być całkiem sprawnym literackim prorokiem.

Świetna książka. Polecam na przełamanie czytelniczej rutyny.

PS Wydawnictwo Dwie Siostry wydało te powieść w wersji ilustrowanej. Koniecznie muszę ją dorwać i obejrzeć. Myślę, że zrobi na mnie wrażenie.

Tytuł: Inwazja jaszczurów
Autor: Karel Čapek
Wydawnictwo Siedmioróg
Przekład: Jadwiga Bułakowska
Forma książki: papierowa, dostępna jako e-book i audiobook
Gatunek: fantastyka, fantasy

Zobacz również

Zostaw komentarz